VAN HET BESTUUR
Overleden
Gegevens verwijderd om privacy redenen.
ETSEN VAN DIRK HARTING TE KOOP. AANBOD VOOR OVF-LEDEN.
Museum Flehite heeft dubbele Amersfoortse stadsgezichten van Dirk Harting (ca 1910-1930):
Muurhuizen 22×11
Kapelhuis 10×10
Lageweg 16×10
Westsingel 49×37 (2x)
Kamperbinnenpoort 44×36
Belangstellenden kunnen de afbeeldingen opvragen via g.raven@museumflehite.nl. (zie ook het in augustus verzonden Nieuwsbericht 6). Alleen OVF-leden kunnen hierop bieden vanaf €25 voor de kleine etsen en €50 voor de grote.
GEZOCHT: NAZATEN VAN HOLTHE EN VAN WIJNGEN/WERTHER
Voor een onderzoek naar de geschiedenis van het huis Bollenburg aan de Muurhuizen 19 in Amersfoort is Jojanneke Clarijs op zoek naar leden van de families Van Holthe en Van Wijngen/Werther. Het gaat om nazaten van jonkheer Edzard Jacob van Holthe en nazaten van Antonia van Wijngen-Slabbekoorn en haar kinderen Willem van Wijngen en Adriana Jacoba Werther-van Wijngen. Deze families hebben in Bollenburg gewoond: de familie Van Holthe tot 1909 en de familie Van Wijngen met hun gelijknamige drukkerij daarna.
Ze is op zoek naar oude foto’s van Bollenburg. Bijvoorbeeld familiekiekjes waar iets van het interieur op te zien is. Ook hoopt ze dat de nazaten haar kunnen vertellen hoe Bollenburg vroeger was ingericht. Zo was er bijvoorbeeld in 1920 een geschilderd behangsel ontdekt met de afbeelding van een musicerend en dansend gezelschap in een landschap. Ze is heel nieuwsgierig of hier foto’s van zijn en misschien weet iemand wel waar het gebleven is?
Bollenburg is vooral bekend als het ouderlijk huis van Johan van Oldenbarnevelt. Kunst- en bouwhistorica Jojanneke Clarijs onderzoekt op dit moment de bouw- en bewonersgeschiedenis van het pand. Het betreft vragen als: wanneer is het huis gebouwd en hoe zag het er toen uit? Wat is er in de eeuwen daarna veranderd aan het huis? Wie hebben er allemaal gewoond? Het onderzoek wordt half oktober afgerond. Het is de bedoeling om er vervolgens een boek van te maken.
U kunt contact opnemen met Jojanneke Clarijs via jojannekeclarijs@gmail.com of 06 – 41 55 56 14.
MAAND VAN DE GESCHIEDENIS 2016 / OVER DE GRENZEN VAN DE STAD
De samenwerkende partners binnen het Comité Maand van de Geschiedenis organiseren op
maandag 3 oktober a.s. een bijeenkomst rond het thema “Grenzen”. Deze avond begint om 19.30
uur en wordt gehouden in Zandfoort aan de Eem, Eemlaan 100, 3812 ED Amersfoort.
Het programma voor deze avond is als volgt:
19.00 inloop
19.30 welkom door Lydia Edelkoort
19.35 Lucas Bolsius, burgemeester van Amersfoort
19.50 Melis van de Groep, burgemeester van Bunschoten
20.05 Oud Nijkerk – Jan Cozijnsen ‘Op de grens van Gelre en ‘t Sticht’
20.20 Historische Kring Hoogland – Gerard Raven ‘De grote buur Hoogland’
20.35 PAUZE
21.00 Historische Vereniging Soest/ Soesterberg – Ton Hartman ‘Een vierspan witte paarden …’
21.15 Historische Kring Leusden – José Huurdeman ‘Grebbelinie Leusden: grens tussen bevrijd en
bezet gebied’
21.30 Samenvatting en afsluiting.
BEWONERS HOFJE DE ARMEN DE POTH GEPORTRETTEERD DOOR WILLEM WERNSEN
‘Hofleven: wonen in De Poth’ is de titel van de foto-expositie die vanaf 16 september te zien is in Amersfoorts enige historische hofje De Armen de Poth. De bekende Amersfoortse fotograaf Willem Wernsen heeft een twintigtal bewoners van hofje De Armen de Poth treffend –en vaak ook ‘sprekend’-in hun omgeving geportretteerd. Deze zwart/wit foto’s worden in de tuinen van het hofje tentoongesteld als onderdeel van de expositie 033Fotostad. ‘Doorkijken’ is het thema van deze editie van 033Fotostad. De bijzondere portretfoto’s van Willem Wernsen nodigen hiertoe zeker uit.
Inkijkje in Amersfoorts hofje
Neem een inkijkje in het unieke, eeuwenoude maar ook eigentijdse hofje De Armen de Poth, vol van historie en verhalen van toen en nu. Dwaal door de sfeervolle tuinen om het middeleeuwse hoofdgebouw en de Rochuskapel. Ontdek portretten in beeld en geluid van gewone en tegelijkertijd bijzondere bewoners van deze oase aan de rand van de oude binnenstad. Ontmoet in deze oase de mensen van het hofje via tijdloze zwart/wit portretten en treffende citaten.
Documentaire en twee app’s
Een korte documentaire van ongeveer twintig minuten is onderdeel van de expositie 033Fotostad. In deze film komen verschillende geportretteerden van hofje De Armen de Poth aan het woord. De film draait op één van de hoofdlocaties van 033Fotostad en is ook online te zien. Bezoekers kunnen ook ter plaatse op hun smartphone twee apps gratis downloaden. Met de app ‘Foto-expositie Hofleven’ van Willem Wernsen kunt u de meeste geportretteerde bewoners ook beluisteren. De app ‘De Armen de Poth’ biedt in twee talen een audiotour in tien stappen door het hofje en is nu al beschikbaar:
https://izi.travel/nl/5789-armen-de-poth/nl. De app voor de expositie app is vanaf 16 september drie maanden actief.
OPEN MONUMENTENDAG 10 SEPTEMBER: KOOP EEN SPECIAAL POTHBROOD
U weet vast wel dat het broodbakken en uitdelen aan de Amersfoortse armen een van de hoekstenen is waarop de lange historie van De Armen de Poth steunt.
Eeuwenlang werd daartoe wekelijks de broodoven in de Bakkerij van het Hoofdgebouw met takkenbossen gestookt en werden vervolgens honderden broden gebakken. Sinds jaren is de unieke renaissanceoven uit de 16e eeuw wegens mankementen buitengebruik. We willen met een herstelde oven op kleine schaal workshops broodbakken voor belangstellenden kunnen geven.
Om de kostbare restauratie van de monumentale oven te helpen financieren, hebben binnenvader Jaap Bodd en bakker Boersma het initiatief genomen op de Open Monumentendag (zaterdag 10 september) met enkele bewoners een speciaal Pothbrood te bakken en bij de Rochuskapel te verkopen.
Omdat ingrediënten en arbeid worden gesponsord komt de totale opbrengst ten goede aan de restauratie. Komt u even langs om dit ‘ovenheerlijke’ Pothbrood te proeven en te kopen? Het is alleen die dag verkrijgbaar!
NIEUWE WEBSITE OVER RUSSISCH EREVELD
Met een symbolische druk op de knop is 25 augustus om 0.00 uur de nieuwe website van de Stichting Russisch Ereveld online gegaan. Op de site (www.russisch-ereveld.nl) is informatie te vinden over de 865 oorlogsslachtoffers uit de voormalige Sovjet-Unie die begraven liggen naast begraafplaats Rusthof aan de Dodeweg in Leusden.
De site heeft niet alleen een modern jasje gekregen, maar is ook beter geschikt gemaakt voor mobiele telefoons en tablets. ,,Deze site draagt bij aan het levend houden van de nagedachtenis aan deze soldaten”, zegt Remco Reiding, secretaris van de stichting.
De Amersfoortse onderzoeker en journalist heeft de afgelopen jaren van 199 Sovjetsoldaten de families getraceerd en hen verteld dat hun echtgenoot, vader, grootvader of oom in Leusden begraven ligt. Alle op het Ereveld begraven soldaten stonden sinds de Tweede Wereldoorlog in hun eigen land als vermist te boek.
Op de site is ook nieuws te vinden over de opsporing, het grafbezoek van nabestaanden, andere projecten en herdenkingen. De site is beschikbaar in twee talen: Nederlands
en Russisch. De stichting zoekt nog een vrijwilliger om de website in het Engels te vertalen. De website is belangeloos ontworpen en gemaakt door het Amersfoortse vormgevingsbedrijf Create4.
OOGGETUIGEN VAN ‘OEZBEKEN’ DOEN NA 75 JAAR HUN VERHAAL
Stichting zoekt meer ooggetuigen van sjokkende, hongerige ‘Russen’
Een groep Sovjetsoldaten met spleetogen, hongerig en in lompen gehuld, die door de straten van Amersfoort naar het concentratiekamp sjokte. Die tragische gebeurtenis is in september precies 75 jaar geleden, maar de beelden staan nog op het netvlies van de ooggetuigen gebrand. Op 24 september doen ze hun verhaal, tijdens een jaarlijkse bijeenkomst van de Stichting Russisch Ereveld.
Op 27 september 1941 kwamen ze aan op het station van Amersfoort. Het transport had hen vanuit de Sovjet-Unie dwars door nazi-Duitsland gevoerd. Eten en drinken hadden ze amper gekregen. Ze gebaarden dat ze honger hadden, zagen Amersfoortse jongens, die de groep achter luikjes in goederenwagons waarnam.
In colonne, hongerig, afgepeigerd en in versleten uniformen sjokte de groep van 101 gevangenen vervolgens naar Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort, beter bekend als Kamp Amersfoort. Veel Amersfoorters sloegen de armzalige groep gade en vergaten deze korte kennismaking hun hele leven niet meer.
In het kamp werden ze als Untermenschen behandeld. “Deze apen zijn nu jullie bondgenoten”, zei ondercommandant Hans Stöver na hun aankomst tegen Nederlandse communisten in het kamp. En na de dood van één van de ‘Russen’ zei hij cynisch: “Wir machen hier einen schönen russischen Friedhof.”
Die begraafplaats voor Sovjetsoldaten kwam er na de oorlog daadwerkelijk. Geen van de 101 zou de hel van Amersfoort overleven. 24 Sovjetsoldaten overleden aan honger, mishandeling, uitputting en ziekte. De overgebleven 77 werden op 9 april 1942 in alle vroegte achter Kamp Amersfoort gefusilleerd. De 101 werden na de oorlog herbegraven op het Russisch Ereveld, naast begraafplaats Rusthof.
De afgelopen jaren slaagde de Amersfoortse onderzoeker Remco Reiding, die zijn levenswerk van het Ereveld en de opsporing van nabestaanden maakte, erin ooggetuigen van de groep te traceren. Enkelen van hen zijn nu nog in leven en bereid op 24 september hun verhaal te vertellen tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de Stichting Russisch Ereveld in aula 1 van begraafplaats Rusthof.
“Maar ik hoop dat zich meer mensen melden, die deze groep Sovjetsoldaten bij het station, in de stad of bij het kamp hebben gezien”, zegt Reiding. “Al weten ze zich nog zo weinig te herinneren, hun verklaringen helpen ons het vreselijke lot van deze opvallende groep oorlogsslachtoffers te reconstrueren.”
Tijdens het programma wordt ook aandacht besteed aan het land van hun vermoedelijke afkomst: Oezbekistan. Belangstellenden krijgen tijdens de lunch echte Oezbeekse plov. Het volledigeprogramma is te vinden op de website van de stichting: www.russisch-ereveld.nl.
EXPOSITIE 100 JAAR BELGENMONUMENT
Van 3 oktober 2016 tot eind januari 2017 is de expositie 100 jaar Belgenmonument; Metselen voor vrede! te zien bij Archief Eemland. Het laat zien wat er aan de bouw voorafging en hoe het monument zich door de jaren heen staande hield.
Iedere expositie van Archief Eemland wordt samengesteld door een gastcurator, aan de hand van eigen onderzoek en topstukken uit de collecties van Archief Eemland en anderen. We hebben Hans Zijlstra (auteur van het boek 100 jaar Belgenmonument in Amersfoort) gevraagd om het publiek mee te nemen in de historie van dit bijzondere monument.
100 jaar Belgenmonument
Duizenden gevluchte Belgische militairen werden tijdens de Eerste Wereldoorlog in Amersfoort opgevangen. Om deze vluchtelingen een zinvolle tijdsbesteding te geven werden er werkprojecten opgezet, zoals de bouw van het Belgenmonument. Het was een dankbetuiging voor de opvang en tegelijkertijd een leertraject voor de latere wederopbouw in België. Onder de titel 100 jaar Belgenmonument is het monument gerestaureerd en geeft de gemeente Amersfoort in het najaar van 2016, samen met de stad, invulling aan een uitgebreid cultureel en educatief programma. Met dit programma wordt niet alleen teruggekeken en herdacht, maar worden ook lijnen naar heden en toekomst getrokken. De expositie is onderdeel van dit programma én sluit aan bij de serie WO1-activiteiten in de provincie Utrecht onder het motto: Plaatsen van herinnering.
DE BEELDENSTORMCONCERTEN
450 jaar geleden leidde de Beeldenstorm tot de Opstand en uiteindelijk tot de afscheiding van de noordelijke provincies. Dit vormde de basis van het huidige Nederland. In het noorden kwam een einde aan de rijke, veelstemmige muziekcultuur van de katholieke kerk. De protestanten beperkten zich tot de eenstemmige en onbegeleide psalmen. Via de achterdeur keerde de rijke, veelstemmige religieuze muziek echter terug in de Nederlandse huiskamers.
Het unieke van de Beeldenstormconcerten is de uitbeelding van de gevolgen van de reformatie op het Nederlandse muziekleven. In de katholieke muzikale traditie had de meerstemmige polyfonie een zeer grote rol. Tevens was er een eenstemmige traditie. Wij verklanken dat in de mis van Antoine de Févin, waarin het eenstemmig Dies Irae een plek krijgt. Staande bij de lessenaar vertolken wij deze muziek, tot vervolgens de beeldenstorm in onze kerk begint.
In een tot gereformeerde kerk omgebouwde situatie gaat de bezoeker als gelovige nieuwe psalmen leren. Een voorzanger leidt ons allen door de Oud-Nederlandse en Oud-Franse teksten en al doende bereiden we ons voor op het programmaonderdeel na de pauze.
In onze laatste scene bevindt het ensemble zich in de Nederlandse huiskamer van de vroege 17e eeuw. Daar werden geleidelijk aan steeds fraaiere zettingen van de psalmmelodiën uitgevoerd. Zowel eenstemmig met luit-begeleiding als uiteindelijk de prachtige polyfone zettingen van Sweelinck. Daarmee was uiteindelijk muzikaal de cirkel weer rond. Echter, het muziekleven in de gereformeerde kerken was voorgoed veranderd, met grote impact op de musici uit die tijd.
In Amersfoort is het concert op 20 september a.s. in de St. Aegtenkapel.
AGENDA
Zaterdag 10 september/zondag 11 september: Open Monumentendag. Zie bijlage bij Kroniek (2016) nr3.
Dinsdag 27 september 2016: Bertus Wouda, Watervluchtelingen, verzorgd en verguisd (overstroming 1916)
Maandag 3 oktober; Maand van de Geschiedenis, Zandfoort a/d Eem. Aanvang 19h30.
Dinsdag 25 oktober 2016: Willem Oxener: Over de grenzen van de stad, lezing in het kader van de Maand van de Geschiedenis (thema: Grenzen).
Dinsdag 29 november 2016: Onno Maurer: Rick Wouters; lezing n.a.v. de tentoonstelling in Flehite.
Dinsdag 31 januari 2017: Anton Groot, Johan Galjaard, Max Cramer: David Zuiderhoek, componist van de ruimte.
Dinsdag 28 februari 2017: Albert Boersma: Over Withoos (voorlopige titel).
De OVF-lezingen – tenzij anders vermeld – worden gehouden in Museum Flehite, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor leden van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50.
Met het oog op de beveiliging van het museum moet u er rekening mee houden dat te laat komen bij de lezingen betekent dat u voor een dichte deur komt te staan. We sluiten de deur om 20.00 uur.
HISTORISCH CAFE
De erfgoedorganisaties van Amersfoort organiseren iedere tweede donderdag van de maand het Historisch Café. Voor iedereen die zich (vakmatig) bezig houdt met de geschiedenis van Amersfoort en omgeving.
Op donderdag 8 september zullen wij elkaar als erfgoed-liefhebbers weer ontmoeten in Museum Flehite, tussen 17 uur en 18 uur.
Het praatje is deze keer van Jan Carel van Dijk, bestuurslid van de nieuwe Stichting Open Monumentendagen Amersfoort. Hij vertelt over wat u op de Open Monumentendagen 2016, zaterdag 10 en zondag 11 september, in Amersfoort kunt zien en beleven.
De borrel wordt u aangeboden door de afdeling Monumentenzorg van de gemeente Amersfoort.
Wij hopen u in groten getale in Museum Flehite te zien en te spreken!
Het Museum doet een beroep op de bezoekers om te helpen bij het schenken en opruimen van het glaswerk etc.
LEZINGEN GILDE AMERSFOORT
Leden van de OVF kunnen de lezingen bijwonen. Graag wel van tevoren aanmelden bij h.schuttervangelder@planet.nl
Maandag 10 oktober 2016; Hervorming van 1579 in Amersfoort. Spreker: Gerard Raven. Voorzitterszaal Flehite, 14.00-16.00 uur
Woensdag 9 november 2016; Cuijpers en de Koppelpoort: Hoe authentiek is het beeldmerk van onze stad? Spreker: Sandra Hovens.Auditorium Stad van Cahen, 14.00-16.00 uur
Dinsdag 7 februari 2017; Verkeer in beweging, bewogen verkeersplannen in Amersfoort in de 20e eeuw. Spreker: Hans de Vries. Filalethes, Havik 29 , 14.00-16.00 uur
Dinsdag 18 april 2017; St. Joriskerk. Spreker Karel Emmens. Gerfkamer/ St. Joriskerk, 14.00-16.00 uur
NGV WERKGROEP LEZINGEN EN ACTIVITEITEN
Zie www.ngv.nl/wwwAFT/
Zaterdagmiddag 17 september 2016 computermiddag.
Donderdagavond 6 oktober 2016 spreekt Wichard Maassen over de Amersfoortse schilders Toon Tieland en Johan Traarbach.
Donderdagavond 17 november 2016 ledenvergadering en Piet Hovestad spreekt over zijn familiekroniek.
Zaterdag 26 november 2016 Algemene Vergadering van de NGV in Driebergen.
Donderdagavond 1 december 2016 lezing.
Donderdagavond 19 januari 2017 lezing.
Donderdagavond 16 februari 2017 lezing.
Donderdagavond 16 maart 2017 lezing.
Donderdagavond 6 april 2017 lezing en ledenvergadering.
Zaterdag 22 april 2017 Algemene Vergadering van de NGV in Driebergen.
Donderdagavond 18 mei 2017 lezing.