Nieuwsbrief december 2017

VAN HET BESTUUR

Nieuwe leden:

Gegevens verwijderd om privacy redenen.

Aantal leden per 2 december: 583

Presentatie Historisch Jaarboek 2017
We kunnen terugzien op een zeer geslaagde presentatie van het Jaarboek 2017. Veel leden waren aanwezig in de Joriskerk en dezen waren met elkaar al goed voor de verspreiding van ruim 300 boeken. We hebben daarmee het aantal van vorig jaar ruimschoots overtroffen.

Daarnaast waren weer veel leden bereid om te helpen bij het bezorgen van de overige boeken. Uiteindelijk behoefden maar ca. 45 exemplaren per post te worden verzonden.
Het bestuur is blij met deze inzet en dankt u daarvoor hartelijk.

Mocht u op 15 december uw Jaarboek nog niet hebben ontvangen dan kunt u dat melden bij p.jonkman@kpnmail.nl.

Ledenpasjes
Binnenkort ontvangt u een brief met het verzoek om de contributie voor 2018 te voldoen. In deze brief is ook uw nieuwe ledenpas opgenomen. Die is dit keer van een slapper materiaal gemaakt dan we gewend waren. De pas moet van de brief worden losgemaakt en dubbelgevouwen, waarbij de delen vanzelf aan elkaar plakken en een stevig geheel vormen.
Specsavers sponsoractie.
Het stemmen voor de Specsavers-actie is beëindigd. Met 9.1% van de stemmen is de OVF 6e geworden binnen een veld van 14 deelnemende partijen. Dus geen prijs, maar véél keren zijn ons doel en ook onze missie bekeken.
De leden (en anderen) die hun stem gaven aan de OVF bedanken we hartelijk!

ZORG OM AMERSFOORTSE MONUMENTEN
De Amersfoortse corporatie De Alliantie moet van de minister de Amersfoortse monumenten, die ondergebracht zijn bij Stadsherstel Midden-Nederland, in de verkoop doen. De minister vindt dat beheer van monumenten niet tot de kerntaak van de corporaties behoort.

Omdat de kans groot is dat deze monumenten eigendom worden van een commerciële organisatie, is een lokale stichting gevormd. Op initiatief van de Nationale Monumenten Organisatie (NMO) is een bod uitgebracht op de Amersfoortse monumenten. De Stichting Beheer Aandelen Stadsherstel Amersfoort zou de aandelen van de werkmaatschappij NV Stadsherstel gaan beheren. Drie actieve leden van de OVF, Rob Blaauw, Jan Bos en Jelle Hekman zijn toegetreden tot het bestuur van de stichting. Rob Blaauw was in het verleden directeur van de NV Maatschappij Stadsherstel, voorloper van Stadsherstel Midden Nederland. Jan Bos was partner van NOVA Architecten. Beiden zijn lid van het Forum Ruimtelijk Erfgoed van de OVF. Jelle Hekman is voorzitter van de OVF. Daarnaast is de oud-OVF- voorzitter Aart Veldhuizen voorzitter van de stichting.

Helaas is dit bod op de Amersfoortse monumenten afgewezen. Er wordt nu verder onderhandeld met drie partijen. Jammer genoeg lijkt daarmee de kans voorbij dat de Amersfoortse monumenten in beheer komen van een organisatie zonder commercieel belang en zonder winstoogmerk.

MUSEUM FLEHITE TOONT NIEUWE AANWINST VAN WITTEL
Op donderdag 23 november is in Museum Flehite de gouache Gezicht op Amersfoort van de 17de-eeuwse schilder Caspar van Wittel (Amersfoort 1653 – Rome 1736) feestelijk onthuld door burgemeester Lucas Bolsius en wethouder van Cultuur, Bertien Houwing. Deze feestelijke onthulling werd voorafgegaan door de première van de documentaire De Toorts – La vita bella di Caspar van Wittel van Jan Snoerwang, gemaakt in opdracht van de vrienden van Van Wittel.

Caspar van Wittel, beter bekend onder zijn “veritalianiseerde” naam Gaspare Vanvitelli, werd in Amersfoort geboren en vertrok na een leertijd bij Matthias Withoos op 21-jarige leeftijd naar Italië, waar hij naam maakte als schilder van stadsgezichten. Van Wittel wordt in Italië gezien als de grondlegger van de vedute-schilderkunst: de stadsgezichten waarmee schilders na hem, zoals Canaletto en Guardi, beroemd zijn geworden. Van Wittel schilderde het Gezicht op Amersfoort rond 1712, toen hij al jaren in Rome woonde. Er zijn schetsen bekend met eenzelfde voorstelling in een collectie in Napels. Het is nog onduidelijk of Van Wittel deze schetsen in Italië maakte of nog in Amersfoort.
De verwerving van de gouache van Van Wittel is een zeer belangrijke aanwinst voor Museum Flehite. Van Wittel werd naar alle waarschijnlijkheid geïnspireerd door de Nederlandse architectuurschilderkunst, zoals beoefend door kunstenaars als Pieter Saenredam en Gerrit Berckheyde. Hij kan worden gezien als schakel tussen de 17de-eeuwse Nederlandse en de 18de-eeuwse Italiaanse schilderkunst. Zijn werk kwam terecht bij voorname Italiaanse families en adellijke heren uit Engeland, die op hun reizen naar Italië – de Grand Tour – veel van zijn stadsgezichten kochten. Van Wittel is daardoor vooral bekend en beroemd in het buitenland, echter vrijwel onbekend in Nederland.
Museum Flehite was al in het bezit van een monumentaal gezicht op Amersfoort door Matthias Withoos. Met de verwerving van deze gouache wordt het werk van meester en gezel weer bij elkaar gebracht.
De voorstelling toont een aantal waarheidsgetrouwe elementen zoals de Onze-Lieve-Vrouwe-Kerk. Een landhuis links op de voorstelling was waarschijnlijk een huis elders in de stad, dat Van Wittel om compositorische redenen langs de oever van de Eem positioneerde. Het Gezicht op Amersfoort, samen met een Gezicht op Hoorn, ook van zijn hand, zijn uitzonderlijk binnen zijn verder uitsluitend Italiaanse stadsgezichten.

De aankoop van Gezicht op Amersfoort werd mogelijk gemaakt met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar BankGiro Loterij Aankoopfonds), VSBfonds, KF Hein Fonds, Gemeente Amersfoort, Oudheidkundige Vereniging Flehite/Fonds Bos, Vrienden van Van Wittel, Museum Flehite en 20 Amersfoortse particulieren.
De gouache is t/m 7 januari te zien in Museum Flehite en zal prominent getoond worden bij de overzichtstentoonstelling over Van Wittel in Amersfoort, die voor 2019 gepland staat. (Voor het tentoonstellingsconcept van deze expositie kregen Museum Flehite en Kunsthal KAdE onlangs een eervolle plek in de top drie in de categorie kleinere en middelgrote musea bij de Turing Toekenning 2017.)

ZOEKPLAATJES IN HET MUSEUM
Agnes Witte schrijft bij dit plaatje: “Het valt me bij Museum Flehite op dat de beschrijvingen van topografische werken, zoals kleine landschapjes, vaak heel onduidelijk zijn. Deze tekeningen en schilderijen en etsen worden daarom waarschijnlijk nooit geëxposeerd, maar voor iemand die in onze streek geïnteresseerd is zijn ze interessant. Ik geef een voorbeeld. Het bijschrift luidt slechts: Gezicht op Amersfoort vanaf de Berg. Maar hier zou toch meer over te vertellen moeten zijn?”
Het zou interessant zijn dit wat meer uit te zoeken en dat in de catalogus beter te vermelden en/of bijv. op www.Amersfoortopdekaart.nl te plaatsen.”

Naar aanleiding van de opmerking van Agnes willen we in de Nieuwsbrief af en toe een plaatje opnemen met de vragen “Wat ziet u?” en “Hoe zou u dit plaatje willen omschrijven?” om zo de beschrijvingen te verbeteren.

Hier een eerste uitdaging. Doet u mee? Reacties naar witteagnes@gmail.com.


DE HISTORISCHE EXPO ’58 VANUIT DUBBEL PERSPECTIEF
(woensdag 13 december in het Rietveldpaviljoen in Amersfoort)

In het kader van de tentoonstelling ‘De Stijl voorbij. Gerrit Rietveld en de jaren vijftig’ staat op woensdagavond 13 december de historische Expo 58 in Brussel centraal in bijdragen van twee sprekers. Titel van deze bijzondere avond: ‘De historische Expo 58 vanuit dubbel perspectief’. Locatie is het Rietveldpaviljoen in Amersfoort.

In 1958 vond de ‘Expo 58’ in Brussel plaats. Deze Wereldtentoonstelling viel midden in het nieuwe atoomtijdperk en de Koude oorlog, een periode met grote internationale

politieke spanningen. In dit gespannen klimaat was de Expo een toonbeeld van optimisme en geloof in de vooruitgang.

De Wereldtentoonstelling Expo 58 had als centraal thema de ‘Balans der Wereld voor een Humaner Wereld’. Eenenvijftig landen en zeven internationale organisaties namen eraan deel en toonden hun technische hoogstandjes. Naast het bevorderen van de internationale (handels)betrekkingen en het propageren van de eigen technische vooruitgang, was er plaats voor activiteiten op het gebied van vrije tijd en cultuur. De Expo duurde zes maanden lang en trok tientallen miljoenen bezoekers. Ook Nederland nam deel aan de tentoonstelling, met het Nederlandse paviljoen, ontworpen door Van den Broek en Bakema, Boks én Rietveld. Vanuit zijn rechtstreekse betrokkenheid bij de Expo 58 ontwierp Rietveld voor de tentoonstelling ook de stoel ‘Mondial’, die te zien is in de tentoonstelling ‘De Stijl voorbij. Gerrit Rietveld en de jaren vijftig’.
© Dolf Kruger/ Nederlands Fotomuseum

Welke rol Rietveld in het geheel had, komt tijdens de avond aan bod in de zeer interessante bijdrage van Peter Wever, een geweldige verteller en auteur van het boek ‘Dichtbij klopt het hart der wereld, Nederland op de Expo 58’. Hij gaat onder meer in op Rietvelds bijdrage aan het Nederlands paviljoen. Frederike Manders van het Hyperspace Collective, neemt het Philipspaviljoen van de evenzo beroemde architect Le Corbusier als case voor haar bijdrage, met een performance over virtual reality. En, heel bijzonder…bezoekers van deze avond kunnen virtueel het Philipspaviljoen betreden!’

Praktische informatie ‘De historische Expo 58 in Brussel in dubbel perspectief’:
Datum en tijd: woensdag 13 december, 20.00 uur (inloop vanaf 19.30 uur).
Locatie: Rietveldpaviljoen Amersfoort, Zonnehof 8.
Ticket: € 8,- inclusief toegang tot de tentoonstelling.
Aanmelden graag via: reserveringen@fasade.nl.

WIJKMUSEUM SOESTERKWARTIER
‘Hoe creatief is het Soesterkwartier?’ is het motto van een expositie waaraan behalve door Soesterkwartierders ook door bewoners van de naburige Amersfoortse wijken kan worden meegedaan. Deze tentoonstelling wordt gehouden in de maanden december en januari. Hiervoor kunnen behalve schilderijen, tekeningen, beeldhouw- en boetseerwerken ook brei- en haakwerken en (bijvoorbeeld) zelfgemaakte poppenkleding worden ingezonden. Voor deze expositie heeft het Wijkmuseum Soesterkwartier, Sint Bonifaciusstraat 61 in Amersfoort haar Thema-Kamer (achter de museumwoning) beschikbaar gesteld. Belangstellende creatievelingen kunnen zich hiervoor via de nummers 033.4635661 of 06.224.22725 telefonisch aanmelden. Dat kan natuurlijk ook tijdens de wekelijkse (gratis) openstelling van het museum op zaterdagen van 11.00 tot 16.00 uur.


AGENDA
Dinsdag 16 januari 2018: Johan Langelaar; Maritieme archeologie in onze omgeving;
Dinsdag 20 februari 2018: Tom de Wit; Naoorlogse stedenbouw in Amersfoort;
Dinsdag 20 maart 2018; Algemene Ledenvergadering;
Vrijdag 13 april 2018: Brongerslezing in RCE. Spreker Luc. Panhuysen.
Dinsdag 15 mei 2018: Jojanneke Clarijs; Bollenburg, het huis van Oldenbarnevelt.

De OVF-lezingen – tenzij anders vermeld – worden gehouden in Museum Flehite, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor leden van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50.
De zaal gaat open om 19.30. Met het oog op de beveiliging van het museum moet u er rekening mee houden dat te laat komen bij de lezingen betekent dat u voor een dichte deur komt te staan. We sluiten de deur om 20.00 uur.

TENTOONSTELLINGEN
Museum Flehite (t/m 21 januari 2018): Waldemar Otto, beelden uit Worpswede.
Museum Flehite (in het open depot): Piet Jonkman toont zijn verzameling bouwplaten van Amersfoortse gebouwen.
Wijkmuseum Soesterkwartier (december 2017 en januari 2018): Hoe creatief is het Soesterkwartier?
Archief Eemland: Van Werk- tot Broedplaats. Werken en Wonen in het Eemkwartier.
Archief Eemland (v.a. 12 oktober,): Expositie van foto’s die de Amersfoortse fotografe Carla Kogelman maakte van de gebruikers van het Sportfondsenbad. Locatie: 3e verdieping van het Eemhuis.
Rietveldpaviljoen (t/m 8 januari 2018): De Stijl voorbij, Gerrit Rietveld en de jaren vijftig.
KAdE (t/m 7 januari 2018): Solotentoonstelling Maria Roosen: “VUUR”.

HISTORISCH CAFE
De erfgoedorganisaties van Amersfoort organiseren iedere tweede donderdag van de maand het Historisch Café. Iedereen die zich (vakmatig) bezighoudt met de geschiedenis van Amersfoort en omgeving is dan van harte welkom in Museum Flehite tussen 17.00 en 18.00 uur. Omstreeks 17.30 uur zal een rondje langs de partners worden gehouden om aan elkaar te vertellen waarmee elk bezig is. Het komende HC is op 14 december a.s. Het Gilde verzorgt een korte presentatie.

NGV WERKGROEP LEZINGEN EN ACTIVITEITEN
Belangstellenden hartelijk welkom. Aanmelden is niet nodig en de toegang is gratis.
Zie www.ngv.nl/wwwAFT/
Woensdag 13 december 2017 Jos Kaldenbach; “Zoeken in Duitsland”.
Maandag 15 januari 2018: Eva Bleeker; “Belevingen van genealogen en hun onderzoek”.
Donderdag 15 februari 2018: Jacqueline Hofland; “Documenten in GensDataPro”.
Maandag 19 maart 2018: Cees de Jong; “VVG Vereniging Veluwse Geslachten”.
Donderdag 19 april 2018: lezing en afdelingsledenvergadering.
Donderdag 17 mei 2018: lezing.
Zaterdagmiddag 15 september 2018: genealogisch café en computermiddag.
Maandag 15 oktober 2018: lezing.
Donderdag 15 november 2018: lezing + afdelingsledenvergadering.
Donderdag 13 december 2018: “Koninklijke akten, de burgerlijke stand en het naamrecht vanaf ca. 1800”.

LEZINGEN GILDE AMERSFOORT
Leden van de OVF kunnen – zonder introducées en voor zover er plaats is – de lezingen bijwonen. Graag wel van tevoren aanmelden bij lenske.jonker@gmail.com
Begin april 2018: Architect Van der Tak, Max Cramer.