Nieuwsbrief september 2018

VAN HET BESTUUR

Presentatie Jaarboek
Het Historisch Jaarboek Flehite 2018 zal op 22 november a.s. worden gepresenteerd in de Joriskerk.

De redactie heeft weer gezorgd voor een gevarieerde inhoud. Allerlei onderwerpen komen aan de orde. Zo schrijft William ten Brink over kazernes en economie, Johan Galjaard over de architect Zuiderhoek en Jos Hilhorst over Willem Rijksz, rentmeester van het Sint-Pietersgasthuis tussen 1527 en 1531. Ludo Jongen beschrijft de St. Ansfriduskerk, Michelle Meuffels de bioscopen en Saskia Stouten de woonwijk Jeruzalem en Jericho. Dick van Wees levert een artikel over de katholieken rond 1672. En uiteraard zijn er weer de jaarverslagen van de gemeentelijke afdelingen Monumentenzorg en Archeologie.
Bij de presentatie, die om 17.00 uur begint, vertelt Michelle Meuffels iets over de vooroorlogse bioscopen in Amersfoort.

Ledenwerving
De OVF groeit voorspoedig in ledental. Daar kunt u ook aan bijdragen door nieuwe leden te werven. Vanaf september geldt dat nieuwe leden voor de rest van het jaar maar € 15 hoeven te betalen. Dus een mooie gelegenheid om met dit aanbod in uw omgeving aan de gang te gaan!

Ledenstand
Per 1 september heeft de OVF 607 leden.

OVF LEZING: DE AMERSFOORTSE HORECA IN DE AFGELOPEN 140 JAAR
Jan Carel van Dijk hoopt op dinsdag 18 september a.s. over dit onderwerp te spreken.
De horeca in Amersfoort kent een lange geschiedenis. Onder andere vanwege de doorgaande route van West- naar Oost-Nederland waren er al gauw meerdere herbergen en logementen. Rond de vorige eeuwwisseling raakte alles in een stroomversnelling. De stad groeide dankzij het spoor en de komst van een groot garnizoen en werd door toenemende mobiliteit van de burger zelfs een populaire vakantiebestemming. Het verhaal van de afgelopen 140 jaar (met een knipoog naar 140 jaar OVF) wordt verteld aan de hand van prachtige oude ansichten. Deels is er nog het nodige te herkennen, maar veel beroemde zaken zijn verdwenen. De mooie plaatjes daarvan brengen de herinnering weer helemaal terug en wekken nostalgische gevoelens op.
OVF-lezingen worden gehouden in de “Stad van Cahen”, Muurhuizen 104 in Amersfoort, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor leden van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50.
De zaal gaat open om 19.30 uur.

SINT JORISLEZING
De Sint Jorislezing op 6 oktober staat in het teken van het Europees Jaar voor Cultureel Erfgoed. Het thema is “Zin in het verleden”. De lezing wordt gegeven door Paul Schnabel, socioloog en lid Eerste Kamer, met medewerking van Rien Donkersloot (orgel) en Boudewijn Zwart (beiaard).
De lezing is van 15.00 tot 17.00 uur in de Sint Joriskerk, Hof 1. Na afloop ontmoeting met een drankje. De toegang is gratis.
Tijdens deze bijeenkomst zal het boek over de geschiedenis van het Capittel van St. Joris, geschreven door Fred van Kan, worden aangeboden.

DUBBELEXPOSITIE IN DE JORISKERK
Van 8 september t/m 20 oktober zijn er in de Joriskerk twee exposities:
– Foto expositie van Cas Oorthuys met 50 foto’s van Amersfoort uit de jaren ‘50
  “Terugkijken op de vooruitgang”.
– Aquarellen van Marco Boer van orgels in Monumentale Kerken.
  Deze zijn te bezoeken van dinsdag t/m zaterdag van 11.00 uur – 17.00 uur. Toegang €1.

Ook op zondag is de kerk open (van 14.30-17.00 uur) in het kader van Momentum. Gastheren en –vrouwen van de Raad van Kerken laten u de Joriskerk zien als huis van God, waarin nog steeds het geloof wordt beleden. Om 15.00 uur en 16.00 uur is er een kort meditatief moment met bijbellezing, muziek en zang en gebed. De toegang is dan gratis.

WIJKMUSEUM SOESTERKWARTIER
Vanaf zaterdag 30 juni worden niet alleen de schilderijen en tekeningen uit de Indische periode van Herman Klaasen getoond, maar ook een grote collectie kunstobjecten, dansmaskers en beelden uit de verzameling van producent en theatermaker Gerard Mosterd (ook uit het Soesterkwartier).
De Maand van de Geschiedenis, die in oktober wordt gehouden, heeft dit jaar het thema ‘OPSTAND!’.
Het Wijkmuseum Soesterkwartier zal daaraan komend najaar een kleine expositie wijden. Daarin staan de gebeurtenissen rond de spoorwegstaking, die vanaf 17 september 1944 het landelijke spoorwegverkeer gedurende enkele weken lam legde, centraal.

Wijkmuseum Soesterkwartier, St Bonifaciusstraat 61 , 3812 TD Amersfoort is op zaterdag van 11 – 16 uur open. Toegang is gratis, maar een vrijwillige bijdrage gewenst (pinautomaat aanwezig).
Groepen kunnen het museum ook op een andere dag een bezoek brengen. Aanmelden via telefoon 033-4635661 of 06-2242275.


BOEK RAVELIJN
Van het herdenkingsboek “Ravelijn, 45 jaar vrijwilligerswerk in Amersfoort en omgeving 1964-2009”, geschreven door Gerard Raven, is nog een aantal exemplaren beschikbaar. U kunt dit boek op afspraak gratis afhalen bij het Museum (G.Raven@museumflehite.nl).


JAARBOEKEN EN KRONIEKEN GRATIS AF TE HALEN
Ons lid Nechamah Mayer gaat binnenkort verhuizen naar een aanleunwoning in Amsterdam. Het is klein zodat ze van haar boekenpracht niet veel kan meenemen. Is er iemand geïnteresseerd in de Jaarboeken? Die moet dan contact met haar opnemen om deze prachtige uitgaven te komen halen (033-4651065 / ronema@kpnmail.nl). Ook de Kroniek kan ze niet meenemen.
Voor vooral nieuwe leden is dit een prachtkans om deze uitgaven in bezit te krijgen!

ZOEKPLAATJES IN HET MUSEUM (4)
Op ons zoekplaatje van juli zijn mooie inzendingen gekomen waaronder zeer uitgebreide van Joke Sickmann en Burchard Elias. Joke doet onderzoek naar Amsterdammers in Amersfoort en zodoende wist ze veel te vertellen over de familie Croockewit, die Amsterdamse wortels heeft.

Het zoekplaatje toonde een “Gezicht op den Amersfoortschen Berg met Biertent en Zevenboompjes in plm. 1880. Op de voorgrond links het huis van den heer Van As, rechts het Roomsch kerkhof, geheel rechts het huis ….(onleesbaar) daar.”

De tekenaar, W.A. Croockewit, woonde destijds aan de Utrechtseweg (G74). Hij is wethouder van Amersfoort geweest (1873-1894) en was betrokken bij de opgravingen op de Leusderhei, die tot de oprichting van de OVF leidden. Zijn zoon, W. Croockewit, was bestuurslid van de OVF in de periode 1890-1938. Het huis van T.J. van As stond bij hem om de hoek, aan de (Lange) Bergstraat. Misschien heeft Croockewit deze tekening vanuit zijn achtertuin gemaakt. We kijken dan in zuidwestelijke richting naar de Galgenberg. Kennelijk wilde hem niet meteen te binnen schieten wie in het huis geheel rechts woonde, want daar staat zeer waarschijnlijk “bewoond door…”.

Op een oude plattegrond zien we vlakbij de Galgenberg de Zeven Boompjes en het “paviljoen”. In het boek “Uit het hartje van Nederland, Wandelgids van Amersfoort” staat een foto van dit paviljoen. Het ziet er hetzelfde uit als de “biertent” van D.J.C. Heldring (Flehite, 1000-678).

Dan tot slot een passage uit die wandelgids: “De geheele bergoppervlakte, voor een gedeelte stads eigendom, is doorkruist met een aantal voetpaden, die telkens op een heuveltje uitloopen, waar gelegenheid is tot rusten en vanwaar men prachtige vergezichten heeft. Halverwege de helling brengt zoo’n voetpad ons naar het Paviljoen. (….)”

AGENDA
Woensdag 12 september 2018: 14.00 uur. Excursie naar Landgoed Schothorst op zoek naar historische groene sporen onder leiding van Kees de Heer. Maximaal 15 personen. (Aanmelding is gesloten)
Dinsdag 18 september 2018; Jan Carel van Dijk: De Amersfoortse horeca in de laatste 140 jaar.
Zaterdag 6 oktober 2018: St. Jorislezing. Paul Schnabel: Zin in het verleden. Joriskerk, aanvang 15.00 uur.
Dinsdag 16 oktober 2018; Sander van Ackooij: Verzetsman mr. Jacob de Graaf (1911-1944). (In het kader van de Maand van de Geschiedenis, met als thema “Opstand”)
Donderdag 22 november 2018; Presentatie en uitreiking Jaarboek 2018 (Joriskerk).
Dinsdag 15 januari 2019; Marita Mathijsen: Historiezucht; de obsessie met het verleden in de 19e eeuw (in het kader van het OVF-jubileum).
Dinsdag 19 februari 2019; Miriam Kolk: Caspar van Wittel, een Nederlands meester-schilder in Italië.
OVF-lezingen worden gehouden in de “Stad van Cahen”, Muurhuizen 104 in Amersfoort, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor leden van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50.
De zaal gaat open om 19.30 uur.

TENTOONSTELLINGEN
Eemhuis (11 juni ’18 t/m 6 januari ‘19): Schatten van Amersfoort, expositie naar aanleiding van het 140-jarig bestaan van de OVF.
Rietveldpaviljoen (19 mei t/m 23 september): Armando tot Mondriaan tot
Wolter
(13 oktober ‘18 t/m 6 januari ‘19) Salon’ 18 / Amersfoort – Utrecht, een selectie van hedendaagse kunst uit Utrecht, Amersfoort en omgeving te zien. Samenwerking KAdE en Museum Flehite.
Tekening van de biertent door D.J.C. Heldring (1898)
Kunsthal KAdE: (15 september ’18 t/m 6 januari ’19): A Balancing Act, over
het zoeken naar evenwicht in de beeldende kunst
Mondriaanhuis: (t/m 28 oktober) Puur Natuur
Piet Mondriaan (1872 – 1944) is vooral bekend geworden als pionier van de abstracte kunst. Hij begon echter pas rond zijn veertigste levensjaar, na zijn vertrek naar Parijs, te experimenteren in deze stijl. Voor die tijd schilderde hij realistische taferelen waarin de natuur een hoofdrol speelde. De tentoonstelling focust op de figuratieve periode van Mondriaan en toont een selectie van werken uit de periode 1895 -1910. De expositie laat een grote variëteit in onderwerpen zien en toont o.a. landschappen, portretten, bloemen en stillevens. Daarmee wordt zichtbaar hoe verrassend veelzijdig Mondriaan was, ook in deze fase van zijn leven.
Wijkmuseum Soesterkwartier:
(t/m 23 september) In het kader van “Hoe creatief is het Soesterkwartier”, deze keer een schilderijen- en tekeningententoonstelling “Uit het leven van Herman Klaasen” oud Soesterkwartierder. De nadruk ligt op het werk uit zijn Indische periode. Gelijk met Herman, exposeert Gerard Mosterd een selectie van zijn maskers en beeldjes enz. uit Nederlands-Indië.
(vanaf 3 november) Kijkdozen en pop-upboeken.

HISTORISCH CAFE
De erfgoedorganisaties van Amersfoort organiseren tweemaandelijks op de tweede donderdag van de maand het Historisch Café. Iedereen die zich (vakmatig) bezighoudt met de geschiedenis van Amersfoort en omgeving is dan van harte welkom van 17.00 – 18.00 uur. Omstreeks 17.30 uur zal een rondje langs de partners worden gehouden om aan elkaar te vertellen waarmee elk bezig is.
Het komende HC is op 13 september a.s. bij De Waterlijn, Krommestraat 5.

NGV WERKGROEP LEZINGEN EN ACTIVITEITEN
Belangstellenden hartelijk welkom. Aanmelden is niet nodig en de toegang is gratis.
Zie www.ngv.nl/wwwAFT/
Zaterdagmiddag 15 september 2018; genealogisch café en computermiddag.
Maandag 15 oktober 2018; lezing van Paul Welling over de Amersfoortse familie Welling, textielarbeiders en handwerkslieden.
Donderdag 15 november 2018; lezing van Paul Koulen over Eemlandse voorouders in Berbice, Demerara en Essequibo + afdelingsledenvergadering.
Zaterdag 24 november 2018; Algemene Vergadering van de NGV in Driebergen.
Donderdag 13 december 2018; lezing van Wim Zondag over “Koninklijke akten, de burgerlijke stand en het naamrecht vanaf ca. 1800”.

LEZINGEN GILDE AMERSFOORT
Leden van de OVF kunnen – zonder introducées en voor zover er plaats is – de lezingen bijwonen. Aanmelding van tevoren verplicht via lenske.jonker@gmail.com
Woensdag 10 oktober a.s.: Ben Knapen over Van Oldenbarnelt.
Locatie: is Filalethes, Havik 27.
De heer Knapen is gevraagd een breed beeld te schetsen van Van Oldenbarnevelt en van de grote betekenis die hij heeft gehad in de vorming van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Daarnaast is een aantal specifieke vragen voorgelegd met betrekking tot de Amersfoortse situatie (status van de familie, Latijnse school, latere banden van Van Oldenbarnevelt met de stad).