VAN HET BESTUUR
Nieuwe Leden:
Gegevens verwijderd om privacy redenen.
Overleden:
Gegevens verwijderd om privacy redenen.
IN HET WATER GEVONDEN, Het Amersfoortse Mirakelboek
Naar het handschrift Brussel (Koninklijke Bibliotheek Albert I, 8179-8180), uitgegeven en hertaald door Dick E.H. de Boer en Ludo Jongen (256 pagina’s; ISBN 978-90-8704-505-0)
Op donderdag 24 september a.s. zal in de Sint Joriskerk “In het water gevonden. Het Amersfoortse Mirakelboek” worden gepresenteerd. Deze hertaling in modern Nederlands op basis van het handschrift dat aanwezig is in Brussel, is verzorgd door Dick E.H. de Boer en Ludo Jongen. De uitgave werd mogelijk, onder meer door bijdragen van de OVF/Stichting Fonds Bos en het PrinsBerhardCultuurfonds/Van Hoorn-Kosterfonds.
Leden van de OVF kunnen dit boek tijdens de presentatie verkrijgen voor de ledenprijs van € 25 (winkelprijs € 29).
In december 1444 werd buiten de Amersfoortse Kamperpoort een beeldje van Onze Lieve
Vrouw onder het ijs gevonden. Zodra het was “gered”, vonden wonderen plaats dankzij de tussenkomst van dit beeldje. De geruchten daarover verspreidden zich als een lopend vuurtje. Een eeuw lang voltrokken zich nog veel meer mirakelen. Daarvan zijn er 542 schriftelijk overgeleverd, als korte verhaaltjes die alle aspecten van het leven raken. De tekst daarvan is bewaard in drie handschriften uit het begin van de zeventiende eeuw. Een van die handschriften werd vervaardigd op verzoek van Heribert Rosweyde, een van oorsprong Utrechtse geleerde jezuïet die in Antwerpen informatie verzamelde over het katholieke geloofsleven in de noordelijke Nederlanden.
Dit boek biedt een hertaling in modern Nederlands van het Amersfoortse Mirakelboek, samen met het dossier van Rosweyde. De inleiding geeft een beeld van de historische en religieuze context.
Presentatie en bestellen
De presentatie van dit boek vindt plaats op 24 september a.s. in de Sint Joriskerk. Leden van de OVF zijn van harte welkom hierbij aanwezig te zijn. De kerk is open vanaf 16.45 uur en de bijeenkomst begint om 17.15 uur.
Geprobeerd wordt om alle handschriften van dit Mirakelboek te tonen. Twee zijn in Amersfoort (Archief Eemland en H. Georgius kerk), de derde is het exemplaar in de koninklijke bibliotheek in Brussel.
Leden die het boek tegen ledenprijs willen aanschaffen dienen dit per e-mail te melden via p.jonkman@kpnmail.nl en voor 20 september a.s. € 25 over te maken op NL64 INGB 0009 5973 09, t.n.v. Stichting Flehite Publicaties te Amersfoort. Tijdens de bijeenkomst ligt het boek dan voor u klaar.
FOTOBOEK AMERSFOORT, ZUID-AFRIKA
‘Moet dit nie onder de maatemmer verberg nie!’
Maatemmer is Zuid-Afrikaans voor korenmaat en ziedaar de prachtige vertaling van het (oud-) Nederlandse (en bijbelse) spreekwoord ‘je licht niet onder de korenmaat zetten’. Oftewel: laat zien wat je kunt en weet.
Afgelopen januari bracht de Amersfoortse journalist Gerard Chel een bezoek aan dat andere Amersfoort in Zuid -Afrika, uit te spreken als Amersfóórt. Een boerendorp waar ooit het beroemde schapenras Merino werd gefokt en verhandeld. Vroeger bevolkt door een paar honderd blanke Afrikaners, vandaag woonplek van duizenden Zoeloes. Een nagenoeg vergeten stadje in het vroegere Transvaal. In ons Amersfoort kent vrijwel niemand het. Ten onrechte, want het dorp is naar ons genoemd en waarom niet iets meer weten over onze échte zusterstad?
Gerard Chel heeft zijn bezoek vastgelegd in het fotoboek ‘Die ander gesig van Amersfóórt’, 58 bladzijden met meer dan 100 foto’s. Hij wil dat in eigen beheer uitgeven, althans als hij erin slaagt bij voorintekening ruim 100 exemplaren à €15 (afhaalprijs, incl. btw en excl. evt. verzendkosten) te verkopen. De winkelprijs wordt € 18,50. Het formaat is 29×21 cm – de grootte van een liggend A4tje.
Ds Frans Lion Cachet gaf het kerkdorp de naam Amersfoort. Waarom? Dat leest u in het boek. Zoals u daarin ook leest dat daar ook een Breestraat is. En dat tot voor enkele jaren geleden het Amersfoorts Kinderblaasorkes (zonder ‘t’) er repeteerde in het eerste stadhuis dat uit 1912 dateert. Er is een Amersfoort Laerskool, een Amersfoort Café, een Amersfoort Hotel, een winkel Amersfoort Hardware én de golfbaan Amersfoort Buiteklub.
Wie nu een bezoek brengt aan de tentoonstelling ‘Thuis in twee werelden’ in museum Flehite, ziet een wand met enkele foto’s uit het boek en een vitrine met een paar spullen die Gerard Chel uit het ZuidAfrikaanse Amersfoort heeft meegebracht. Daar ligt – als het nog niet is ‘meegenomen’ – ook een voorbeeld van het boek, zij het met een andere omslagfoto. Foto’s uit het boek zijn te bekijken op http://www.chelprojecten.nl/actueel/fotoboek-amersfoort-zuid-afrika/.
Als u geïnteresseerd bent in de aanschaf van een of meerdere exemplaren van het boek, kunt u dat kenbaar maken door een mailtje te sturen naar info@gerardchel.nl. Liefst zo snel mogelijk. Vermeld a.u.b. uw gegevens (naam, adres, e-mail, aantal exemplaren e.d.) maar betaal nog niets! U krijgt van Gerard Chel bericht zodra zeker is dat het boek er komt.
Namens hem op voorhand: Baie dankie!
AMERSFOORT OP HAANHOOGTE
Van ‘Amersfoort op Haanhoogte’ is inmiddels de tweede druk verschenen.
Luchtfotograaf Wim ter Hart zorgde voor bijzonder mooie plaatjes, die samensteller en tekstschrijver Jan Carel van Dijk verrijkte met historie en duiding. Superscherpe beelden van belangrijke plekken in Amersfoort zijn voorzien van compacte verhalen met een maximale hoeveelheid aan informatie. Naast vele wetenswaardigheden, biedt het boek daardoor in feite een beknopte geschiedenis van de stad.
DUBBELTENTOONSTELLING IN MUSEUM FLEHITE EN HET MONDRIAANHUIS
Cobra tot Zero is de titel van de dubbeltentoonstelling die vanaf 1 november 2015 te zien is in Museum Flehite en het Mondriaanhuis in Amersfoort. De tentoonstelling op twee locaties toont een selectie uit de omvangrijke collectie van het echtpaar Roetgering. Deze collectie omvat onder andere Nederlandse naoorlogse, abstracte schilderkunst en een representatieve verzameling uit de oeuvres van de Duitse Zero-kunstenaar Leo Erb en diens Franse stijlgenoot Bernard Aubertin.
Gerhard en Mariet Roetgering uit het Twentse Enter zijn al decennialang gepassioneerde
kunstverzamelaars. De tentoonstelling van hun collectie in Museum Flehite past in de traditie
van het museum om regelmatig plaats te maken voor kunst uit particulier bezit. Flehite werkt in
deze omvangrijke tentoonstelling samen met het Mondriaanhuis, waar de Zero-kunst uit de
collectie goed tot zijn recht komt. In het Mondriaanhuis zal voornamelijk werk van Erb,
Schoonhoven, Armando en Aubertin (Éclats, 2012, afbeelding links) worden getoond.
Het interessante aan particuliere collecties is dat een privéverzamelaar vrij is om werk te kiezen
vanuit het hart, daar waar een museum planmatig en volgens rationele concepten verzamelt.
De particuliere kunstverzamelaar veroorlooft zich vaak onverwachte bewegingen, keuzes en voorkeuren tijdens de speurtocht door de veelzijdige kunstwereld. Gerhard en Mariet Roetgering hebben naast weloverwogen aankopen, regelmatig ook ‘buitenbeentjes’ verworven, die de collectie dat unieke, private karakter hebben verschaft en ook de tentoonstelling iets eigenzinnigs geven. Het echtpaar verzamelde onder meer kunst van leden van Vrij Beelden, zoals Willy Boers en Piet Ouborg, die de gevoelens van de bevrijding in 1945 artistiek vertaalden. Opvallend aan de collectie is de materiekunst van de hand van Jaap Wagemaker en Wim de Haan en ook de selectie van abstract werkende ‘Einzelgängers’ als JCJ Vanderheyden, Daan van Golden en Otto Egberts. Cobra is in de collectie Roetgering vertegenwoordigd met werk van Karel Appel (Zonder titel, 1961, afbeelding rechts), Anton Rooskens en Theo Wolvecamp. Cobra tot Zero in Museum Flehite en het Mondriaanhuis biedt een caleidoscopisch beeld van belangrijke onderdelen van de naoorlogse schilderkunst en neemt de bezoeker mee op een reis van een halve eeuw moderne kunstgeschiedenis. Beginnend bij de bevrijding van de kunst ten tijde van Cobra en uitmondend in het objectiverende minimalisme van Zero.
Bij de tentoonstelling verschijnt de gelijknamige publicatie Cobra tot Zero, uitgegeven door Waanders en de Kunst met bijdragen van Onno Maurer (directeur Museum Flehite), Colin Huizing (conservator Stedelijk Museum Schiedam) en van kunsthistoricus en essayist Hans Sizoo.
WIJKMUSEUM SOESTERKWARTIER (www.wijkmuseumsoesterkwartier.nl)
Waar is de industrie gebleven? Het Wijkmuseum haalt ze voor u op.
Als eerste komen de oudste industrieën aan de Eem (glasnijverheid, oliemolen en luciferfabriek ) aan de beurt in een tentoonstelling gedurende de periode van 5 september t/m 31 oktober 2015. Verder dit jaar zullen steeds exposities over andere industrietakken worden getoond. Bij de opening van de tentoonstelling op 4 september vertelde Koos Egtberts iets over de Glashut op Isselt en Ben Dieterink, oud-medewerker en directielid van de Nederlandse Kleurstof Industrie, over de gebruikers van de gebouwen die nu bekend staan als “De War”.
Wijkmuseum Soesterkwartier, St. Bonifaciusstraat 61 – inlichtingen 033-4611474 In september en oktober iedere zaterdag geopend van 12.00-17.00 uur en na afspraak. Tevens op 12 en 13 september (Open Monumentendagen) resp. van 10.00-17.00 en 12.00-17.00 uur.
OPEN MONUMENTENDAG OP 12 en 13 SEPTEMBER
Het tweede weekend van september is het traditiegetrouw nationale Open Monumentendag. Dat betekent dat duizenden monumenten in Nederland gratis toegankelijk zijn voor publiek. Het thema is dit jaar Kunst & Ambacht. Bezoekers kunnen tijdens deze 29ste editie van het evenement kennismaken met allerlei vormen van kunsten en ambachten. Meer informatie vindt u op www.openmonumentendag.nl. Het programma voor Amersfoort vindt u eveneens in de brochure ‘Kunst & Ambacht’, die als bijlage bij de laatste ‘Kroniek’ was gevoegd. Een (hele) kleine selectie van wat er in Amersfoort te doen is:
Museum Flehite
Museum Flehite doet ook mee en is gratis toegankelijk op zondag 13 september. Op zaterdag 12 september is de entree van het museum 50% van de normale prijs. Bezoekers kunnen naast onze tentoonstelling Thuis in twee werelden: de mooiste emigratieverhalen, ook genieten van een leuk inloopatelier, geïnspireerd op deze expositie.
Inloopatelier: Groeten uit….
In welk land zou je willen wonen en waarom? Hoe ziet het er daar uit, wat zou je daar doen? Tijdens Inloopatelier ‘Groeten uit….’ in depot Junior van het museum maak en schrijf je een ansichtk aart vanuit je favoriete land. Stuur je kaart naar je ouders, oma, beste vriend, of hou hem lekker zelf! Het gratis inloopatelier start vanaf 14.00 uur. Kinderen kunnen vanaf dat tijdstip binnenlopen en meedoen.
St. Joriskerk
Op zondag 13 september is de St. Joriskerk open tussen 14.00 en 17.00 uur. Om 15.00 uur en 16.00 uur is er een kort meditatief moment, met bijbellezing, muziek, stilte en gebed.
MIDDELEEUWSE WATERLOPEN IN DE PROVINCIE UTRECHT
Leo Huls heeft de laatste jaren desk research gedaan naar de middeleeuwse waterlopen in de provincie Utrecht. Het resultaat daarvan kunt u vanaf nu vinden op http://www.datavaria.nl/utrechtwaterlopen.html en omvat o.a.
– Informatie over waterlopen in het algemeen
– Uitgebreide informatie over de 2 grote rivieren Rijn en Vecht
– Bronnenlijst onderzoek waterlopen Utrecht
– Lijst Soortnamen inzake waterlopen
– Tabel met 505 kleinere waterlopen in de provincie Utrecht (maar zonder de waterlopen die
uitsluitend in de gemeente Utrecht voorkomen
– Tabel met 185 waterlopen die uitsluitend in de gemeente Utrecht voorkomen.
Contactpersoon is de heer Leo Huls, Utrecht, e-mail: lejohuls@casema.nl
VIERDE SEIZOEN “VAN ROSSEM VERTELT” VAN START
Vanaf donderdag 3 september zendt RTV Utrecht een nieuw seizoen Van Rossem Vertelt uit. In het vierde seizoen van de serie reist Maarten weer door onze provincie en staat hij stil bij gebeurtenissen uit de regionale geschiedenis. Ook dit jaar passeert weer een grote variatie aan onderwerpen de revue, allemaal vanuit de brede interesse van de Utrechtse historicus. Maarten ontmoet de kleinzoon van schilder Pyke Koch, verdiept zich in twee eeuwen diergeneeskunde en hij komt erachter dat Utrechtse tegels wereldfaam genoten. De serie begon met een aflevering over de rol van weersverwachtingen in oorlogstijd.
De tweede aflevering is op 10 september en gaat over Pyke Koch. Een van Maartens favoriete schilderijen is De Koorddanser van Pyke Koch. Deze Utrechtse schilder werd bijna een eeuw oud, maar bleef een raadselachtige figuur. Naast schilder was Koch ook
vormgever, hij ontwierp onder andere lantaarns op de Nieuwegracht in Utrecht en postzegels. Op het familielandgoed in Nieuwegein ontmoet Maarten een kleinzoon van deze magisch realistische schilder.
Dit en meer is te zien in Van Rossem Vertelt, vanaf donderdag 3 september 07.00 uur en daarna ieder uur opnieuw bij RTV Utrecht.
OP ZOEK NAAR GERUCHTEN
Op dit moment is Frans Amsing (www.amsingconcepten.nl), bedenker van o.a. het KRO-televisieprogramma ‘Brieven boven water’, bezig met het ontwikkelen van een nieuw concept voor een cultuurhistorisch televisieprogramma over geruchten. Het doel is een serie afleveringen te maken waarin de geruchten worden ontrafeld.
Bij een gerucht staat de waarheid vaak niet vast. Er doet een verhaal de ronde (soms al decennia of zelfs eeuwen), maar niemand weet of het waar is of niet. Het gerucht moet wel te onderzoeken zijn en een pakkend verhaal opleveren. Liefst tastbare geruchten (geen legenden of sagen).
Bijvoorbeeld:
– de Utrechter Leon Giesen, die dacht te weten waar de Nazi-schat van Hitler zou liggen.
– De gouden stoel van de abt van de Cisterciënzers, die verborgen zou zijn in de onderaardse gangen van het plaatsje Aduard
in Groningen.
– Een stoomlocomotief bij de Hoornselijn in Zaandam die tijdens de Tweede Wereldoorlog ontspoord en in de modder
weggezakt zou zijn. De Duitsers probeerden hem te bergen, maar gaven het op.
Zo moeten er meer geruchten zijn. Veel geruchten raken vertroebeld, worden gewoonweg vergeten en/of belanden ergens in een archief. Jammer, omdat ze een prachtig verhaal op kunnen leveren en het belang van ons cultureel historisch erfgoed juist kunnen onderstrepen.
En daarom hebben we uw hulp nodig.
Vraag aan u:
– hebt u interessante geruchten, die bruikbaar zijn voor het televisieprogramma?
– hebt u tips/adviezen die ons verder zouden kunnen helpen (vindplaatsen/-personen)?
– hebt u andere ideeën over uw mogelijke medewerking aan het programma?
Met de ontvangen geruchten gaan wij aan de slag om de basis van het programma verder te voltooien. Dat kan pas op het moment dat er voldoende geruchten zijn om uit zoeken. Mochten we hiermee verder komen, bestaat de kans dat we bij u/in uw werkgebied opnames komen maken.
De bedoeling is dat het programma door een landelijke publieke (of evt. commerciële) omroep wordt uitgezonden. Men is nu bezig met het verzamelen van interessante geruchten, waarmee het concept verder kan worden ontwikkeld. Vervolgens zullen omroepen met het concept benaderd worden in de hoop hen te interesseren voor het programma, zodat het ook daadwerkelijk gemaakt kan worden.
Hebt u ideeën voor geruchten, dan kunt u contact opnemen met Petra Migchels (info@geruchten.tv of petramigchels@hotmail.com T: (06) 202 412 45
LANCERING BIJZONDERE FIETSROUTES IN DE PROVINCIE UTRECHT
Op 10 september 2015 worden in het tentoonstellingspaviljoen bij Museum Huis Doorn vier bijzondere fietsroutes gelanceerd onder de titel ‘Ervaar 1914-1918 op de fiets’.
Acht Utrechtse erfgoedinstellingen hebben zich verenigd in het programma ‘Utrecht Plaatsen van Herinnering’. Met dit programma vestigen de organisaties de komende jaren de aandacht op de tastbare herinneringen aan de Eerste Wereldoorlog die in de provincie Utrecht liggen. Tijdens speciale tentoonstellingen, rondleidingen en themarondleidingen worden verschillende aspecten van de periode 1914 -1918 in Nederland belicht. Het programma Utrecht Plaatsen van Herinnering is mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Utrecht. Er zijn vier fietsroutes samengesteld die de verschillende locaties met elkaar verbinden. Het centrale start- en eindpunt is Hotel Bergse Bossen in Driebergen-Rijsenburg.
De acht erfgoedinstellingen, opgenomen in de fietsroutes, zijn:
– Nationaal Militair Museum, Soest
– Waterliniemuseum Fort bij Vechten, Bunnik
– Museum Flehite, Amersfoort
– Kasteel Amerongen, Amerongen
– Fort Rijnauwen, Bunnik
– Belgenmonument, Amersfoort
– Archief Eemland, Amersfoort
– Museum Huis Doorn, Doorn.
AGENDA
Dinsdag 8 september 2015: OVF-lezing; Janny Venema: Wolfert van Kouwenhoven, een van de stichters van Nieuw Amsterdam
Donderdag 24 september 2015: St. Joriskerk: 17.15 uur: Presentatie “In het water gevonden”, het Amersfoortse Mirakelboek.
Dinsdag 29 september 2015: OVF-lezing; Hans Krabbendam: Thuis in twee werelden; emigratie toen en nu (n.a.v. de expositie in Museum Flehite)
Woensdag 14 oktober 2015: Zandvoort aan de Eem; Lezingenavond Maand van de Geschiedenis; Aanvang 19.00 uur
Dinsdag 27 oktober 2015: OVF-lezing; Sander Wassing: De Bloedraad. N.a.v. de Maand van de Geschiedenis, thema: Tussen droom en daad.
Dinsdag 24 november 2015: OVF-lezing door Nelleke Moot: Voedingsgeschiedenis / Gezondheidscultuur.
Donderdag 26 november 2015; Sint Joriskerk; 17.00 uur: Presentatie Historisch Jaarboek Flehite 2015. Spreker is
prof. Jo Thijssen, schrijver van het Jaarboek -artikel “Centsprenten uit Amersfoort. Frans Felix als boekhandelaar, drukker en uitgever, 1827-1843”.
Vrijdag 29 april 2016: Brongerslezing. Spreker: Maarten van Rossem (o.v.)
De OVF-lezingen – tenzij anders vermeld – worden gehouden in Museum Flehite, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor leden van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50.
Met het oog op de beveiliging van het museum moet u er rekening mee houden dat te laat komen bij de lezingen betekent dat u voor een dichte deur komt te staan. We sluiten de deur om 20.00 uur.
NGV WERKGROEP LEZINGEN EN ACTIVITEITEN
Donderdagmiddag 10 september 2015 spreekuur familiegeschiedenis.
Zaterdagmiddag 19 september 2015: computermiddag.
Donderdagmiddag 8 oktober 2015 spreekuur familiegeschiedenis.
Donderdagavond 15 oktober 2015 spreekt Saskia Klooster (NIMH) over ‘Genealogische opzoekingen in het archief van de Koninklijke Marine’
Dinsdagavond 3 november 2015 spreekt Odette Franssen over Geneanet. Na een afdelingsledenvergadering.
Donderdagmiddag 12 november 2015 spreekuur familiegeschiedenis.
Donderdagmiddag 10 december 2015 spreekuur familiegeschiedenis.
Dinsdagavond 15 december 2015 spreekt Peter Eyckerman over ‘Datering van oude foto’s’.
Verdere lezingen op 21 januari, 16 februari, 17 maart, 12 april (met ledenvergadering) en 10 mei 2016.
Donderdagmiddag 14 januari 2016, 11 februari, 10 maart, 14 april , 12 mei, 9 juni 2016 spreekuur familiegeschiedenis.
HISTORISCH CAFE
Zie www.archiefeemland.nl/agenda