VAN HET BESTUUR
Algemene Ledenvergadering
We kijken terug op een geslaagde ledenvergadering. Veel leden (bijna 80) waren aanwezig om zo van hun betrokkenheid bij het wel en wee van de vereniging te laten blijken. De Collectiecommissie liet ons weer een aantal objecten van de museumcollectie zien, waaronder de nieuwe verwervingen van Nieweg en Fiks, en van de collectie Jordanus Hoorn.
Een hoogtepunt was natuurlijk de presentatie van het boek ‘Amersfoort op haanhoogte’. De fotograaf Wim ter Hart, de schrijver Jan Carel van Dijk en de vormgever Henk Jan van der Lugt, vertelden over de totstandkoming ervan, waarbij de drone waarmee de foto’s zijn gemaakt in de zaal aanwezig was. Ook was aanwezig onze burgemeester, die -met een boek- snel naar een volgende bijeenkomst moest. Maar in de weekvideo van 1 april jl. gaf hij nogmaals ruim aandacht aan het boek (zie https://youtu.be/1u_z_1GgtSo)
Bij de boekhandel is veel belangstelling voor dit boek, dat € 14,95 kost. Leden kunnen het verkrijgen voor € 12,50 (zie hierna bij het overzicht publicaties OVF).
De standaardagendapunten werden snel afgewerkt en het bestuur verkreeg decharge voor het financieel beleid. De contributie voor 2016 is vastgesteld op € 30,- (ongewijzigd). De heer G.J. Nekkers trad af als lid van de kascommissie. In zijn plaats werd benoemd de heer H. Janssen.
In zijn toespraak ging de voorzitter in op de moeilijkheid om leden te vinden die bereid zijn zich voor bestuurstaken in te zetten. Zo zoeken we voor het bestuur minstens drie (!) kandidaten (waaronder een a.s. voorzitter, daar de heer P. Jonkman in 2016 statutair aftredend is). Ook voor de Evenementencommissie zoeken we naar een voorzitter. De collectiecommissie kan ook wel enige aanvulling gebruiken, en het bestuur van de Stichting Flehite Publicaties is zwaar onderbezet.
Een oproep is gedaan om in eigen netwerk te kijken naar mogelijke kandidaten (waarbij ook niet geaarzeld moet worden om uzelf aan te melden als u voor een van deze functies in aanmerking zou willen komen). Een oproep die nu via deze Nieuwsbrief in nog bredere kring wordt herhaald. Het bestuur hoopt dat u met deze vraag serieus zult omgaan. We mogen trots zijn op onze vereniging. Laat dat ook mogelijk blijven, door met elkaar de schouders er onder te zetten!
30 JAAR TUSSEN KUNST EN KITSCH IN 101 ONTDEKKINGEN
Museum Flehite, 19 april t/m 12 juli 2015
Turquoise karaf, gegraveerd door Willem van Heemskerck
Naar aanleiding van het dertigjarig bestaan van AVROTROS-televisieprogramma Tussen Kunst en Kitsch opent binnenkort in Museum Flehite de tentoonstelling ’30 jaar Tussen Kunst en Kitsch in 101 ontdekkingen.’ De tentoonstelling komt tot stand in samenwerking met AVROTROS en wordt samengesteld door de experts van het programma. De veertien ‘gastconservatoren’ selecteerden samen ruim 100 bijzondere voorwerpen en schilderijen die zij de afgelopen jaren taxeerden tijdens Tussen Kunst en Kitsch. Hun selectie is vanaf19 april te zien in het Amersfoortse museum.
Publicatie
Bij de tentoonstelling verschijnt gelijktijdig de publicatie Tussen Kunst en Kitsch, 101 ontdekkingen. In dit rijk geïllustreerde boek vertellen de experts over hun ervaringen tijdens de opnamedagen van Tussen Kunst en Kitsch. Bovendien worden ruim 100 topstukken uit het tv-programma nader belicht in woord en beeld. De publicatie wordt uitgegeven door Waanders & De Kunst.
Activiteiten
Gedurende de tentoonstelling zullen er diverse lezingen, rondleidingen en andere activiteiten georganiseerd worden waaraan de experts hun medewerking verlenen.
SPELEN EN SPEELTUINEN IN HET SOESTERKWARTIER
De eerste Nutsspeeltuinen in Nederland waren er al tegen het einde van de negentiende eeuw. De start ervan liep ongeveer gelijk met de opening van de eerste buurthuizen, die naar voorbeeld van het Engelse Toynbee-werk zijn opgericht. De initiatiefnemers waren sociaal bewogen mensen, en meestal afkomstig uit de gegoede burgerij die iets wilden doen aan “de opheffing van het volk”. Ook Amersfoort heeft een tijdje zo’n buurthuis gekend.(Amersfoortse Toynbeevereniging “Ons Huis”) Dit eerste buurthuis (circa 1897- 1915) stond eerst aan de Koestraat en later aan de Kortegracht naast het Postkantoor. Er werden vooral cursussen gegeven. Genoemde initiatieven waren echter niet altijd zo heel erg succesvol. Wat de speeltuinen betreft kwam daar verandering in toen Uilke Jans Klaren, een metaalarbeider die o.a. bij Werkspoor en de scheepsbouwindustrie in Amsterdam heeft gewerkt, er zich mee ging bemoeien. Hij ergerde zich aan de neerbuigende houding van de initiatiefnemers uit de hogere klasse. Ze hadden wel praatjes, maar verder kwam daar niet zo veel van terecht. Bovendien had de overheid er in die tijd geen geld voor over. Uilke was een man van aanpakken. Hij richtte samen met enkele buurtgenoten toen zelf maar een eigen speeltuin op. Daarna zijn er nog meer speeltuinen opgericht., o.a. in de Jordaan en in de Spaarndammerbuurt. Ook voor Uilke was educatie het belangrijkste doel. De speeltuinen waren destijds niet in de eerste plaats bedoeld om kinderen veilig te laten spelen, maar het ging er toch vooral om hen te leren en te begeleiden.
De eerste Amersfoortse speeltuin is opgericht naar het inspirerende voorbeeld van de Amsterdamse speeltuinen die rond 1900 door Uilke Jans Klaren (de legendarische vadertje Klaren) zijn opgericht. Als startdatum wordt 1 januari 1925 aangehouden. Bij de oprichting waren vooral de Soesterkwartierders uit de toen nog jonge Bloemenbuurt betrokken. Het bestuur en de leden van de vereniging woonden aan de Zonnebloemstraat en in de omgeving van het Anjerplein. “Het Soesterkwartier” kan ook een beetje beschouwd worden als de moeder van het verenigingsleven in de wijk. Na de oprichting van de speeltuin volgden vele nieuwe verenigingen, zoals bijvoorbeeld Grooten Klein Toneel, gymnastiekvereniging Jonge Kracht en de Korfbalvereniging.
Bij de tentoonstelling “Speeltuinen in het Soesterkwartier” wordt ook aandacht besteed aan de andere speeltuinen in de buurt. Spoedig na de Tweede Wereldoorlog werd in de Groengordel de speeltuin “Rivierenbuurt” geopend, en enkele maanden later speeltuin “Irene”. Deze lag bij de opening op de plaats van het voormalige Rozarium, aan het einde van de Puntenburgerlaan.
De opening van de fototentoonstelling in het Wijkmuseum Soesterkwartier vindt plaats op zaterdag 11 april, om 12.00 uur. Eregast is “Ome Cees” van Enteren. De heer Van Enteren is in de vorige eeuw gedurende vele jaren voorzitter geweest van “Het Soesterkwartier”. Hij zal dit najaar de leeftijd van100 jaar bereiken. U bent van harte uitgenodigd om de opening van de tentoonstelling mee te maken. Er is teven een kleine expositie met voorwerpen uit de Tweede Wereldoorlog.
NAJAARSTENTOONSTELLING
Ondertussen werken we aan de voorbereiding van de najaarstentoonstelling. Het thema is dan: “de fabrieken in het Soesterkwartier” (werktitel).
Kortom, er is veel en leuk werk te doen voor de vrijwilligers in het Wijkmuseum. Hebt u interesse om als vrijwilliger mee te doen? Meld u aan bij het Wijkmuseum! Voor meer informatie kunt u eventueel Joke Sickmann bellen: 033-4611474.
EEN AMERSFOORTSE FIRMA MET AFZET OVER DE HELE WERELD
In de vorige Nieuwsbrief stond de volgende oproep:
Nieuwe rubriek?
De Nieuwsbrief kan een voertuig zijn voor leden met een gelijksoortige belangstelling
om met elkaar in contact te komen. Ook kan verteld worden over uitkomsten van
historisch onderzoek. Of gewoon een stukje over een interessant boek of
belangwekkende tentoonstelling. In het kopje staat een vraagteken. Schroom niet om
van deze mogelijkheid gebruik te maken, zodat het vraagteken kan verdwijnen en de
Nieuwsbrief nog meer een ledenorgaan wordt. De eindredacteur
(p.jonkman@kpnmail.nl) behoudt zich wel het recht voor om inzendingen te redigeren
(in overleg met de inzender).
Burchard Elias (b.g.j.elias@planet.nl) stuurde naar aanleiding hiervan het volgende bericht in:
In het Amersfoortsch Dagblad/De Eemlander van 6 december 1917 zegt J.G. Fontein dat zijn bedrijf, de NV Fijnhoutbewerking en Kunsthandel voorheen J.G. Fontein, over de hele wereld zijn lijsten, spiegels en meubels exporteert.
In 1904 had hij een kunsthandel in de Langestraat (vanaf 1906 nr. 24) geopend. De meubelstukken en kunstwerken zullen deels zelf vervaardigd zijn en deels geïmporteerd. Het ging om een soort ‘eigentijds antiek’. Het vergulden van lijsten was zijn specialiteit.
In 1917 begint Fontein een meubelfabriek in de Muurhuizen (uiteindelijk Muurhuizen 159-165) en gaat voor de kunsthandel een associatie aan met H.C. Schippers (Fontein & Schippers). Het samenwerkingscontract wordt in 1920 ontbonden maar Schippers mag de zaak onder dezelfde naam blijven voortzetten. Deze zaak gaat in 1935 failliet maar Schippers maakt met zijn behangerij, stoffeerderij en meubilering enige tijd daarna een herstart in het pand Kamperbinnernpoort 2 onder de naam Ornato. De meubelfabriek van Fontein bleef bestaan tot 1966.
Beschikt iemand wellicht over meer gegevens over de kunsthandel en de meubelfabriek of heeft iemand een suggestie waar nadere informatie gevonden kan worden over bijvoorbeeld de producten en de afzet ervan?
LUID DE NOODKLOK IN AMERSFOORT (zie vorige Nieuwsbrief)
Inmiddels is er een burgerinitiatief ingediend bij de gemeenteraad:
Wij zijn:
Tegen hoogbouw Blok 3 (en Oliemolenkwartier);
Voor de herbouw Oliemolen “De Rijzende Zon” op haar historische plek en uitbreiding toeristische ontwikkeling rondom de Eemhaven.
Voor meer informatie:
Jan van ’t Hof
Schuilenburgerweg 50,
3816 TC Amersfoort
e-mail: janhof45@hotmail.com
AGENDA
Dinsdag 28 april 2015: OVF-lezing; Ludo Jongen: Ansfridus, de heilige en de kerk. In 994 benoemde de Duitse keizer Ansfridus tot bisschop van Utrecht. Ofschoon Ansfridus na een leven vol geweld in alle rust in een klooster wilde gaan leven, kon hij de opdracht van de keizer niet weigeren. En dus vertrok hij naar Utrecht. In een moeras ten oosten van de stad stichtte hij op een berg (de Mons Sanctorum = Heiligenberg, vlak bij het huidige Amersfoort) een klooster. Daar trok hij zich heel vaak terug en daar stierf hij ook. Zijn lichaam werd door Utrechtenaren op listige wijze ontroofd en in Utrecht begraven.
Ruim negen eeuwen later keert zijn naam in Amersfoort terug. In 1915 werd op de Amersfoortse Berg een rooms-katholieke kerk gebouwd, met als patroonheilige Ansfridus. Waarom werd die kerk naar deze Utrechtse bisschop vernoemd? En waarom werd de kerk juist aan de Jacob Catslaan opgericht? Tijdens zijn lezing zal Ludo Jongen ingaan op zowel Ansfridus als heilige als op de bouw van de kerk.
Dinsdag 26 mei 2015: OVF-lezing; Lex van de Haterd: LKV De Ploegh
Zaterdag 13 juni 2015 (10.00 – 11.30 uur): OVF-wandeling Belgenmonument o.l.v. het Gilde.
Dinsdag 25 augustus 2015: OVF-lezing; Janny Venema: Wolfert van Kouwenhoven, een van de stichters van Nieuw Amsterdam.
Dinsdag 29 september 2015: OVF-lezing; Hans Krabbendam: Thuis in twee werelden; emigratie toen en nu (n.a.v. de expositie in Museum Flehite.
Dinsdag 27 oktober 2015: OVF-lezing; Sander Wassing: De Bloedraad.
De OVF-lezingen – tenzij anders vermeld – worden gehouden in Museum Flehite, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor leden van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50.
Met het oog op de beveiliging van het museum moet u er rekening mee houden dat te laat komen bij de lezingen betekent dat u voor een dichte deur komt te staan. We sluiten de deur om 20.00 uur.
NGV WERKGROEP LEZINGEN EN ACTIVITEITEN
Zie ook www.ngv.nl bij afdeling Amersfoort e.o.
Donderdagmiddag 9 april 2015 spreekuur familiegeschiedenis.
Donderdagavond 16 april 2015 presentatie “Vertrouwd en vernieuwd: Archief Eemland in het Eemhuis” door Vincent Robijn en Georges Elissen, resp. Gemeentearchivaris en Hoofd Publiek van Archief Eemland, na de afdelingsledenvergadering.
Donderdagavond 7 mei 2015 houdt Bert Willemen een lezing over ‘Met hond en hondenkar terug in de historie’.
Donderdagmiddag 21 mei 2015 spreekuur familiegeschiedenis.
Donderdagmiddag 10 september 2015 spreekuur familiegeschiedenis.
Zaterdagmiddag 19 september 2015: computermiddag.
Donderdagmiddag 8 oktober 2015 spreekuur familiegeschiedenis.
Donderdagavond 15 oktober 2015 spreekt Saskia Klooster (NIMH) over ‘Genealogische opzoekingen in het archief van de Koninklijke Marine’
Dinsdagavond 3 november 2015 spreekt Odette Franssen over Geneanet. Na een afdelingsledenvergadering.
Donderdagmiddag 12 november 2015 spreekuur familiegeschiedenis.
Donderdagmiddag 10 december 2015 spreekuur familiegeschiedenis.
Dinsdagavond 15 december 2015 spreekt Peter Eyckerman over ‘Datering van oude foto’s’.
Donderdagmiddag 14 januari 2016, 11 februari, 10 maart, 14 april , 12 mei, 9 juni 2016 spreekuur familiegeschiedenis.
GILDE-LEZINGEN
Celzusterenzaal Armen de Poth 14.00 – 16.00 uur
Woensdag 22 april: Francien Snieder, Ontwikkeling van Amersfoort van de 11e tot de 16e eeuw.
HISTORISCH CAFE
U bent op donderdag 9 april 2015 vanaf 17.00 uur weer van harte welkom bij het Historisch Café. (KAdECafe, Eemplein 73, Amersfoort)
Paul Laumans, bestuurslid van SIESTA, (stichting tot behoud van industrieel erfgoed in de stad Amersfoort) zal een voordracht houden over het benzinestationnetje aan de Kwekersweg, dat onlangs weer in gebruik werd genomen. Paul zal kort ingaan op de locatie, de ontstaansgeschiedenis, de bijna-teloorgang, de restauratie en het hergebruik. Tevens hoopt Gerard Keijzer, van Monumentenzorg, al een tipje van de sluier te kunnen oplichten van het kunstwerk welk komende zomer zal worden aangebracht.
Iedere maand vindt er een korte presentatie plaats over een historisch onderwerp of daaraan verwant. Daarnaast is er altijd volop gelegenheid om anderen met historische belangstelling te ontmoeten. De toegang is gratis, drankjes zijn voor eigen rekening. U bent van harte welkom.
LEZINGEN IVN / LANDSCHAP ERFGOED UTRECHT / UTRECHTS LANDSCHAP / NATUUR- EN MILEUFEDERATIE
De samenwerkende Utrechtse natuur- en milieuorganisaties hebben vorig jaar de handen ineen geslagen om hun vrijwilligers een groter aanbod van interessante, boeiende lezingen te kunnen bieden. Vanwege het grote succes organiseren we dit jaar opnieuw een serie van 10 lezingen die plaatsvinden op landgoed Oostbroek in De Bilt. U kunt gratis deelnemen, maar aanmelden is noodzakelijk.
28 april: Agrarisch Natuurbeheer
2 juni: NatuurWerkt!
30 juni: De das in de provincie Utrecht
25 augustus: Landschapsfotografie
29 september: Het nachtleven van de boommarter
27 oktober: Ringslangen
24 november: De relatie tussen groene leefomgeving en gezondheid