Nieuwsbrief mei 2023

Veel excursies in juni: uitstapjes naar historische plekken waar je normaal niet komt, een fietstocht in Bergkwartier en een rondwandeling in Kattenbroek. Om thuis te beluisteren deel II van de podcastserie over bijzondere oorlogsdagboeken.

Buien bij de bunkers

Misschien wel de natste dag van 2023: 9 mei. Toch trotseerden op die dag 18 van de 31 aangemelde OVF-leden de hoosbuien voor een wandeling en verhaal over de Koude Oorlog op vliegveld Soesterberg. Zij kregen een boeiend exposé van kenner Peter de la Mar.

Wellicht organiseren we de excursie nog een keer, en dan hopelijk met gunstige weergoden. We houden u op de hoogte!


Van het bestuur

Mini-excursies | 24 en 25 juni

In 2018 werden er ter gelegenheid van het 140-jarig bestaan van de OVF tien mini-excursies aangeboden. Dit jaar herhalen we dat in verband met het 145-jarig bestaan. Het gaat om kleinschalige bezoeken aan historische plekken waar u normaal niet komt.

Aanmelden
OVF-leden kunnen zich aanmelden door:
– Een mail te sturen aan jellehekman@xmsnet.nl, met vermelding van de 1e en 2e keus.
– Een bedrag van € 1,45 per persoon per excursie over te maken op bankrekening NL95 INGB 0003 7956 66 t.n.v. Oudheidkundige Vereniging Flehite.
Daarna krijgt u een bevestiging of u geplaatst bent.

Er zijn nog enkele excursies in voorbereiding (zie hiervoor volgende nieuwsbrief).

1. Sint Joriskerk – Toren en zolder | 24 juni | 11.00 uur
De toren van de Sint Joriskerk is niet zo hoog als de OLV-toren, maar de beklimming en de wandeling over de zolder zijn minstens zo spectaculair. U moet geen hoogtevrees hebben of slecht ter been zijn.

2. Klooster Onze Lieve Vrouwe Ter Eem | 24 juni | 14.00 uur | Daam Fockemalaan 22
Ontworpen door architect B.J. Koldewey, in samenwerking met W.C.A. Kroese. Het kloostercomplex bestond uit een meisjesinternaat, een lyceum en een kweekschool. Momenteel zijn er tientallen bedrijven in gevestigd.

3. Van Hoogevest en Kuiperij Meester | 24 juni | 14.00 uur | Westsingel 9/Hellestraat 7
De excursie start bij Architectenbureau Van Hoogevest met een korte uitleg over restauratieprojecten. De Kuiperij van Meester is ingrijpend gerenoveerd en in 2018 heropend. Tijdens het bezoek aan de kuiperij krijgt u uitleg over het oude ambacht.

4. Park Randenbroek | 24 juni | 14.00 uur | Ringweg Randenbroek 119
Het park is in de negentiende eeuw aangelegd in Engelse landschapsstijl. Enkele jaren geleden zijn de oorspronkelijke zichtlijnen, bospaden, heuvels en waterlopen hersteld. Dwars door het park kronkelt de Heiligenbergerbeek. Het ene moment sta je in het bos, even later wandel je over houten vlonders door natte graslanden.

5. Kapellen Amersfoort Noord | 24 juni | 11.00 uur | Isseltseweg 155
Fietstocht met bezoeken aan de kapel Isselt, kapel Coelhorst, de Martinuskapel en de voormalige kapel van Leo’s Oord.

6. Fietstocht over terrein Zon en Schild | 24 juni | 14.00 uur | Utrechtseweg 266
Fietstocht over het terrein van de psychiatrische inrichting Zon en Schild met het verhaal van de ontwikkelingen in de psychiatrie en de woningbouwplannen voor dit gebied.

7. Ode aan de stad, Amersfoort bezongen | 24 juni | 14.00 uur | Toscastraat 1
In een gezellige ‘setting’ van ongeveer een uur worden prachtige liedjes of fragmenten die over Amersfoort gaan ten gehore gebracht. Elk voorafgegaan door een verhaaltje van Jan Carel van Dijk over de artiest(en).

8. Tuin achter woonhuis Van Bemmel | 25 juni | 14.00 uur | Grote Spui 1
Achter het voormalige woonhuis van de Amersfoortse historicus Van Bemmel (’t Zand) bevindt zich een tuin met parkallures.

9. Voormalig Gymnasium | 24 juni | 15.00 uur | Groen van Prinstererlaan 33
Een meesterwerk van C.B. van der Tak, uitgevoerd in een zakelijk expressionistische stijl met invloeden van W.M. Dudok.

10. Regenten en Regentenkamers | 24 juni | 13.00 uur | Achter Davidshof 1
Bezoek aan de regentenkamers van St Pieters- & Blokland Gasthuis en Burgerweeshuis met toelichting door de huidige regenten. 


Activiteiten

Om u aan te melden voor OVF-activiteiten klikt u op de rode button bij de betreffende aankondiging. U ziet een formulier waarop u respectievelijk uw mailadres, naam en ‘ja’ invult. Mocht u later toch verhinderd zijn, dan graag via dezelfde link weer afmelden. U vult dan ‘nee’ in. Mensen op de reservelijst kunnen we dan alsnog een plezier doen. Als het maximum aantal deelnemers is bereikt, werkt de link niet meer.

OVF-activiteiten zijn gratis voor leden. Niet-leden verzoeken wij 5 euro over te maken op NL95 INGB 0003 7956 66 t.n.v. Oudheidkundige Vereniging Flehite o.v.v. de datum en titel van de activiteit.


Deel II podcastserie online: Dagboeken van twee Amersfoortse heren in oorlogstijd

We zijn beland in 1941.

Het jaar dat de Duitsers meer en meer hun antisemitische gezicht laten zien, en steeds harder optreden tegen iedereen die zich verzet tegen de teloorgang van de democratische rechtsstaat. Voedsel-schaarste en gebrek aan brandstof laten zich gelden.

Foto: Varkensmarkt 1941 (Archief Eemland)

Onderwijsman Honoré Blijdenstijn (foto) ontpopt zich als een fascinerend vat vol tegenstrijdigheden. Sterk anti-NSB en toch pro-Duits. Tegendraads en meegaand. Sympathiek en onsympathiek.

Oud-militair Jan-Witte Vaatstra vaart standvastig op zijn morele kompas. Tot een moedig man maakt hem dat niet. Het is nu vooral een zaak van overleven. Met altijd die knagende bezorgdheid over de toekomst van zijn kinderen.

De podcast is hier te beluisteren.

Oud-gemeenteraadslid Ruud Schulten op Facebook over het eerste deel van de podcastserie:
“Zonder meer een knap en zeer fascinerend vakwerk, zeer overtuigend en met verve via het hoorspel tot leven gebracht. Interpretatieverschillen over de duizenden pagina’s aan waardevolle dagboeknotities zijn onvermijdelijk. Doch dat doet niets af aan mijn bijzondere waardering. En ook dank. Want de gekozen ‘vertaalvorm’ via het hoorspel ontrukt veel Amersfoortse oorlogskwesties voor brede groepen (potentieel) geïnteresseerden, waar ik mezelf ook toereken, aan de vergetelheid. Zeer benieuwd naar de vervolgen.’’


Fietstocht door het Bergkwartier | 3 juni

Op zaterdag 3 juni organiseert de OVF een interessante fietstocht door het Bergkwartier.

Deze nu lommerrijke wijk van Amersfoort kwam begin 1900 tot ontwikkeling, onder meer na de aanleg van de spoorwegen. Welgestelden bouwden er hun villa’s in een parkachtige omgeving. Maar er is veel meer te zien!

Foto: Frisiawoningen 

Zo fietsen we onder meer langs het Stedelijk Gymnasium Johan van Oldenbarnevelt, het Belgenmonument, de Galgenberg en het voormalige Rijksopvoedingsgesticht. Tijdens de fietstocht komen we een aantal prachtige villa’s tegen, zoals Villa de Wachter, Villa Arioso en de prachtige rietgekapte Frisiawoningen. Deze waren destijds bedoeld voor ‘ontwikkelden en beschaafden’. Op diverse punten wordt tekst en uitleg gegeven.

Gildegids Hans van Harten en OVF-bestuurslid Trudy de Mooy begeleiden de fietstocht.

Tijd: 14.30 – 16.30 uur
Startpunt: Stationsplein Amersfoort CS
Eindpunt: Berghotel, Utrechtseweg 225



Rondwandeling Kattenbroek | 1 juli

Op zaterdag 1 juli organiseert de OVF een wandeling door Kattenbroek. De gedachten die tot ontwikkeling van deze wijk hebben geleid zijn nog goed zichtbaar en tot op de dag van vandaag bijzonder.

Onlangs heeft de Stichting Flehite Publicaties een wandelgids uitgebracht met twee routes door Kattenbroek.

Auteur Trudy de Mooy neemt u mee langs enkele hoogtepunten van Kattenbroek. De route gaat onder meer langs de KUBUS en de Ruïnewoningen. Tijdens de wandeling krijgt u ook veel achtergrondinformatie en toelichting over kunstwerken in deze wijk.

Tijd: 14.00 – 16.00 uur
Start- en eindpunt: De Lichtkring, Laan naar Emiclaer 1



Ook interessant…

Publicatie Overleven in Sperrgebiet

In een houten clubgebouw, Huize Ingeborg aan de Paradijsweg, midden in Duits oefengebied in Den Treek vonden vijftig weeskinderen vanaf 1942 een noodonderkomen.

Hun dagelijks leven werd getekend door oorlogsgeweld, opdringerige Duitse soldaten, dreiging van overvliegende bommenwerpers, en op het laatst, de hongerwinter. Behalve de directrice Hertha Müller Kühlenthal en een enkele medewerkster wist haast niemand dat hier Joodse onderduikers zaten. Dit boek geeft een inkijk in een helaas actueel thema: het leven van kinderen in oorlogsgebied.

Na de oorlog stichtte Müller een opleiding voor jeugdleiders, later meer gericht op creatieve therapie: Middeloo. De auteur, zelf oud-docent van Middeloo, werd bij de totstandkoming van het boek geholpen door Jørgen Mispelblom Beijer uit Leusden, die als neef van Hertha Müller over haar archief beschikt.

Overleven in Sperrgebiet
Een kindertehuis in Den Treek als onderduiklocatie tijdens WO II
Johan Quaghebeur
Te koop via de website van Historische Kring Leusden.


Sporen van Indië te zien in De Lieve Vrouw

Historicus en presentator Hans Goedkoop, zelf van Indische komaf, maakte een filmische documentaire over vier eeuwen verwevenheid tussen Indië en Nederland. Deze lange en gecompliceerde geschiedenis wordt tot leven gewekt aan de hand van de historische kruisbestuiving tussen Indië en stad Amersfoort, zomaar een stad midden in Nederland

De film Sporen van Indië draait nu in zestig Nederlandse bioscopen. In Amersfoort kunt u er tot en met 17 mei dagelijks naartoe in Theater De Lieve Vrouw.


Lezing 17 mei
Het ontstaan van het Koninkrijk der Nederlanden, en zijn positie in de negentiende eeuw

Uit onze geschiedenis blijkt dat Patriotten en Prinsgezinden voor en na de Franse Revolutie en de latere bezetting van onze Lage landen door Napoleon het veelgeprezen polderen al hadden uitgevonden. Koning Willem I legde de basis voor ons koninkrijk, de opeenvolgende koningen en koninginnen hebben vanuit de roep van het ‘volk’ om democratische hervormingen door te voeren een basis voor hun bestaansrecht gevonden en gekregen. De totstandkoming van ons koninkrijk in de negentiende eeuw is een complexe geschiedenis. De rol die leden van ons Koningshuis hierin speelden is veelal niet bekend. Met vele voorbeelden wordt geprobeerd de politieke, sociale, economische, emancipatoire en culturele ontwikkelingen aan de vergetelheid te ontrukken. 

Spreker: Maarten Kaptein
Plaats: De Koningshof Leusden (zaal 1 en 2)
Tijd: 20.00 – 22.00 uur, zaal open vanaf 19.30 uur