Podcast ‘Dagboeken van 2 Amersfoortse heren in oorlogstijd’  deel III

1942. “C’est la vie”

De oorlog escaleert verder. De deportaties van het Joodse bevolkingsdeel gaan dag en nacht door. Blijdenstijn en Vaatstra zien het, noteren het en reageren er ieder voor zich op hun eigen manier op.

10 Mei 1942

Witte Jan Vaatstra: Tweede verjaardag van “onze”oorlog. Duizenden zijn gedood, duizenden zitten gevangen, velen gefusilleerd, allen lijden gebrek, zuchten onder vreemde heerschappij en oorlogswetten en moeten zich voegen naar de onnederlandse inzichten van een kleine groep landgenoten, zware belastingen betalen, terwijl bedrijven en handel aan banden liggen. Duizenden zijn en worden weggevoerd om in den vreemde te werken ten behoeve van de oorlogshandelingen. De vrijheid is verloren, Nederl. Indië in andere handen, de toekomst is donker.
‘k Heb vanmorgen de eenzaamheid gezocht. ’t Was stil in de bossen, mooi zonnig weer, vogels zongen, ’t was alles vrede en rust.

16 Oktober 1942  

Honore Blijdenstijn: “Ons bridgeclubje is weer compleet: Dr. Oosterveld, de Amersfoortse vrouwenarts, heeft de plaats van Van Vollenhoven ingenomen. ’c’ est la vie, zegt de Fransman. Van Vollenhoven zit in Amsterdam te wachten tot men hem naar Polen brengt. Maar moet daarom ’t bridgeclubje sterven? Uit protest tegen de Duitse Jodenvervolging? Maar dat is toch steriel. Wij hebben er maar niet over gefilosofeerd en zijn weer begonnen.”

“Ik ben erg onder de indruk van jullie podcast. Zo bijzonder om die twee mannen te horen praten over een tijd en plek die er niet meer is, maar bij ons thuis altijd aanwezig was.”

Alet van ‘t Eind

Luister hier naar deel III van de podcasts

Dagboeken van 2 Amersfoortse heren in oorlogstijd deel II

We zijn beland in 1941. Het jaar dat de Duitsers meer en meer hun antisemitische gezicht laten zien, en harder en harder optreden tegen iedereen die zich verzet tegen de teloorgang van de democratische rechtsstaat. Voedselschaarste en gebrek aan brandstof laten zich gelden. Er wordt een Elfstedentocht gehouden, maar van een Elfstedentochtkoorts is geen sprake.  Nederland heeft het vooral koud.

Onderwijsman Honoré Blijdenstijn ontpopt zich als een fascinerend vat vol tegenstrijdigheden.  Sterk anti-NSB en toch pro-Duits. Tegendraads en meegaand. Sympathiek en onsympathiek.

Oud-militair Jan-Witte Vaatstra vaart standvastig op zijn morele kompas. Tot een moedig man maakt hem dat niet. Het is nu vooral een zaak van overleven. Met altijd die knagende bezorgdheid over de toekomst van zijn in Gouda en Woerden wonende kinderen: Jan en Henny.

“Zonder meer een knap en zeer fascinerend vakwerk, zeer overtuigend en met verve via het hoorspel tot leven gebracht. Interpretatieverschillen over de duizenden pagina’s aan waardevolle dagboeknotities zijn onvermijdelijk. Doch dat doet niets af aan mijn bijzondere waardering. En ook dank. Want de gekozen ‘vertaalvorm’ via het hoorspel ontrukt veel Amersfoortse oorlogskwesties voor brede groepen (potentieel) geïnteresseerden, waar ik mezelf ook toereken, aan de vergetelheid. Zeer benieuwd naar de vervolgen.’’

Ruud Schulten op Facebook. Ruud Schulten was 10 jaar lid van de Amersfoortse gemeenteraad.

Luister hier naar deel II van de podcasts

Dagboeken van 2 Amersfoortse heren in oorlogstijd

Op 10 mei 1940 valt het Duitse leger Nederland binnen. Het begin van vijf dagen strijd die eindigt met de bezetting van Nederland. Twee Amersfoortse heren tekenen – ieder voor zich – vijf jaar lang nauwgezet op hoe zij en hun familie die bezettingsjaren met alle verschrikkingen ervaren.
In samenwerking met Archief Eemland werkt de OVF aan een serie podcasts over deze bijzondere, soms schokkende, dagboeken. Van de duizenden pagina’s die Witte Jan Vaatstra en Honoré Blijdenstijn volschreven verschijnen tot en met de zomervakantie 3 podcasts, en na de zomer volgen de laatste afleveringen.
Stemacteurs Wim Hartog en Reinhard Beskers vertolken Honoré Blijdenstijn en Witte Jan Vaatstra. De muziek is afkomstig van Nederlandse componisten die in de Tweede Wereldoorlog werden vervolgd. De podcastmakers hebben hiervoor vrijelijk mogen putten uit de muziekverzameling van de Leo Smit Stichting. Verteller en montage: Eric van der Velden. Redactie: Nelleke Visscher, Eric van der Velden, Iris van Aken.

Luister hier naar deel I

Podcast deel V-II ‘Geschiedenis van Amersfoort’: 20e eeuw, de naoorlogse periode

Deze aflevering schenkt aandacht aan de 20e eeuw, de naoorlogse periode. Trudy de Mooij gaat daarover in gesprek met Jan Niessen en Guido de Wijs. Eric van der Velden heeft deze aflevering weer gemonteerd en er fraaie geluids- en muziekfragmenten aan toegevoegd.

Beluister podcast deel V-II

Lees verder “Podcast deel V-II ‘Geschiedenis van Amersfoort’: 20e eeuw, de naoorlogse periode”

Podcast deel V-I ‘Geschiedenis van Amersfoort’: 20e eeuw, de vooroorlogse periode

Aflevering deel V-I in de serie podcasts over de geschiedenis van Amersfoort gaat over de 20e eeuw, de vooroorlogse periode (1900-1945). Nelleke Visscher gaat daarover in gesprek met Jan Niessen en Addy Schuurman. Eric van der Velden heeft deze aflevering weer gemonteerd en er fraaie muziek van componist Jacques Beers aan toegevoegd.

Beluister Podcast deel V-I

Lees verder “Podcast deel V-I ‘Geschiedenis van Amersfoort’: 20e eeuw, de vooroorlogse periode”

Artikelen Jaarboek Flehite 2020

In het Jaarboek 2020 staan de volgende artikelen:

  • Laura J. Meilink-Hoedemaker: De oprichting van de Nederlandse beiaardschool in 1953 (pdf)
    De Nederlandse Beiaardschool is in Amersfoort en daarbuiten een bekende instelling: hier worden beiaardiers gekweekt. Dit artikel beschrijft de aanloop van 1948 tot de oprichting in 1953.
  • Wim van Schaik: Het Soester dorpsbestuur (1780-1830) (pdf)
    Het dorpsbestuur van Soest, en in het bijzonder de vertegenwoordiging van de plaatselijke bevolking daarin, trok in de jaren 1780-1830 nogal eens zijn eigen plan, vaak tot ongenoegen van de autoriteiten die daar toezicht op moesten houden. Enkele achtergronden.
  • Pieter Koekkoek: De doperse beweging in het Eemland (1530-1580) (pdf)
    In het onderzoek naar de reformaties in het Eemland tussen 1520 en 1620 kwam ook de vraag naar de aanwezigheid en de invloed van doopsgezinde groepen in deze streek naar boven. In de literatuur is daar vaak al op gezinspeeld. Waren die er inderdaad al vóór de Tachtigjarige Oorlog?
  • Ton Reichgelt: De Hooglandse boerderij Luttike Weede van Armen de Poth (1351-1832) (pdf)
    Soms hebben we geluk en vinden we een schat aan gegevens over een bepaalde boerderij. In het archief van Armen de Poth zijn genoeg stukken om een gedetailleerd beeld te geven van Luttike Weede, vooral in de 17e eeuw. Hoe was de bedrijfsvoering en verbeterde deze?
  • Sandra den Dulk: De tuinmuur in de Muurhuizen (pdf)
    Tegenover de Dieventoren, de Muurhuizen 99, 101, 103, 105, 107 en het Secretarishuisje ligt een bakstenentuinmuur met een fraai gerestaureerde tuinpoort. Deze beeldbepalende muur ligt in het door het rijk beschermde stadsgezicht van de historische binnenstad Amersfoort, maar is zelf geen rijksmonument. Wanneer en hoe is deze tuinmuur ontstaan? Hiervoor is een nauwkeurige bestudering van de notariële verkoopakten noodzakelijk.
  • Eric van der Velden: Hoe Amersfoort een festivalstad werd (1971-2020) (pdf)
    Onvrede borrelde vanaf eind jaren zestig in Amersfoort. Krakers en studenten voelden zich ontheemd in het saaie garnizoensstadje; middenstanders en bestuurders waren bezorgd over de vervallen binnenstad. Subcultuur en stadspromotie brachten in de jaren zeventig en tachtig leven in de brouwerij en legden de basis die Amersfoort maakte tot festivalstad.
  • Francien Snieder: Archeologische vondsten op de Hof, gehouden tegen het licht van de Moderne Devotie (pdf)
    Het archeologisch onderzoek in 1991 op de Hof, leverde een schat aan informatie op over de vroegste geschiedenis van Amersfoort. De periode waarin de vondsten in de drenkplaats voor vee zijn geraakt, valt samen met de opkomst van de Moderne Devotie. Hierin zou de verklaring van de bijzondere vondstsamenstelling kunnen worden gezocht.
  • Marjan de Man: Verbouwingen door de sjiekste opdrachtgevers van Amersfoort (1750-1780) (pdf)
    In de tweede helft van de 18e eeuw werd er in Nederland volop verbouwd. De bouwpraktijken van drie vermogende Amersfoortse opdrachtgevers, Gerrit Willem van Oosten de Bruyn, Benjamin en Abraham Cohen, staan centraal in dit artikel. Maar ook de beeldhouwer Joseph Delbar, die er mogelijk goed aan verdiende.
  • Hans Smit: Het Amersfoorts leesgezelschap ‘Tot Nut en Beschaving’ (1835-na 1879) (pdf)
    Binnen de leescultuur – boekenbezit, bibliotheken, boekwinkels – vormen de leesgezelschappen een apart fenomeen. Amersfoort heeft er van het eind van de 18e tot in de 20e eeuw verschillende gekend. Omdat van één gezelschap notulen van haar bijeenkomsten bewaard zijn gebleven, is het mogelijk deze vorm van lezen goed te bestuderen.

Verder:

Artikelen Jaarboek Flehite 2019

  • Cheyenne Wehren: De schilderijenverzameling van Simon van Walchren van Wadenoijen te Nimmerdor. (pdf)
    In de 19e eeuw stond midden in het bosgebied, in alle stilte, een landhuis waarin de grootse collectie moderne schilderijen van Simon van Walchren schuilde. Van Walchren en zijn verzameling, en zijn plaatsing in de context van verzamelen in de 19e eeuw, staan centraal in dit artikel.
  • Addy Schuurman: Politieke democratisering in Amersfoort rondom de invoering van het algemeen kiesrecht (ca. 1890-1930). (pdf)
    De gemeenteraadsverkiezingen van 1919 vormden het eind- en beginpunt van een politiek veranderingsproces. In Nederland werd de plaatselijke democratisering voltooid. De situatie waarin een kleine elite een stad bestuurde, met uitsluiting van brede lagen van de bevolking, was definitief geschiedenis. De eerste jaren werd nog naar een nieuw evenwicht gezocht.
  • Gerard Raven: De Oecumenische Raad van Kerken in Amersfoort (1954-1969). (pdf)
    De Raad van Kerken in Nederland en de Raad van Kerken Amersfoort vierden onlangs hun vijftigjarig bestaan. Daarbij is er nauwelijks aandacht besteed aan hun voorlopers, de Oecumenische Raden. In Amersfoort is de voorloper geheel vergeten en zelfs het archief is verloren gegaan. Wat heeft de Oecumenische Raad van Kerken in Amersfoort bereikt?
  • Marjan De Man: Gebroeders De Wilde, Amersfoortse beeldhouwers in de Gouden Bocht van Amsterdam. (pdf)
    Drie tekeningen en een terracotta armpje uit de collectie van Museum Flehite leiden naar de Amersfoortse Theodorus de Wilde en zijn broers, afkomstig uit een 18e-eeuwse beeldhouwersfamilie.
  • Jan H. Lodewijks: Wie waren de vier Joodse Amersfoortse gemeenteambtenaren die op 1 maart 1941 op Duits bevel zijn ontslagen? (pdf)
    Namen van in de Shoah omgebrachte Joodse Amersfoorters staan op een gedenkrol. Herdenkingsstenen voor deze slachtoffers liggen bij hun woonadres, maar over hun leven weten we vaak weinig. Zij die de Jodenvervolging overleefden, zijn veelal vergeten. Het naamloze ontslag van de vier ambtenaren is wel bekend, maar in dit artikel worden zij uit de anonimiteit gehaald.
  • Hans Smit: Leescultuur in Amersfoort (1700-1900). (pdf)
    Wat lazen de Amersfoorters vroeger? Wie waren die lezers, hoe kwamen zij aan hun lectuur en hielden zij er een bibliotheek op na? Dit onderzoek naar de leescultuur wil meer inzicht geven in het culturele leven in de stad in vroegere eeuwen.

Verder:

Artikelen Jaarboek Flehite 2018

Artikelen Jaarboek Flehite 2017

Verder: