Podcast deel III ‘Geschiedenis van Amersfoort’: 17e en 18e eeuw

Hoe verging het Amersfoort in de 17e en de 18e eeuw? Hierover gaat Nelleke Visscher in gesprek met Dirk Steenbeek en Jan Niessen in het derde deel van een serie podcasts over de Geschiedenis van Amersfoort.

Beluister podcast deel III

Lees verder “Podcast deel III ‘Geschiedenis van Amersfoort’: 17e en 18e eeuw”

Artikelen Jaarboek Flehite 2020

In het Jaarboek 2020 staan de volgende artikelen:

  • Laura J. Meilink-Hoedemaker: De oprichting van de Nederlandse beiaardschool in 1953 (pdf)
    De Nederlandse Beiaardschool is in Amersfoort en daarbuiten een bekende instelling: hier worden beiaardiers gekweekt. Dit artikel beschrijft de aanloop van 1948 tot de oprichting in 1953.
  • Wim van Schaik: Het Soester dorpsbestuur (1780-1830) (pdf)
    Het dorpsbestuur van Soest, en in het bijzonder de vertegenwoordiging van de plaatselijke bevolking daarin, trok in de jaren 1780-1830 nogal eens zijn eigen plan, vaak tot ongenoegen van de autoriteiten die daar toezicht op moesten houden. Enkele achtergronden.
  • Pieter Koekkoek: De doperse beweging in het Eemland (1530-1580) (pdf)
    In het onderzoek naar de reformaties in het Eemland tussen 1520 en 1620 kwam ook de vraag naar de aanwezigheid en de invloed van doopsgezinde groepen in deze streek naar boven. In de literatuur is daar vaak al op gezinspeeld. Waren die er inderdaad al vóór de Tachtigjarige Oorlog?
  • Ton Reichgelt: De Hooglandse boerderij Luttike Weede van Armen de Poth (1351-1832) (pdf)
    Soms hebben we geluk en vinden we een schat aan gegevens over een bepaalde boerderij. In het archief van Armen de Poth zijn genoeg stukken om een gedetailleerd beeld te geven van Luttike Weede, vooral in de 17e eeuw. Hoe was de bedrijfsvoering en verbeterde deze?
  • Sandra den Dulk: De tuinmuur in de Muurhuizen (pdf)
    Tegenover de Dieventoren, de Muurhuizen 99, 101, 103, 105, 107 en het Secretarishuisje ligt een bakstenentuinmuur met een fraai gerestaureerde tuinpoort. Deze beeldbepalende muur ligt in het door het rijk beschermde stadsgezicht van de historische binnenstad Amersfoort, maar is zelf geen rijksmonument. Wanneer en hoe is deze tuinmuur ontstaan? Hiervoor is een nauwkeurige bestudering van de notariële verkoopakten noodzakelijk.
  • Eric van der Velden: Hoe Amersfoort een festivalstad werd (1971-2020) (pdf)
    Onvrede borrelde vanaf eind jaren zestig in Amersfoort. Krakers en studenten voelden zich ontheemd in het saaie garnizoensstadje; middenstanders en bestuurders waren bezorgd over de vervallen binnenstad. Subcultuur en stadspromotie brachten in de jaren zeventig en tachtig leven in de brouwerij en legden de basis die Amersfoort maakte tot festivalstad.
  • Francien Snieder: Archeologische vondsten op de Hof, gehouden tegen het licht van de Moderne Devotie (pdf)
    Het archeologisch onderzoek in 1991 op de Hof, leverde een schat aan informatie op over de vroegste geschiedenis van Amersfoort. De periode waarin de vondsten in de drenkplaats voor vee zijn geraakt, valt samen met de opkomst van de Moderne Devotie. Hierin zou de verklaring van de bijzondere vondstsamenstelling kunnen worden gezocht.
  • Marjan de Man: Verbouwingen door de sjiekste opdrachtgevers van Amersfoort (1750-1780) (pdf)
    In de tweede helft van de 18e eeuw werd er in Nederland volop verbouwd. De bouwpraktijken van drie vermogende Amersfoortse opdrachtgevers, Gerrit Willem van Oosten de Bruyn, Benjamin en Abraham Cohen, staan centraal in dit artikel. Maar ook de beeldhouwer Joseph Delbar, die er mogelijk goed aan verdiende.
  • Hans Smit: Het Amersfoorts leesgezelschap ‘Tot Nut en Beschaving’ (1835-na 1879) (pdf)
    Binnen de leescultuur – boekenbezit, bibliotheken, boekwinkels – vormen de leesgezelschappen een apart fenomeen. Amersfoort heeft er van het eind van de 18e tot in de 20e eeuw verschillende gekend. Omdat van één gezelschap notulen van haar bijeenkomsten bewaard zijn gebleven, is het mogelijk deze vorm van lezen goed te bestuderen.

Verder:

Artikelen Jaarboek Flehite 2018

Artikelen Jaarboek Flehite 2016

Artikelen Jaarboek Flehite 2015

Verder:

Artikelen Jaarboek Flehite 2013

  • Cor van den Braber: Het Randenbroek van Jacob van Campen (1595-1657) (pdf)
    De ontwerper van wat eertijds wel ‘het achtste wereldwonder’ werd genoemd, had op Randenbroek zijn atelier. Al eerder was deze verbintenis het onderwerp van geschriften en tekeningen. Het huis lijkt in niets meer op het Randenbroek dat Van Campen voor zichzelf bouwde. Het was dan ook een boeiende opgave te proberen zijn 17e huis opnieuw in beeld te brengen.
  • Erwin Borggreve: Van bosgebied naar villawijk. De ontwikkeling van het Amersfoortse Bergkwartier door de N.V. Maatschappij Amersfoort (pdf)
    In 1898 werd de N.V. Maatschappij Amersfoort opgericht. Hiermee werd de basis gelegd voor het huidige Bergkwartier, de eerste grote 20e-eeuwse stadsuitleg van Amersfoort. De ontwikkeling van deze villawijk verliep echter heel anders dan de Maatschappij destijds had kunnen voorzien.
  • Anton Groot: De poppenkast van architect Gerrit Adriaans (pdf)
    In 1929 maakte architect Gerrit Adriaans een poppenkastmet decors waar ook poppen voor zijn gemaakt. Maar de laatste twintig jaar leek die kast van de aardbodem verdwenen te zijn. Gelukkig is de kast met toebehoren gered van het groot vuil.
  • Marjan de Man: De NV Amersfoortsche Tapijtfabriek en Theo Colenbrander (pdf)
    In 1896-1897 werd bij de Vereeniging ‘Voor de Kunst’ in Utrecht een expositie gehouden met tapijten van Theo Colenbrander ‘uit de Amersfoortse tapijtfabriek van Garjeanne en Mouton’. Opvallend is dat deze fabriek in geen enkele historische studie over de stad Amersfoort voorkomt. Het verslag van een zoektocht naar de internationaal vermaarde N.V. Amersfoortsche Tapijtfabriek en haar artistiek directeur Theo Colenbrander.
  • Joost Morel: Van de Mediene naar Mokum. Het glansrijke leven van Benjamin Cohen (pdf)
    De grootste glans aan het Amersfoort van het einde der achttiende eeuw gaven de Cohens, waarvan Benjamin het meest op de voorgrond is getreden. Zijn grote gaven hebben hem tot één van de belangrijkste figuren uit het einde van de achttiende eeuw gemaakt.
  • Raymond Uppelschoten: De ‘ontzaggelijke groote passage van de Engelsche Armee’ Amersfoort en omgeving in de oorlog van 1794-1795 (pdf)
    Vanaf oktober 1794 werd Eemland overspoeld door Britse en Duitse soldaten, op de vlucht voor de Franse revolutionaire legers in het zuiden. De Sint-Joriskerk werd zelfs een militair hospitaal. In een paar maanden werden stad en platteland volkomen geruïneerd. Wat betekende deze oorlog voor de soldaten, bestuurders en bevolking?
  • Dick van Wees: Katholieken en gereformeerden in een ‘ketterse’ stad 1579-1635 (pdf)
    Na de Reformatie in 1579, leverde het dwingen van katholieken om de gereformeerde religie aan te nemen, aanvankelijk weinig resultaat op. Er was sprake van een ‘strijd’ tussen de twee geloofsrichtingen. Velen waren echter vanwege hun belangen gematigder en genuanceerder in hun denken en handelen dan de predikanten en priesters.

Verder:

Artikelen Jaarboek Flehite 2012

Verder:

Artikelen Jaarboek Flehite 2011

  • Henk van Tilburg: Een Nederlandse componist uit Amersfoort Componist Tristan Keuris (1946-1996) (pdf)
    Een weg dwars door de binnenstad, ruim baan voor de auto. Dat wilde wethouder Huslage in 1971. Kunstenaars in Amersfoort waren tegen en reageerden in stijl, met een opera. Gecomponeerd door Tristan Keuris. Wat weten we van hem, hoe is zijn leven verweven met Amersfoort? Hoog tijd om dat eens uit te zoeken.
  • Jos Hilhorst: Het goed Hilhorst te Stoutenburg (pdf)
    Het doel van dit artikel is om bijeen te brengen wat er van het landgoed Hilhorst te Stoutenburg bekend is over de oppervlakte, de bezitters, de tienden en de bewoners. Deze onderwerpen komen achtereenvolgens aan de orde. Het zal blijken dat alleen de gegevens over de tienden een zekere volledigheid bezitten. De gegevens over de bezitters zijn nogal problematisch en die over de bewoners zijn zeer schaars.
  • Addy Schuurman: De beste reclame voor de deugdelijkheid voor de deugdelijkheid van ons fabricaat. Sociaal-economische geschiedenis van de wielersport 1885-1900 (pdf)
    Aan het einde van de 19e eeuw maakte de fiets een stormachtige ontwikkeling door, te vergelijken met de ICT-revolutie in onze tijd. Ook in Amersfoort werd het rijwiel een modeartikel; diverse groepen jongeren richtten fietsclubjes op en organiseerden wielerwedstrijden.
  • Simon Groot: Joannes Tollius (Amersfoort ca. 1550- Amersfoort? 1628/29). Een kei van een componist (pdf)
    Binnen Amersfoort wordt de naam van Joannes Tollius steeds bekender, al was het maar door de straat die naar hem genoemd is en het restaurant – gelegen aan de Utrechtseweg vrijwel op de hoek met de Tolliusstraat – dat zijn naam draagt. Zijn muziek wordt met enige regelmaat uitgevoerd, maar als persoon is hij obscuur gebleven. Recent onderzoek in de archieven van Amersfoort, Rieti, Assisi en Rome heeft nieuw licht geworpen op het leven van deze bijzondere stadgenoot.
  • André Clazing: De Papenhofstede (pdf)
    Een stil straatje dat er wat vergeten bijligt, maar niettemin op een eerbiedwaardig lange geschiedenis kan terugzien. Vroeger waren hier de kanunniken van het Kapittel van Sint Joris gehuisvest. Archeologisch onderzoek op de naastgelegen Appelmarkt was aanleiding om de geschiedenis van dit stukje stad nader te bestuderen.
  • Marc Hameleers: De kaarte van de polders der Eemlandtsche Leege Landen etc. van Dirk Brekensz. van Groenouw. De populairste polderkaart van Eemland 1666-1824 (pdf)
    Een kaart in vier gegraveerde bladen met alle waterlopen en percelen, compleet met de namen en wapens van alle bestuurders. Dat was niet alleen een handig naslagwerk, maar ook een prachtig statussymbool, dat handgekleurd en ingelijst in bestuurskamers of thuis aan de wand kon prijken. Van de kaart van de lege (= lage) landen verschenen maar liefst zes verschillende uitgaven; daarmee is het de meest succesvolle kaart die in Eemland ooit het licht aanschouwde. De editie van een kaart is eenvoudig te achterhalen met behulp van dit artikel. Na de zesde uitgave werd de kaart in 1833 inhoudelijk herzien, opnieuw gegraveerd en uitgegeven.
  • Saskia Schrijer: De ontwikkelingsgeschiedenis van de begraafplaats Rusthof (pdf)
    De begraafplaats Rusthof is sinds 2000 een rijksmonument. Deze dodenakker heeft in veel Amersfoortse levens een belangrijke emotionele functie. Tijd om ook eens stil te staan bij de ontwikkelingsgeschiedenis van deze bijzondere begraafplaats

Verder: