VAN HET BESTUUR
Algemene Ledenvergadering
We kunnen terugzien op een geslaagde algemene ledenvergadering. Ongeveer 50 leden waren op 28 maart aanwezig om te genieten van de activiteit binnen onze vereniging.
De commissies presenteerden hun programma’s. Naast de Activiteitencommissie en de Collectiecommissie is dat het nieuwe OVF Forum Kwaliteit Ruimtelijk Erfgoed, de opvolger van de Monumentencommissie OVF.
Albert Boersma en Ep de Ruiter toonden wat er allemaal komt kijken bij de restauratie van een schilderij, in dit geval het schilderij “Gezicht op Rome” (1673) van Mattias Withoos, dat onlangs door de vereniging is verworven. Aansluitend werd het schilderij onthuld door Ger de Ree (voorzitter Collectiecommissie) en Piet Jonkman (voorzitter OVF).
Onno Maurer vertelde over de ontwikkelingen binnen het museum en preludeerde op een in 2018 te houden tentoonstelling ter gelegenheid van het 140-jarig bestaan van de OVF. De planning voor de komende tijd is wat onzeker, daar aan het museum (eindelijk) groot onderhoud zal worden uitgevoerd. We hopen dat de nog steeds leegstaande Elleboogkerk perspectief biedt voor uitbreiding van de ruimte van het museum.
Voorzitter Piet Jonkman was aftredend. Na een uitvoerige terugblik op de vereniging in de afgelopen 10 jaar droeg hij het voorzitterschap over aan Jelle Hekman, tot dusver vicevoorzitter binnen het bestuur.
De contributie blijft ongewijzigd op € 30.
Nieuw lid
Gegevens verwijderd om privacy redenen.
Overleden
Gegevens verwijderd om privacy redenen.
FLEHITE TOONT GEZICHT OP ROME VAN MATTIAS WITHOOS
Op dinsdag 28 maart werd in Museum Flehite ‘Gezicht op Rome’ (1673) van Matthias Withoos gepresenteerd. Het recent verworven doek sluit prima aan bij de andere werken van Withoos in de museumcollectie.
De officiële onthulling vond plaats tijdens de jaarvergadering van de Oudheidkundige Vereniging Flehite (OVF), door de voorzitter van de Collectiecommissie van de OVF, Ger de Ree (links op de foto) en de (toen nog) voorzitter van de OVF Piet Jonkman.
De OVF wist het doek in het najaar van 2016 te verwerven op een veiling in Zwitserland. Het verkeerde destijds overigens in een matige conditie. Dankzij Ep de Ruiter, schilderijen-restaurator van Museum Flehite, is het schilderij nu weer toonbaar en kan het weer jaren mee.
Matthias Withoos (1627-1703) schilderde Gezicht op Rome in 1673. Vanuit zuidelijke richting laat de kunstenaar ons kijken naar het mooiste deel van de eeuwige stad Rome. De koepel van de Sint Pietersbasiliek bepaalt pas sinds het begin van die eeuw het stadsbeeld. Rechts van het midden zien we de Engelenburcht, waar in de diepte de Tiber stroomt. De voorgrond van het schilderij vult Withoos met bloemen, planten en kleine bouwsels.
Zag hij die, toen hij zelf in Rome was? Want als 26-jarige verbleef Matthias Withoos in 1651 daar enige tijd. De stad had een grote aantrekkingskracht op hem, net als op veel andere jonge kunstenaars uit die tijd. Withoos legde zijn Italiaanse indrukken vast in schetsboeken, die hij mee terugnam naar zijn woonplaats Amersfoort. Zo kon hij in zijn latere werk zijn Romeinse impressies verwerken. Zo komt een grote tuinvaas in meerdere van zijn werken terug.
Withoos wil met dit schilderij ook aangeven dat het leven eindig is en alles vergankelijk. Het gaat uiteindelijk om het leven na de dood. Dit genre schilderijen wordt vanitas (letterlijk ijdelheid) genoemd. Details verwijzen daarin direct of indirect naar de vergankelijkheid en de dood, zoals een geknakte stokroos, verdorrende bladeren, de afgebroken brug en het grafmonument.
Gezicht op Rome sluit prima aan bij de andere schilderijen van Matthias Withoos die tot de collectie van Museum Flehite behoren. Het doek is dan ook permanent te zien in zaal 1, waar ook Withoos’ Gezicht op Amersfoort wordt getoond.
Meer weten over het werk van Matthias Withoos? Of hoe de restauratie van een eeuwenoud schilderij precies verloopt? Kom dan op maandag 3 april van 13.30 tot 15.00 uur naar de gratis lezing Stof tot nadenken in Museum Flehite. Daarin nemen Withoos-kenner Albert Boersma en restaurator Ep de Ruiter ons mee in de wereld van Matthias Withoos.
EXPOSITIE IN WIJKMUSEUM SOESTERKWARTIER
Gezondheidszorg toen en nu is het thema van een aantal exposities dat dit jaar in de Themakamer van het Wijkmuseum Soesterkwartier wordt gehouden. Hierbij zullen alle facetten tussen geboorte en overlijden (museaal) worden behandeld.
In dit kader gaat op zaterdag 8 april om 12.00 uur de expositie ‘Het Nederlandse Rode Kruis/EHBO’ van start. Dat gebeurt met een presentatie met illustraties door Jan Carel van Dijk, voorzitter van de afdeling Amersfoort van Het Nederlandse Rode Kruis. Dat gebeurt onder andere aan de hand van een (plastic) skelet van het menselijk lichaam en een brancard.
Deze informatieve presentatie begint om 12.00 uur en duurt ongeveer een uur.
Zoals gebruikelijk is het wijkmuseum gratis toegankelijk, maar koffie of thee kost één euro en donaties zijn van harte welkom.
OPEN DAG OVER NATUUR IN BOSGEBIED BIRKHOVEN-BOKKEDUINEN
Op zaterdag 8 april a.s. is er een open dag over de natuur aan de westkant van Amersfoort. Breng een bezoek aan de vleermuisbunker en vleermuistunnel in het gebied en kom alles te weten over de fauna van het bosgebied.
Geïnteresseerden zijn tussen 12.00 en 15.30 uur welkom in het restaurant Out2Eat bij het Bosbad (Barchman Wuytierslaan 232). In het restaurant is informatie te verkrijgen over de flora en fauna in en rond het bosgebied Birkhoven en Bokkeduinen. Om 12.00 uur wordt de start van de open dag gegeven door wethouder Hans Buijtelaar.
JUBILEUMBOEK 200 JAAR SINT FRANCISCUS XAVERIUSKERK EN SYMPOSIUM
De geloofsgemeenschap Sint Franciscus Xaverius viert dit jaar het 200 jarige bestaan van de kerk aan ‘t Zand. Dit jubileum wordt gevierd met een groot aantal activiteiten tussen mei en oktober van dit jaar.
De Stichting Vrienden van ‘t Zand heeft enige tijd geleden het initiatief genomen om bij gelegenheid van dit jubileum een boek te laten verschijnen over de geschiedenis van de kerk en van de geloofsgemeenschap. In het boek wordt de historie van het kerkgebouw en van de geloofsgemeenschap door gezaghebbende auteurs beschreven. Dat gebeurt vanuit verschillende invalshoeken, zoals de architectuur, de kunst, de geschiedenis, de liturgische praktijk en de muziekbeoefening, evenals de periode van het Omroeppastoraat en de ontwikkelingen van de laatste jaren.
Het boek wordt gepresenteerd op een feestelijk en voor eenieder toegankelijk symposium op zaterdagmiddag 13 mei 2017, onder leiding van Leo Fijen en met medewerking van Erik Borgman. Dan worden allerlei facetten uit de rijke 200-jarige geschiedenis belicht, is er muziek en multi-mediapresentatie en wordt een eerste exemplaar aangeboden aan de geloofsgemeenschap en aan burgemeester Lucas Bolsius.
Leden van de OVF worden door het bestuur van de Stichting Vrienden van ‘t Zand van harte uitgenodigd bij dit symposium aanwezig te zijn.
Informatie over de inhoud van het jubileumboek en over het symposium vindt u op www.xaveriusamersfoort.nl. Daar is ook vermeld op welke wijze men in het bezit kan komen van het jubileumboek.
Ook kunt u voor meer informatie contact opnemen met Bruno Groen, secretaris van het bestuur Stichting Vrienden van ’t Zand, Breestraat 72 – 3811 BL Amersfoort, tel. 06-51218377 of 033 4633972;
e-mail: bruno.l.groen@gmail.com
FRED DE GRAAF SPREKER BIJ HERDENKING KAMP AMERSFOORT
Kamp Amersfoort heeft Fred de Graaf bereid gevonden te spreken bij de herdenking op 19 april a.s. De oud-voorzitter van de Eerste Kamer en oud-burgemeester van Apeldoorn spreekt over het belang van herdenken in deze verwarrende tijd.
De Graaf is al van kinds af aan betrokken bij het herdenken van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. ”Als 4-jarig jongetje ging ik aan de hand van mijn ouders mee naar de Dodenherdenking en dat heeft grote indruk op mij gemaakt”, vertelt De Graaf. ”Sindsdien heb ik die traditie altijd voortgezet en als burgemeester ben ik vaak nauw betrokken geweest bij de organisatie van herdenkingen.”
De Graaf (66) is tegenwoordig voorzitter van de Stichting Musea en Herinneringscentra 40-45, een samenwerkingsverband waaraan Kamp Amersfoort deelneemt, en voorzitter van het Nationaal Comité Herdenking Capitulaties 1945 in Wageningen. Eerder was hij bestuursvoorzitter van Kamp Vught, een ander concentratiekamp in Nederland.
Landelijke bekendheid kreeg De Graaf ook als burgemeester van Apeldoorn na de aanslag op Koninginnedag in 2009. In 2013 leidde hij de inhuldigingsceremonie van koning Willem-Alexander.
Op 19 april wordt jaarlijks herdacht dat de Duitse bewakers op die dag in 1945 het kamp verlieten en de leiding over de gevangenen werd overgedragen aan het Nederlandse Rode Kruis. Ook een oud-gevangene en een nabestaande spreken, voordat een krans wordt gelegd bij het nationaal monument Gevangene voor het Vuurpeloton.
Kamp Amersfoort was een van de belangrijkste concentratiekampen in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Meer dan 35.000 Nederlanders werden er vastgezet.
Op de plek van het kamp is een herinneringscentrum opgericht. De komende jaren vindt een grondige uitbreiding plaats. Kamp Amersfoort kan zich hierdoor met tentoonstellingen en programma’s ontwikkelen tot centrum voor educatie op het gebied van gevangenschap tijdens de Tweede Wereldoorlog.
‘ANDERE TIJDEN’ WIJDT AFLEVERING AAN VERMOORDE ‘RUSSEN’
Het nationale televisieprogramma Andere Tijden wijdt een aflevering aan de in en nabij Kamp Amersfoort vermoorde Sovjetsoldaten. Het programma baseert zich daarbij grotendeels op ooggetuigen die de soldaten in september 1941 hongerig, verzwakt en in lompen gehuld door de stad zagen sjokken.
Remco Reiding van de Stichting Russisch Ereveld spoorde twaalf ooggetuigen op en legde hun verklaringen met cameraman Peter Jager vast. Andere Tijden gebruikt een deel van die beelden voor de speciale aflevering over de ‘Russen’, zoals de gevangenen in het kamp doorgaans werden genoemd.
“Het is fantastisch nieuws dat er op de nationale televisie voor het eerst aandacht wordt besteed aan deze vergeten groep oorlogsslachtoffers”, zegt Reiding. “Ze liggen hier al die tijd al anoniem begraven en nu krijgen ze eindelijk landelijke erkenning.”
De Duitsers beschouwden de gevangenen, hoofdzakelijk afkomstig uit Oezbekistan, als Untermenschen en behandelden hen als een stel wilde beesten. De Amersfoortse bevolking, hevig onder de indruk van het onsmakelijke schouwspel, toonde vooral medelijden.
In Kamp Amersfoort kwamen 24 van de 101 Sovjetsoldaten door honger, ziekte en mishandeling om het leven. De kamparts plaatste twee van hun schedels als curiosa in zijn werkkamer.
De overige 77 gevangenen werden op 9 april 1942 nabij het kamp gefusilleerd. Dat zou de op één na grootste massa-executie in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog blijken te zijn. Andere Tijden filmt op 9 april de herdenking van deze tragische gebeurtenis van precies 75 jaar geleden. In alle vroegte steken belangstellenden kaarsjes aan bij monument Koedriest, de executieplek achter Kamp Amersfoort.
De 101 Sovjetsoldaten liggen begraven op het Russisch Ereveld. Ze liggen er naamloos, omdat de bewakers een deel van de administratie vernietigden, toen ze in april 1945 Kamp Amersfoort verlieten.
Andere Tijden is een geschiedenisprogramma van de NTO en de VPRO. De uitzending over de Sovjetsoldaten is op zaterdag 22 april vanaf 21.15 uur op NPO2.
WIE WEET?
André van Aarsen is namens de historische kring Losser bezig met een onderzoek naar een Duitse militair uit de Tweede Wereldoorlog. Zijn weg eindigt uiteindelijk op de begraafplaats in IJsselsteijn (L). Echter zijn weg daarnaartoe is onderwerp van zijn onderzoek.
Aan het eind van de oorlog vlucht hauptmann Bulang, het onderwerp van de zoektocht, naar het Noorden om zo Duitstand te bereiken. Dat lukt hem niet en hij wordt overgebracht naar fort Blauwkapel. Daar zou hij zelfmoord hebben gepleegd op 26 december 1945. Na zijn dood werd hij overgebracht naar de algemene begraafplaats te Amersfoort, afd XIV, graf16 (info Bund für Deutsche kriegsgräberfürsorge). Vandaar werd hij in 1946 overgebracht naar de Duitse begraafplaats in IJsselsteijn.
Is er iemand onder onze leden die informatie heeft of kan achterhalen over de overlijdensaangifte: wie heeft die gedaan en is die eigenlijk wel gedaan? Door wie werd de begrafenis geregeld? En is er nog andere info bekend?
Het gaat over Hauptmann Ehrhardt Josef Bulang, geb. 3 augustus 1897 te Trachtenberg Hij behoorde tot de FAT 365. Hij was een nogal illuster figuur naar het schijnt. Na ongeveer vijf jaar bezig te zijn met het lospeuteren van zeer kleine stukjes informatie ontstaat zo langzamerhand een redelijk beeld, niet zozeer van wie hij was, maar met name van zijn toch wel zeer interessante omgeving.
Informatie kunt u sturen naar André van Aarsen (avanaarsen1956@gmail.com).
AGENDA
Dinsdag 25 april 2017 Marjory Degen: 100 jaar De Stijl.
Dinsdag 30 mei 2017: D. de Vries: Torenbouw in de late Middeleeuwen.
Dinsdag 19 september 2017: Jan Carel van Dijk: De Amersfoortse industrie in de afgelopen eeuw (n.a.v. expositie in museum Flehite)
Dinsdag 17 oktober 2017: Jos Bazelmans: Het geluk van Jos Bazelmans (Maand van de Geschiedenis, thema: Geluk). Locatie nog niet bekend.
Donderdag 23 november 2017: Presentatie Jaarboek Flehite 2017.
De OVF-lezingen – tenzij anders vermeld – worden gehouden in Museum Flehite, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor leden van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50.
Met het oog op de beveiliging van het museum moet u er rekening mee houden dat te laat komen bij de lezingen betekent dat u voor een dichte deur komt te staan. We sluiten de deur om 20.00 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Archief Eemland: 3 oktober 2016 tot 5 mei 2017; Expositie 100 jaar Belgenmonument; Metselen voor vrede! (zie voor meer informatie Nieuwsbrief september 2016).
Museum Flehite: 21 januari t/m 23 april ARMANDO tot MULDERS tot VISCH
KAdE: 21 januari 2017 – 17 april 2017 Goed gemaakt;
Museum Soest: 9 januari 2017 – 9 april 2017; Schilderijen uit de collecties van Eib Barbie en Peter van Boeyen / Expositie over Piet Ekel (Malle Pietje); info@museumsoest.nl
HISTORISCH CAFE
De erfgoedorganisaties van Amersfoort organiseren iedere tweede donderdag van de maand het Historisch Café. Iedereen die zich (vakmatig) bezighoudt met de geschiedenis van Amersfoort en omgeving is dan van harte welkom in Museum Flehite tussen 17 en 18 uur. Omstreeks 17h30 zal een rondje langs de partners worden gehouden om aan elkaar te vertellen waarmee elk bezig is.
Tijdens het volgende HC van 13 april a.s. ontvangt het Archief ons. Thema is dan “Herdenken en herdenkingsmonumenten”.
LEZINGEN GILDE AMERSFOORT
Leden van de OVF kunnen – zonder introducées en voor zover er plaats is – de lezingen bijwonen. Graag wel van tevoren aanmelden bij h.schuttervangelder@planet.nl,
Dinsdag 9 mei 2017: St. Joriskerk. Spreker Karel Emmens. Gerfkamer/ St. Joriskerk, 14.00-16.00 uur
NGV WERKGROEP LEZINGEN EN ACTIVITEITEN
Belangstellenden hartelijk welkom. Aanmelden is niet nodig en de toegang is gratis.
Zie www.ngv.nl/wwwAFT/
Donderdagavond 6 april 2017 spreekt Annelies van Bronswijk over ‘Haar familie, een rechte vrouwelijke lijn’ en ledenvergadering.
Vrijdag 21 april 2017 Rondleiding Kasteel Amerongen. Aanmelden tot en met 6 april.
Zaterdag 22 april 2017 Algemene Vergadering van de NGV in Driebergen.
Donderdagavond 18 mei 2017 spreekt Herman Jorens over onderzoek in Belgische archieven.
Zaterdag 16 september 2017 computergenealogie.