NIEUWSBRIEF, juli 2011
ZILVEREN ANJER VOOR JOKE SICKMANN
Op 23 juni jl. werd door H.M. de Koningin aan ons lid Joke Sickmann een zilveren anjer uitgereikt. Ze kreeg die onderscheiding voor haar tomeloze, vrijwillige inzet voor het behoud van het cultureel en historisch erfgoed. Naar onze mening heeft ze deze waardering meer dan verdiend. Als voorzitter van Siesta, als de drijvende kracht achter het behoud van de Wagenwerkplaats en vanwege haar betrokkenheid bij het Wijkmuseum Soesterkwartier om maar iets te noemen.Joke, namens ons allen van harte gefeliciteerd!
Foto RTV Utrecht
NIEUW VERWORVEN
Op de Ledenvergadering in 2010 vertelde Albert Boersma van zijn zoektocht naar en de problemen met de verwerving (Goudsticker) van het olieverfschilderij door Thomas Jansz. Van Veenendaell (geboren ca. 1628- overleden na 1673 en werkzaam geweest in Amersfoort). Het schilderij is een portret van Willem van Hoorn (1676), “eerste clerc ter secretari” en later bij het opmaken van zijn testament mede-notaris genoemd. We kunnen nu melden dat met hulp van Stichting Fonds Bos en het Van Hoorn-Kosterfonds dit schilderij voor het museum kon worden verworven. In september zal hier breder aandacht worden gegeven.
MARIA, IDOOL VAN ALLE TIJDEN
10 juli t/m 6 november 2011
Maria is al eeuwenlang de bekendste vrouw ter wereld. Ze is niet alleen de moeder van Jezus, maar ook bemiddelaar, oermoeder, troosteres en beschermster. Ze laat Amersfoort niet onberoerd: in de zomer van 2011 wijdt Museum Flehite een uitgebreide tentoonstelling aan Maria. In het museum is te beleven hoe het was om in de Middeleeuwen naar een pelgrimsstad als Amersfoort te gaan. Ook is te zien welke impact Maria anno nu heeft. Door kunst, objecten, foto’s en film wordt haar verhaal, en dat van de mensen die zij beroert, in beeld gebracht. Wie zin heeft in een stadswandeling, lezing of workshop, kan op www.idoolvanalletijden.nl het uitgebreide activiteitenprogramma bekijken. Bij de tentoonstelling verschijnt het eenmalige tijdschrift Maria, dat vanaf 10 juli landelijk te koop is. De expositie en glossy zijn tot stand gekomen in samenwerking met otte+vermeulen kunstprojecten.
De kracht en reikwijdte van Maria zijn ongekend. Eeuwenlang speelde zij een belangrijke rol als bemiddelaar binnen de Rooms-Katholieke kerk. Tegenwoordig hebben velen de traditionele kerk verruild voor eigen vormen van geloof en zingeving, maar de rol van Maria groeit alleen maar. Ze is troosteres en oermoeder. Als vrouw en moeder is ze een rolmodel. Ze vormt voor kunstenaars en vormgevers een inspiratiebron. Zelfs jongeren hebben haar beeltenis geadopteerd. Museum Flehite geeft een aantal van deze mensen een stem en toont, soms aan de hand van foto’s of kunst, wat Maria voor hen betekent. Maria roept bij veel mensen een gevoel op en dat wil Museum Flehite overbrengen. Daarom is “Maria, idool van alle tijden” een belevingstentoonstelling. Alle zintuigen worden geprikkeld: bezoekers kunnen luisteren, voelen, ruiken, een kaarsje branden en een berichtje aan de speciaal voor het museum gemaakte spijkerbroeken-Mantelmadonna hangen.
Amersfoort Mariastad
Maria is sinds 1444 niet meer weg te denken uit Amersfoort. Nadat er een wonder rond een sober Mariabeeldje plaatsvond, werd de stad een belangrijke bedevaartplaats. Hoe was het om in een middeleeuwse pelgrimsstad te verblijven? Welke wonderen vonden er in de stad plaats? Een nagebouwde kapel, het originele mirakelboek, pelgrimstekens, middeleeuwse muziek en kunst geven in Museum Flehite de sfeer van destijds weer. Zelfs na de verbodsbepalingen bij de Hervorming van 1579 vond er in Amersfoort openlijk een stille omgang plaats. Dat de stad tijdens de Tweede Wereldoorlog gespaard is gebleven, is volgens sommigen te danken aan de bescherming van Maria. Tot op de dag van vandaag vindt er ieder jaar een Vrouwenvaart plaats, die de laatste jaren in populariteit toeneemt.
Maria als inspirator
Een deel van de expositie is gewijd aan Maria als inspirator van kunstenaars, vormgevers en filmmakers. In de tentoonstelling zijn schilderijen te zien van onder meer Abraham Bloemaert, kunstenaars die eeuwen geleden de verhalen van Maria zo mooi mogelijk weergaven. De vroeg twintigste-eeuwse Toon Kelder schilderde een indringend portret van de heilige moeder met kind. Daarnaast is er werk te zien van hedendaagse kunstenaars als Marc Mulders, Carolein Smit, Marliz Frencken, Karin Bos, Frans Franciscus, Judith Krebbekx, Marijke Vijfhuizen en Barbara Bläsing. Anders dan in vroeger tijden, zijn de beweegredenen van deze kunstenaars divers: de één portretteert haar vanuit een Rooms-Katholieke achtergrond, de ander omdat zij inspireert als oermoeder of als rolmodel of vanwege haar universele betekenis. In acht bijzondere altaren, vormgegeven door Sally Pittman, wordt duidelijk hoe de universele beeltenis van Maria door de eeuwen heen overeind is gebleven.
Glossy Maria
Bij de tentoonstelling verschijnt het eenmalige glossy tijdschrift Maria. In circa 80 pagina’s met achtergrondartikelen, lifestyle en do-tips, is te lezen hoe Maria anno nu leeft. Zo vertelt domineesdochter Rosita Steenbeek in een openhartig interview over haar jeugd en de rol van Maria in haar leven. Modeontwerpster Sally Pittman legt uit waarom haar frêle ontwerpen vaak naar Maria verwijzen. Twee niet-gelovige vrouwen brengen een bezoek aan Lourdes en doen verslag. Worden zij geraakt? De glossy bevat ook achtergrondartikelen over de tentoonstelling in Amersfoort, Maria in de hedendaagse kunst en over het verschijnsel van de Zwarte Madonna.
De glossy is landelijk te koop in de (betere) boekhandel en bij diverse musea voor €6,95 (verkoop via Het Boekencentrum).
EXPOSITIE 200 JAAR BURGERLIJKE STAND
De burgerlijke stand bestaat in 2011 200 jaar. Om dat te vieren verzamelt Archief Eemland bijzondere verhalen over de burgerlijke stand. Deze worden gebruikt voor een expositie in oktober.
Burgerlijke stand vroeger en nu
In 1811 vond Napoleon Bonaparte het van belang dat wij net als de Franse bevolking geregistreerd werden. Het gaf hem inzicht in het aantal mannen dat zijn leger op de been moest houden. Veel mensen hadden alleen een voornaam en moesten noodgedwongen op zoek naar een achternaam. Hoe men aan zijn achternaam kwam, is bij sommigen wellicht bekend. Een achternaam was voor de rijken belangrijk om het erfgoed veilig te stellen. Voor de gewone mens lag dat iets anders. Zij kozen hun beroep als achternaam of de naam van het dorp of de boerderij waar zij of hun familie oorspronkelijk vandaan kwamen of waren geboren. Alle gegevens van geboorte, huwelijk en overlijden werden opgetekend in een akte en ondertekend door de ambtenaar van de burgerlijke stand, ook wel officier genoemd. De akte werd bewaard in een boek in het archief. Nu worden alle gegevens digitaal ingevoerd en wordt het document uitgeprint. Daar komt dan de handtekening van de ambtenaar en belanghebbenden onder. Dit document wordt gescand en bewaard.
Het aanvragen van een paspoort bij de afdeling bevolking,
stadhuis Westsingel 43 (fotonr 00661)
Oproep: doet u mee?
Archief Eemland is op zoek naar bijzondere verhalen van inwoners van Amersfoort. Ook naar uw verhaal, want in iedere familie doen er verhalen de ronde van geslacht op geslacht. Hebt u een bijzondere voor- of achternaam, iets aparts meegemaakt bij een geboorteaangifte of huwelijksvoltrekking? Of misschien hebt u een mooie ontdekking gedaan tijdens uw stamboomonderzoek? Laat het ons dan weten. Zo hoorden wij van een Rita dat de naam Ria niet werd geaccepteerd bij haar geboorteaangifte en er daarom een ’t’ tussen werd gezet. U kunt uw verhaal naar ons mailen of op papier toesturen. Per mail: h.vandenburg-boeijen@amersfoort.nl; per post: Archief Eemland, t.a.v. Hennie van den Burg- van Boeijen, Postbus 4000, 3800 EA, Amersfoort.
Expositie
Tijdens de Maand van de Geschiedenis in oktober organiseert Archief Eemland in samenwerking met de afdeling Burgerlijke stand van de gemeente Amersfoort een expositie over 200 jaar burgerlijke stand. Daarin worden enkele ingezonden verhalen meegenomen. Bovendien komen de geselecteerde verhalen in een webexpositie op www.archiefeemland.nl. Het meest bijzondere verhaal krijgt ook een plek in Amersfoort Nu.
VAN HET BESTUUR
Ledenpas
Met de komende contributiebrief zullen alle leden een ledenpas ontvangen. Deze pas is nodig om gebruik te maken van de voordelen die het lidmaatschap biedt, zoals de toegang tot het museum, de deelname aan de excursie en de gratis toegang tot de lezingen. Door de vele mutaties in de ledenlijst van de afgelopen tijd ( in het bijzonder nieuwe leden!) zijn niet alle leden meer bekend bij de medewerkers van het museum. Ook vanuit de leden kwam de vraag bij het bestuur om een dergelijk lidmaatschapsbewijs in te voeren.
De pas is geldig voor twee jaar, dus wees er zuinig op!
Evenementencommissie
Jan Eijsbouts is teruggetreden als lid van de evenementencommissie, de commissie die onze lezingen en de excursie verzorgt. Loes van den Berg is als nieuw lid toegetreden. Maar de commissie kan nog wel versterking gebruiken. Dus schroom niet om contact op te nemen met Henk van Tilburg (info@cultuurverhalen.nl) als u het wel ziet zitten om op dit gebied binnen de vereniging actief te zijn.
Ledenmutaties
Nieuwe Leden:
Gegevens verwijderd om privacy redenen.
AGENDA (zie ook het programma van de NGV in deze nieuwsbrief)
dinsdag 27 september (Museum Flehite): Leen Alberts over ‘Amersfoorts bier’. Leen is al heel wat jaren bezig met onderzoek naar de geschiedenis van het Amersfoortse bier in de periode 1300-1600 en hoopt hier eind 2012 op te promoveren aan de Universiteit Leiden. Eind april is een artikel van zijn hand verschenen in het Jaarboek voor middeleeuwse geschiedenis (Uitgeverij Verloren, Hilversum) over dronkenschap en het alcoholgehalte in laatmiddeleeuwse bieren, waaronder die van Amersfoort. Over het Amersfoortse bedrijfsleven in de middeleeuwen heeft hij een bijdrage geschreven voor het in 2009 verschenen boek ‘Bruit van d’Eem’.
dinsdag 25 oktober (Museum Flehite) Een bijzondere activiteit in het kader van de Maand van de Geschiedenis, thema ‘Ik en wij’. Aandacht voor het ‘Oral History’-project van Archief Eemland. In een volgende Nieuwsbrief volgt meer informatie.
donderdag 10 november: presentatie Jaarboek Flehite
De lezingen, die beginnen om 20.00 uur, zijn gratis toegankelijk voor leden van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs
€ 3,50.
Afdelingsbijeenkomsten NGV Werkgroep Lezingen en activiteiten
Alle bijeenkomsten, tenzij anders vermeld, vinden plaats in zaal 8 van het Kerkelijk Centrum “De Brug”, Schuilenburgerweg 2, 3816 TB Amersfoort.
Alle middagbijeenkomsten beginnen om 14.00 uur en de avondbijeenkomsten beginnen steeds om 20.00 uur. De zaal is ’s middags open vanaf 13.00 uur en ’s avonds vanaf 19.00 uur zodat u in de gelegenheid bent om met de leden van het bestuur of andere aanwezigen van gedachten te wisselen onder het genot van een kopje koffie of thee. De gebruikte consumpties zijn voor eigen rekening. Recht tegenover de entree kunt u zelf de consumpties bestellen. De PR medewerker(s) van onze afdeling verzorgen een informatietafel. Al onze bijeenkomsten zijn voor iedereen, leden van de NGV en belangstellenden, vrij toegankelijk.
Op donderdagavond 29 september 2011 spreekt dhr. Jan Evert Abrahamse over ‘Wegh der Weegen, de ontwikkeling van de Amersfoortseweg 1647-2010’. In De Brug.
Op donderdagavond 13 oktober 2011 spreekt dhr. Alle Diderik de Jonge over ‘Dubbele namen of Latijnse / gelatiniseerde en Griekse / vergriekste namen’. In De Brug.
In oktober 2011 doen wij mee aan het programma van Archief Eemland in het kader van de Maand van de Geschiedenis.
Op dinsdagavond 15 november 2011 is er een korte afdelingsledenvergadering en daarna een lezing.
Op zondag 18 december 2011 bestaat onze afdeling 40 jaar. Het afdelingsbestuur denkt na over een jubileumbijeenkomst medio december 2011. Begin september 2011 verschijnt een jubileumuitgave van ons afdelingsperiodiek met als thema ‘Mijn herinneringen aan mijn overgrootouder’. Wie heeft leuke, grappige, fijne of ….. herinneringen aan zijn of haar overgrootvader of overgrootmoeder? Zet deze herinneringen (niet op papier, maar) in een e-mail of in een Word-document en stuur deze naar de redactie van ons afdelingsperiodiek (e-mailadres hbousema@planet.nl). Zo mogelijk met een foto van overgrootvader of overgrootmoeder. De redactie ziet uw bijdrage graag tegemoet.