Nieuwsbrief oktober 2016

VAN HET BESTUUR

Nieuwe leden
Gegevens verwijderd om privacy redenen.

Historisch Jaarboek 2016
Dit jaar is de presentatie van Flehite, Historisch Jaarboek 2016, gepland op 24 november a.s. in de Joriskerk. Bij die presentatie zal Gerard Raven vertellen over Wolfert van Kouwenhoven en Nieuw Nederland.
Reserveert u die datum? We hopen net als voorgaande jaren dat veel leden hun boek komen halen (en waar mogelijk voor anderen meenemen).

MAAND VAN DE GESCHIEDENIS 2016 / OVER DE GRENZEN VAN DE STAD
De samenwerkende partners binnen het Comité Maand van de Geschiedenis organiseren op maandag 3 oktober a.s. een bijeenkomst rond het thema “Grenzen”. Deze avond begint om 19.30 uur en wordt gehouden in Zandfoort aan de Eem, Eemlaan 100, 3812 ED Amersfoort.
Het programma voor deze avond is als volgt:
19.00 inloop
19.30 welkom door Lydia Edelkoort
19.35 Lucas Bolsius, burgemeester van Amersfoort
19.50 Melis van de Groep, burgemeester van Bunschoten
20.05 Oud Nijkerk – Jan Cozijnsen ‘Op de grens van Gelre en ‘t Sticht’
20.20 Historische Kring Hoogland – Gerard Raven ‘De grote buur Hoogland’
20.35 PAUZE
21.00 Historische Vereniging Soest/ Soesterberg – Ton Hartman ‘Een vierspan witte paarden …’
21.15 Historische Kring Leusden – José Huurdeman ‘Grebbelinie Leusden: grens tussen bevrijd en bezet gebied’
21.30 Samenvatting en afsluiting Piet Jonkman (OVF)

EXPOSITIE 100 JAAR BELGENMONUMENT
Van 3 oktober 2016 tot eind januari 2017 is de expositie 100 jaar Belgenmonument; Metselen voor vrede! te zien bij Archief Eemland. Het laat zien wat er aan de bouw voorafging en hoe het monument zich door de jaren heen staande hield.

Iedere expositie van Archief Eemland wordt samengesteld door een gastcurator, aan de hand van eigen onderzoek en topstukken uit de collecties van Archief Eemland en anderen. We hebben Hans Zijlstra (auteur van het boek 100 jaar Belgenmonument in Amersfoort) gevraagd om het publiek mee te nemen in de historie van dit bijzondere monument.

Duizenden gevluchte Belgische militairen werden tijdens de Eerste Wereldoorlog in Amersfoort opgevangen. Om deze vluchtelingen een zinvolle tijdsbesteding te geven werden er werkprojecten opgezet, zoals de bouw van het Belgenmonument. Het was een dankbetuiging voor de opvang en tegelijkertijd een leertraject voor de latere wederopbouw in België. Onder de titel 100 jaar Belgenmonument is het monument gerestaureerd en geeft de gemeente Amersfoort in het najaar van 2016, samen met de stad, invulling aan een uitgebreid cultureel en educatief programma. Met dit programma wordt niet alleen teruggekeken en herdacht, maar worden ook lijnen naar heden en toekomst getrokken. De expositie is onderdeel van dit programma én sluit aan bij de serie WO1-activiteiten in de provincie Utrecht onder het motto: Plaatsen van herinnering.

TENTOONSTELLING RIK WOUTERS & NEDERLAND
Museum Flehite 7 oktober 2016 – 8 januari 2017

In het 100e sterfjaar van Rik Wouters (1882 -1916) organiseert Museum Flehite in Amersfoort de tentoonstelling Rik Wouters & Nederland. De bekende Belgische kunstenaar verbleef de laatste jaren van zijn leven in Amersfoort, Kamp Zeist en Amsterdam. In Museum Flehite komt voor het eerst het accent te liggen op deze onderbelichte ‘Nederlandse periode’. Naast bekende schilderijen en sculpturen worden werken van Wouters getoond die niet of zelden in het openbaar te zien waren. Hierdoor werpt de tentoonstelling nieuw licht op de artistieke nalatenschap van deze geliefde schilder en beeldhouwer.
De tentoonstelling Rik Wouters & Nederland begint 7 oktober 2016 en loopt tot en met 8 januari 2017. Hoewel het accent ligt op de periode 1914-1916 in Nederland, wordt ook stilgestaan bij de succesvolle jaren van de kunstenaar voorafgaand aan de Eerste Wereldoorlog.

Rik Wouters & Nederland
Net toen de artistieke loopbaan van Wouters in België flink in de lift zat, werd deze onderbroken door de Eerste Wereldoorlog. De kunstenaar werd opgeroepen om nabij Luik het land te verdedigen. Later zou hij bij Antwerpen vechten, maar de Duitse overmacht was er zo groot dat zijn regiment de grens met Nederland overstak. Wouters werd geïnterneerd op het terrein van de Juliana van Stolbergkazerne in Amersfoort en daarna in Kamp Zeist. In deze setting schilderde en tekende hij het dagelijks leven van de militairen. Van de begrafenis van de slachtoffers van de opstand in Kamp Zeist maakte hij een gedetailleerde aquarel.
De vrouw van Wouters, model en muze Nel Duerinckx, besloot in die periode voor zichzelf in de binnenstad van Amersfoort woonruimte te zoeken. Wouters kreeg eind 1914 toestemming om hier overdag te verblijven en maakte vanuit dit appartement aan de Langestraat diverse aquarellen en tekeningen. In 1915 mocht de kunstenaar, die inmiddels ernstig ziek was, het kamp voor Belgische militairen definitief verlaten. Het paar vestigde zich aan de rand van Amsterdam waar Wouters nog veel werkte en waar de in België al bekende kunstenaar opnieuw werd ontdekt door het Nederlandse publiek.
In het najaar van 1915 exposeerde hij een reeks werken op papier in het Prentenkabinet van het Rijksmuseum, de eerste museumtentoonstelling van Wouters. In het begin van 1916 volgde een groot overzicht in het Stedelijk Museum. Voor deze tentoonstelling konden, ondanks de oorlog, verschillende kisten met kunstwerken uit Brussel worden getransporteerd. Net als het Stedelijk Museum kocht het Rijksmuseum een reeks werken aan. Na een derde grote operatie in april 1916 zou Wouters het Amsterdamse Prinsengrachtziekenhuis niet meer verlaten. Hij stierf er op 11 juli 1916, nog geen 34 jaar oud.

Rik Wouters liet een rijk oeuvre na. Museum Flehite toont een selectie van schilderijen, sculpturen en tekeningen. Een hoofdrol is daarin weggelegd voor Nel, zijn vrouw en permanente inspiratiebron.
Bruikleengevers in Nederland zijn o.a. het Rijksmuseum, het Stedelijk Museum Amsterdam en Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam. In België zijn dat o.a. de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België in Brussel, het Museum voor Schone Kunsten van Luik en het Groeningemuseum in Brugge. Naast bekende stukken worden in Museum Flehite – ook uit particulier bezit – werken van Wouters getoond die niet of zelden in het openbaar te zien zijn geweest.
De expositie is samengesteld door kunsthistoricus en publicist Maarten Jager. Bij de tentoonstelling verschijnt van zijn hand de gelijknamige publicatie Rik Wouters & Nederland, uitgegeven door Waanders & De Kunst. Wouters, zo betoogt Jager, was een kunstenaar die moeilijk bij een stroming valt in te delen. Hij was geen impressionist, expressionist of fauvist; hij ontwikkelde vooral een eigen artistieke identiteit. In zijn beeldhouwkunst staat hij dicht bij ‘klassieke’ meesters zoals Auguste Rodin. De kunstenaar kan in één adem genoemd worden met grootheden uit de moderne Belgische kunstgeschiedenis, zoals René Magritte, Paul Delvaux en James Ensor. Ensor en ook Paul Cézanne waren de grote inspiratiebronnen voor Wouters. Het was echter een Nederlander die hem totaal van zijn stuk bracht: Vincent van Gogh. Net als Van Gogh overleed Wouters in zijn dertiger jaren, net als Van Gogh werd hij gedreven door een ontembare drang om te schilderen en ontstond in korte tijd een omvangrijk oeuvre: het ‘duivelse’ noodlot leek hem –net als destijds bij Van Gogh- op de hielen te zitten. En, ook zoals bij de bekende Nederlandse meester, was zijn handschrift expressief, vlot en trefzeker. Een representatieve selectie van zijn virtuoze werk is te zien in de tentoonstelling Rik Wouters & Nederland.

Amersfoort herdenkt Eerste Wereldoorlog
In het najaar van 2016 staat Amersfoort stil bij de Eerste Wereldoorlog. Tijdens deze oorlog (1914-1918) werden in heel Nederland en vooral ook in Amersfoort, veel Belgische vluchtelingen opgevangen. In 1916 werd als dank voor de Nederlandse gastvrijheid door België een monument aangeboden dat in Amersfoort is gebouwd. De stad herdenkt de Eerste Wereldoorlog met een programma van exposities en activiteiten.

De tentoonstelling werd mede mogelijk gemaakt door financiële steun van het Mondriaan Fonds en het Fentener van Vlissingen Fonds. De tentoonstelling is tevens onderdeel van het samenwerkingsproject ‘Utrecht plaatsen van herinnering’. Onder deze noemer brengen diverse musea en organisaties de bewogen periode 1914-1918 voor het voetlicht in de provincie Utrecht.

HISTORISCHE KRING LEUSDEN
Feestelijke opening interactieve website Beeldbank Hamersveld – Leusden op 13 oktober 2016

Vorig jaar is het schitterende fotoboek “Van Hamersveld tot Leusden” van Annemarie van den Berg-van den Hengel uitgebracht met daarin ruim 700 foto’s. Maar Annemarie van den Berg heeft nog veel meer historische foto’s gemaakt!
De Historische Kring Leusden heeft deze foto’s gekregen met toestemming ze op de website te publiceren. Dit werd mede mogelijk door het Fonds Samenlevingsinitiatieven en de AFAS foundation.
De website wordt op deze avond geopend door Annemarie van de Berg-van den Hengel, de eerste serie foto’s zal die avond feestelijk worden gepresenteerd door Josien Herder en José Huurdeman. Vanaf dat moment gaat de nieuwe website in de lucht. Het plaatsen van de volgende series foto’s gebeurt gefaseerd. De foto’s kunnen worden gedownload tegen betaling van € 3,50.

Wanneer: donderdagavond 13 oktober a.s.
Waar: De Koningshof, De Blekerij 33, 3831 CT in Leusden-Centrum.
Aanvang: 20.00 uur
Toegang: vrij toegankelijk.
Deze avond wordt gehouden in het kader van de maand van de geschiedenis.


STICHTING HERDENKINGSSTENEN
De Stichting Herdenkingsstenen Amersfoort ligt op schema in de realisatie van haar doelstelling om 430 herdenkingsstenen in Amersfoort te leggen. Op maandag 26 september en woensdag 28 september zijn opnieuw 40 stenen gelegd waarmee het aantal op 140 stenen is gekomen, ruim een derde van het aantal te onthullen stenen. Het streven is onverminderd om de steenleggingen in 2018 te kunnen afronden. (www.herdenkingsstenenamersfgoort.nl; info@herdenkingsstenenamersfoort.nl)

AGENDA
maandag 3 oktober; Maand van de Geschiedenis, Zandfoort a/d Eem. Aanvang 19h30.
donderdag 13 oktober; Opening Beeldbank Hamersveld-Leusden (HKL), Koningshof, De Blekerij 33,
Leusden (HKL).
dinsdag 25 oktober 2016: Willem Oxener: Over de grenzen van de stad, lezing in het kader van de Maand van de Geschiedenis (thema: Grenzen).
dinsdag 22 november 2016: Vertoning “Geschiedenis van een plek, Kamp Amersfoort. 20.00 uur, Koningshof, Leusden (HKL)
donderdag 24 november 2016: Presentatie Flehite, Historisch Jaarboek 2016.(17.00 uur)
dinsdag 29 november 2016: Onno Maurer: Rick Wouters; lezing n.a.v. de tentoonstelling in Flehite.
dinsdag 31 januari 2017: Anton Groot, Johan Galjaard, Max Cramer: David Zuiderhoek, componist van de ruimte.
dinsdag 28 februari 2017: Albert Boersma: Over Withoos (voorlopige titel).

De OVF-lezingen – tenzij anders vermeld – worden gehouden in Museum Flehite, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor leden van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50.
Met het oog op de beveiliging van het museum moet u er rekening mee houden dat te laat komen bij de lezingen betekent dat u voor een dichte deur komt te staan. We sluiten de deur om 20.00 uur.


HISTORISCH CAFE
De erfgoedorganisaties van Amersfoort organiseren iedere tweede donderdag van de maand het Historisch Café. Voor iedereen die zich (vakmatig) bezig houdt met de geschiedenis van Amersfoort en omgeving.
Op donderdag 13 oktober zullen wij elkaar als erfgoed-liefhebbers weer ontmoeten in Museum Flehite, tussen 17 uur en 18 uur.
Het praatje zal deze keer in het teken staan van de Maand van de Geschiedenis.
De borrel wordt u aangeboden door de Oudheidkundige Vereniging Flehite.
Wij hopen u in groten getale in Museum Flehite te zien en te spreken!
Het Museum doet een beroep op de bezoekers om te helpen bij het schenken en opruimen van het glaswerk etc.


LEZINGEN GILDE AMERSFOORT
Leden van de OVF -zonder introducées- kunnen de lezingen bijwonen. Graag wel van tevoren aanmelden bij h.schuttervangelder@planet.nl,

Maandag 10 oktober 2016; Hervorming van 1579 in Amersfoort. Spreker: Gerard Raven.
Voorzitterszaal Flehite, 14.00-16.00 uur
Woensdag 9 november 2016; Cuijpers en de Koppelpoort: Hoe authentiek is het beeldmerk van onze stad? Spreker: Sandra Hovens. Auditorium Stad van Cahen, 14.00-16.00 uur
Dinsdag 7 februari 2017; Verkeer in beweging, bewogen verkeersplannen in Amersfoort in de 20e eeuw. Spreker: Hans de Vries. Filalethes, Havik 29 , 14.00-16.00 uur
Dinsdag 18 april 2017; St. Joriskerk. Spreker Karel Emmens. Gerfkamer/ St. Joriskerk, 14.00-16.00 uur

NGV WERKGROEP LEZINGEN EN ACTIVITEITEN
Zie www.ngv.nl/wwwAFT/
donderdagavond 6 oktober 2016 spreekt Wichard Maassen over de Amersfoortse schilders Toon Tieland en Johan Traarbach.
donderdagavond 17 november 2016 ledenvergadering en Piet Hovestad spreekt over zijn familiekroniek.
zaterdag 26 november 2016 Algemene Vergadering van de NGV in Driebergen.
donderdagavond 1 december 2016 lezing.
donderdagavond 19 januari 2017 lezing.
donderdagavond 16 februari 2017 lezing.
donderdagavond 16 maart 2017 lezing.
donderdagavond 6 april 2017 lezing en ledenvergadering.
zaterdag 22 april 2017 Algemene Vergadering van de NGV in Driebergen.
donderdagavond 18 mei 2017 lezing.