Nieuwsbrief augustus 2019

Agnes Houët overleden.
Op 21 juli jl. is plotseling op 75-jarige leeftijd overleden onze oud-secretaris Agnes Houët-Berenschot. Bij de druk bezochte uitvaart op 30 juli bleek dat ze voor velen veel betekende. In allerlei verbanden was ze actief en betrokken. Niet alleen in haar baan bij het ziekenhuis, maar ook daar buiten. Haar onverwachte overlijden kwam voor velen als een schok en gemis.


Agnes was een kordate vrouw. Ook een beetje control freak. Maar altijd betrokken op haar gesprekspartner, een echt “mensen-mens”. Kwaliteiten die van pas kwamen in het OVF-bestuur, dat na de bestuurscrisis in het begin van deze eeuw zijn draai moest hervinden. Daar kwam nog bij dat de OVF het eigendom van de gebouwen van het museum moest overdragen aan de gemeente naar aanleiding van de asbestvondst in het museum, ook een voor onze vereniging ingrijpend besluit.
Van 2005 tot 2014 was ze onze actieve secretaris, die haar bijdrage leverde aan het omvormen van de OVF van een vereniging met vooral een focus op het museum Flehite naar een breed georiënteerde historische vereniging voor Amersfoort en omgeving. Haar organisatietalent en managementervaring konden we daarbij goed gebruiken.
We denken aan haar man Louis en haar kinderen en kleinkinderen.

Presentatie Jaarboek 2019
Op 28 november a.s. zal het Jaarboek Flehite 2019 worden gepresenteerd. Dit Jaarboek bevat weer een gevarieerd aanbod van artikelen en informatie over historisch Amersfoort. Leden ontvangen dit Jaarboek gratis. Dus wellicht kunt u met de volgende inhoudsopgave anderen enthousiast maken voor het lidmaatschap van de OVF.

Inhoudsopgave Jaarboek 2019
– Cheyenne Wehren: De schilderijenverzameling van Simon van Walchren van Wadenoijen te Nimmerdor.
– Addy Schuurman: Politieke ratisering in Amersfoort rondom de invoering van het algemeen kiesrecht (ca. 1890-1930).
– Gerard Raven: De Oecumenische Raad van Kerken in Amersfoort (1954-1969).
– Marjan De Man: Gebroeders De Wilde, Amersfoortse beeldhouwers in de Gouden Bocht van Amsterdam.
– Jan H. Lodewijks: Wie waren de vier Joodse Amersfoortse gemeenteambtenaren die op 1 maart 1941 op Duits bevel zijn ontslagen?
– Hans Smit: Leescultuur in Amersfoort (1700-1900).
– Jaaroverzichten 2018 van de gemeentelijke diensten Monumentenzorg en Archeologie.
– Besprekingen van enkele recent verschenen boeken.

Ledenstand.
Op 1 augustus 2019 heeft de OVF 663 leden.


OVF-LEZING 17 SEPTEMBER 2019
Inge De Bruyne: Alles gaat opperbest! Wat oorlog met een familie doet

In deze lezing vertelt Inge De Bruyne, aan de hand van tientallen exclusieve foto’s, de indringende familiegeschiedenis van haar grootmoeder Maria. Ze laat hierin de hoogte- en dieptepunten zien uit het leven van slechts een van die duizenden anonieme Vlaamse gezinnen, waarvan het bestaan door de Eerste Wereldoorlog volledig werd ontwricht.
Aan het begin van de 20ste eeuw was België, net als Nederland, neutraal. Op 4 augustus 1914 viel Duitsland het land binnen en rukte vanuit het zuiden op naar de kust. De gevechten waren uitermate hevig, steden stonden in brand en de bevolking sloeg massaal op de vlucht. Een miljoen burgers vluchtten naar Nederland, een half miljoen zochten hun toevlucht in Frankrijk en Engeland.
Alles gaat opperbest! beperkt zich niet tot de ervaringen van de soldaten aan het front, maar schenkt aandacht aan iedereen die met de verwoestende kracht van de oorlog wordt geconfronteerd: uit elkaar geslagen gezinnen, getraumatiseerde kinderen, rouwende moeders, aan hun lot overgelaten grootvaders en hele dorpsgemeenschappen die op de vlucht slaan voor het oorlogsgeweld.
Dit verhaal over geloof en wanhoop, verlangen en verdriet, over alles verliezen en weer helemaal van voren af aan beginnen, is nog steeds pijnlijk actueel en laat niemand onberoerd. Het laat zien wat de Grote Geschiedenis kan doen met gewone mensen.
Inge De Bruyne is geboren in Brugge. Ze studeerde Moderne Geschiedenis aan de Katholieke Universiteit te Leuven. Sinds 1987 woont en werkt ze in Nederland. In 2007 verscheen haar eerste boek: We zullen ze krijgen. Brancardiers aan het IJzerfront, 1914-1918, bij Uitgeverij Davidsfonds.

OPEN MONUMENTENDAG ZOEKT (NOG STEEDS) VRIJWILLIGERS
Op zaterdag 14 en zondag 15 september 2019 vinden de Open Monumentendagen in Amersfoort plaats. Een prachtige gelegenheid om eens achter de deuren te kijken van de vele monumenten die Amersfoort rijk is. Elk jaar maken zo’n 15.000 bezoekers gebruik van deze unieke kans.

Thema
Het landelijke thema van de Open Monumentendagen dit jaar is ‘Plekken van plezier’. Hierbij kunt u denken aan allerlei plaatsen waar mensen vroeger naar toe gingen voor hun ontspanning en vermaak, zoals een café, het theater, een sportvereniging, een mooi park of het museum. Het programmaboekje van Open Monumentendagen besteedt extra aandacht aan dit thema en verschijnt eind augustus. Het is dan gratis te verkrijgen bij bibliotheken, VVV en diverse boekhandels.

Meedoen met de Open Monumentendagen als gastheer/vrouw of rondleider?
De Open Monumentendagen worden volledig georganiseerd door vrijwilligers. Wij zijn nog op zoek naar vrijwilligers die als gastheer/vrouw of rondleider willen helpen bij diverse opengestelde monumenten. Bijvoorbeeld de Elleboogkerk, hotel De Tabaksplant, het Huis met de Paarse Ruitjes en de Observant. Of bij de Koppelpoort: de raderen zijn onlangs gesmeerd en lopen nu zo soepel dat er bijna-ongelukjes gebeuren. Extra handen/toezicht is dan fijn en wel zo veilig!
Vindt u het leuk om een dagdeel te helpen? Geef u dan op via info@omdamersfoort.nl .
Samen met de eigenaar zullen we de vrijwilligers uitleggen wat hun rol die dag is. En als de vrijwilliger graag inhoudelijke informatie wil over het monument om wat te kunnen vertellen, dan zorgen wij (of de eigenaar) daarvoor.

We stellen geen eisen aan de kennis van de vrijwilliger, iedere hulp is welkom!

Meer informatie
Voor alle informatie over de Open Monumentendagen Amersfoort kunt u kijken op de website www.omdamersfoort.nl of op de Facebookpagina: omdamersfoort.


VIDEOLAND
Kunsthal KAdE t/m 1 september a.s.

“Videokunst die de tijd doet verdwijnen”. Zo luidde de kop van de recensie in het AD over de tentoonstelling Videoland. Dat artikel begon met de volgende zin: “Het jubileum van Kunsthal KAdE wordt gevierd met een expositie waar menig bezoeker onthutst vandaan zal komen. Videoland wordt een wonderlijke, bijna hallucinerende ervaring, net als Wonderland, de openingsexpositie in de zomer van 2009.” In het artikel wordt ook het spel met tijd onderlijnd.
Net als in Het Parool; daarin stond: “Kunsthal KAdE gaat aan de haal met het fenomeen tijd.” Bovendien wordt in deze recensie het unieke van de tentoonstelling naar voren gehaald: “Tentoonstellingen met uitsluitend videokunst zijn schaars; alleen al daarom is deze in Kunsthal KAdE – altijd eigenwijs en daarmee echt iets toevoegend aan het nationale museumaanbod – interessant.”
De Kunstmeisjes beamen dat: “In Kunsthal KAdE kun je nu cultureel verantwoord bingewatchen. Er zijn enkel video’s te zien. Dat vinden wij een ballsy move.”

Videoland nog niet gezien? De tentoonstelling duurt tot en met 1 september.


KAMP AMERSFOORT LEZING
De jaarlijkse Kamp Amersfoort Lezing zal op 13 november as. uitgesproken worden door historicus Chris van der Heijden. Chris van der Heijden schreef het bekende boek Grijs Verleden, waarin hij de verschillende manieren waarop wij sinds 1945 naar de oorlog kijken, centraal zet. Het boek was een belangwekkend werk, dat de ogen opende van velen: we waren niet goed óf fout in de oorlog. Maar zoals altijd in zware omstandigheden probeerden de meesten te overleven, door te schipperen in het grijze gebied tussen zwart en wit.
Het boek beleeft binnenkort een nieuwe, geïllustreerde druk.

De Kamp Amersfoort Lezing wordt jaarlijks gehouden om aspecten van de indrukwekkende periode van de oorlog levend te houden. De organisatie ligt in handen van de gezamenlijke Rotaryclubs in Amersfoort en omgeving.

De lezing wordt gehouden in Leerhotel Het Klooster aan de Daam Fockemalaan in Amersfoort. Zij begint om 19.30. De kosten zijn € 7,50, inclusief een kop koffie vooraf en een drankje na afloop. Aanmelden kan door u nu al op te geven bij kdeboer@amerstone.nl. Vermeld wel met hoe veel personen u komt. U krijgt na opgave een bevestiging en betaalt bij binnenkomst contant en gepast.

Over Chris van der Heijden. Sinds 2001 heeft Van der Heijden enkele boeken gepubliceerd over de Tweede Wereldoorlog in Nederland, alsmede over de historiografie en de beeldvorming van die periode. Daaronder vallen bijvoorbeeld Grijs Verleden: Nederland en de Tweede Wereldoorlog (2001) en Joodse NSB’ers: De vergeten geschiedenis van Villa Bouchina in Doetinchem (2006). In 2011 promoveerde hij aan de UvA op zijn studie Dat nooit meer. De nasleep van de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Van der Heijden betoogt in deze werken voornamelijk dat er uit deze periode een soort morele Grondwet van Goed en Fout is gedistilleerd, die bijstelling en nuancering behoeft. In zijn proefschrift beschrijft hij hoe en door welke groepen in de samenleving dit morele uitgangspunt in stand wordt gehouden. Deze stellingnames werden wisselend ontvangen. Zo noemde De Gids hem in 2011 “de belangrijkste historicus van Nederland” en wordt hem een belangrijke rol toegeschreven in het historiografisch debat over de Tweede Wereldoorlog. Anderen schreven kritisch over deze werken.

ZOEKPLAATJE (11)
Deze keer een schets van Willem Koekkoek (1839-1895). Het origineel bevindt zich in het Rijks Museum in Amsterdam.
Vanwege zijn aantekeningen is de indruk dat hij dit soort schetsen wel waarheidsgetrouw maakte, maar ze later kon gebruiken voor een geromantiseerd werk.
Over hem wordt op het internet het volgende over hem gemeld:

“Willem Koekkoek wordt algemeen beschouwd als een van de meest getalenteerde schilders van stadsgezichten. Als een echte vertegenwoordiger van de Hollandse romantiek, beklemtoonde hij het pittoreske karakter van de Hollandse steden.
Hij schilderde bijna altijd Hollandse steden zoals Amsterdam, Hoorn of Enkhuizen, maar bekommerde zich niet teveel om de topografische juistheid. Aldus bedacht hij soms zelf gebouwen en composities. Dit gebruik wordt aangegeven met het woord: Cappricio. Zijn grote voorbeeld was de schilder Cornelis Springer.

Goed; als dit Amersfoort was (staat rechtsboven geschreven), waar was deze plek dan te vinden? Let op: links staat een stadspomp.
Reacties naar witteagnes@gmail.com

Als hint voor een zomerwandeling in onze eigen stad hierbij een vergeten stadstafereel. Dit soort tekeningen worden vermoedelijk nooit gepubliceerd, maar ze laten wel iets zien over het dagelijks leven van vroeger. Dit is een tekening van Jaap Veenendaal, waarop een soldaat met zijn kleine kameraadjes voor een huis zit. Dit is de (toenmalige) Boldersstraat in 1919, gezien naar de Bloemendalsestraat. (Het huis links, Bloemendalsestraat 26, brandde in de jaren zestig af en kort geleden is daar een geheel nieuw pand gebouwd.)

AGENDA
Dinsdag 17 september 2019; OVF-lezing; Inge de Bruyne: Alles gaat opperbest; wat oorlog met een familie doet.
Dinsdag 15 oktober 2019; OVF-lezing; Josine Pouwels: Titia Bergsma en de vrouw in Japan (in kader van het thema van de Maand van de Geschiedenis Hij/Zij).
Donderdag 28 november 2019; Uitreiking Jaarboek, Joriskerk, 17.00 uur.
Dinsdag 21 januari 2020; OVF-lezing; Dick Haver Droeze: De 100-jarige Frisia-woningen en de planontwikkeling van het Bergkwartier.
Dinsdag 18 februari 2020; OVF-lezing; Simon Groot: Leven en werken van de Amersfoortse musicus Joannus Tollius (1550-1628)

OVF-lezingen worden gehouden in Museum Flehite in Amersfoort, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor leden van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 5,00. De zaal gaat open om 19.30 uur.

TENTOONSTELLINGEN
Kunsthal KAdE
(25 mei t/m 1 september): Videoland. Tentoonstelling ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van KAdE.
(21 september 2019 t/m 12 januari 2020): One way ticket to Mars, leven op Mars volgens kunstenaars, vormgevers, architecten en wetenschappers.

Museum Flehite
(22 juni t/m 13 oktober): Collectie Vozyakov – Oude meesters (zie Nieuwsbrief juni)
Rondleidingen langs oude meesters van Vozyakov. De selectie uit de omvangrijke collectie van de gepassioneerde verzamelaar biedt inzicht in ruim drie eeuwen Europese kunstgeschiedenis. Onze rondleiders gaan dieper in op de verhalen en de symbolieken achter de werken uit de veelzijdige verzameling van Igor Vozyakov.
Praktische informatie
Donderdag 8 augustus, 12 september, 3 oktober; Tijd: 15.00 – 16.00 uur.
Prijs: Deelname is gratis op vertoon van een entreebewijs. Reserveren: 033 – 2471100 (di t/m zo tussen 11.00 – 17.00 uur). Er kunnen maximaal 20 personen per rondleiding mee.
(22 juni t/m 13 oktober): Max Keuris Meesterverteller (zie Nieuwsbrief juni)
Museum Flehite organiseert bij de tentoonstelling ‘Max Keuris Meesterverteller‘ diverse rondleidingen. De rondleidingen worden gegeven door fotograaf Friso Keuris en door gastconservator Wichard Maassen.
Wichard Maasen is auteur van de gelijktijdig verschenen publicatie Max keuris, Meesterverteller. Maassen geeft een rondleiding door de expositie op woensdag 28 augustus om 13.30 uur.
Fotograaf Friso Keuris is de zoon van Max Keuris. In de tentoonstelling over zijn vader zijn negen foto’s van zijn hand te zien. Friso Keuris geeft rondleidingen door de expositie op vrijdag 6 september en op zaterdag 21 september, beide om 13.30 uur.
Aanmelden. De rondleidingen zijn gratis bij museumbezoek. Vooraf aanmelden is noodzakelijk en kan via info@museumflehite.nl
Per rondleiding maximaal 15 personen.

Mondriaanhuis
(17 maart t/m 15 september): ‘Mon : fleur’ van Sally Pittman. In twee zalen van het museum reageert zij met acht textiele objecten en een korte film op de bloemen die Piet Mondriaan schilderde. Een aantal van deze bloemen is vanaf 17 maart ook te zien in het Amersfoortse museum. Zie ook de Nieuwsbrief van juli jl.

Wijkmuseum Soesterkwartier
(1 juni t/m 28 september): Rariteitenkabinet
Archief Eemland
(t/m 15 november): Foto’s uit het oeuvre van de Amersfoortse fotografe Conny Meslier. Zij maakte fotoreportages van o.a. het Stationsgebied die verschenen in het boek Contouren & Contrasten – Amersfoorters in hun veranderende omgeving (1988). De toegang is gratis.

NGV WERKGROEP LEZINGEN EN ACTIVITEITEN
Belangstellenden hartelijk welkom. Aanmelden is niet nodig en de toegang is gratis.
Zie www.ngv.nl/wwwAFT/
Zaterdag 14 september 2019 bijeenkomst computergenealogie en genealogisch café in De Brug.
Zaterdag 14 september 2019 bijeenkomst PRO-GEN gebruikersgroep in Nijkerk.
Donderdag 17 oktober 2019 lezing van Henk Feikema: Rust genealogie op historisch drijfzand?
Maandag 11 november 2019 lezing.
Zaterdag 23 november 2019 Algemene Vergadering van de NGV in Driebergen.
Donderdag 12 december 2019 lezing.