VAN HET BESTUUR
Monumentenzorg (herhaalde oproep)
Door een veranderde werkwijze bij de gemeente is naar het oordeel van onze Monumentencommissie haar rol uitgespeeld. Hierover bent u geïnformeerd in de ledenvergaderingen van vorig jaar en dit jaar.
Het bestuur zoekt nu naar wegen om inhoud te blijven geven aan de statutaire doelstelling van de OVF met betrekking tot de zorg voor onze monumenten, zowel individuele objecten als samenhangende complexen.
We zijn voornemens dit najaar een ledenbijeenkomst te plannen, waarin met belangstellende leden gesproken wordt over de rol die de OVF zou kunnen hebben. Wanneer u daarbij aanwezig wilt zijn om een inbreng te leveren, nodigen we u van harte uit om dat kenbaar te maken bij de voorzitter (p.jonkman@kpnmail.nl). (Degenen die al hebben gereageerd hoeven dat niet opnieuw te doen)
Cursus Oud Schrift
Op 25 februari jl. sprak Ton Reichgelt bij de OVF-lezing over “Oud Schrift”. Ton toonde zich bereid om – bij voldoende belangstelling – een cursus te geven voor hen die zich het lezen van “oud schrift” eigen willen maken.
We zijn verheugd dat we u nu deze cursus aan kunnen bieden in de studeerkamer van Archief Eemland, op de derde verdieping in Het Eemhuis, Eemplein 73. Het gaat om 8 donderdagavonden van 20:00 tot 22:00 uur op 2, 9 en 30 oktober, 13 en 20 november, 4, 11 en 18 december.
De cursus kost € 60, welk bedrag overgemaakt kan worden naar het bankrekeningnummer van Oudheidkundige Vereniging Flehite (NL95INGB0003795666 t.n.v. OVF). Ton Reichgelt geeft de cursus en zal u voorzien van studiemateriaal. Dit is bij de prijs inbegrepen. Niet bij de prijs inbegrepen zijn de koffie en de thee. Deze zijn € 1 per consumptie.
Wanneer u zich nog niet had aangemeld maar wel graag aan de cursus wilt deelnemen, wilt u dat dan doorgeven aan H. van Tilburg (henk@cultuurverhalen.nl) U kunt zich nog opgeven tot 26 september a.s.
Maand van de Geschiedenis
Oktober is de Maand van de Geschiedenis. Dit jaar is het thema “Vriend & Vijand”. De OVF participeert in het comité dat invulling geeft aan deze maand. Voor een overzicht van de activiteiten kunt u terecht op de website amersfoort-erfgoed.nl. Reserveer alvast de avonden van 1 oktober en 29 oktober a.s. Op deze avonden zal een lezingencyclus worden gehouden, waarbij het thema niet alleen in militaire betekenis wordt ingevuld. We hebben ook andere vijanden, die vaak ook vriend zijn. Denk daarbij bijvoorbeeld aan “water”, een vijand waar Nederland eeuwenlang tegen strijdt om die buiten de deur te houden. Maar ook een vriend die bescherming, verkoeling, energie en welvaart biedt.
Ook de OVF-lezing in oktober maand staat in het kader van het gekozen thema.
Nieuwe leden
Gegevens verwijderd om privacy redenen.
OPEN MONUMENTENDAG
In het weekend van 13 en 14 september is het weer Open Monumentendag! Tijdens dit landelijke evenement openen duizenden historische gebouwen, herkenbaar aan de Open Monumentendagvlag, hun deuren voor het publiek. Dit jaar is het thema Op reis. (zie www.openmonumentendag.nl). Bij de VVV (o.a.) is een fraai uitgevoerde brochure verkrijgbaar waarin de Amersfoortse bijdrage aan dit evenement uitgebreid wordt beschreven. Lydia Edelkoort zorgde voor de redactie en Jos Stöver voor de fotografie.
(Tijdens Open Monumentendag geldt bij Museum Flehite een korting van 50% op de entree)
MUSEUM FLEHITE
Belgen op de vlucht (4 oktober 2014 t/m 4 januari 2015)
Belgen op de vlucht is de titel van de tentoonstelling die vanaf 4 oktober in Museum Flehite is te zien. De expositie schetst een beeld van het leven van de Belgen in en om Amersfoort ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. Na de Duitse inval in België werd Nederland overspoeld door Belgische militairen en hun gezinnen. Daarvan kwamen er zo’n 19.000 naar Amersfoort; een enorm aantal in vergelijking met het toenmalige inwonertal van 25.000. Toch werden de vluchtelingen met open armen ontvangen. De soldaten werden geïnterneerd in de Juliana van Stolbergkazerne, maar dit werd al snel vervangen door een groot nieuw barakkenkamp in Soesterberg, Kamp Zeist genaamd. Dat was het grootste kamp van Nederland, waar de helft van het aantal Belgische soldaten werd ondergebracht. Voor de burgers werden drie dorpen van houten huisjes gebouwd. Amersfoort heeft dus veel voor de Belgen gedaan; het is dan ook niet vreemd dat het nationale Belgenmonument hier staat.
De tentoonstelling Belgen op de vlucht geeft een indruk van het leven van de Belgen in en om Amersfoort. Films en foto’s geven een beeld van de overhaaste vlucht en van een opstand in het soldatenkamp. Een nagebouwd huisje en een maquette illustreren het sobere leven in één van de Belgendorpen die werden opgezet. Ontroerend zijn de verhalen op film van honderdjarige Belgen die de vlucht als kind hebben meegemaakt. Ook de souvenirs die vluchtelingen van afval maakten, spreken tot de verbeelding.
Voor veel vluchtelingen was de periode 1914 – 1918 een tijd van ziekte, rammelende magen en kou. Een tijd van verveling of werk zoeken, een vak leren, knutselen of schilderen; de mooiste tekeningen en schilderijen van de kampen zijn door de Belgen zelf gemaakt, zoals Rik Wouters, Gustave Desmet (uitsnede van onderdeel Belgenmonument) en Frans Holst.
Was Amersfoort tijdens de Eerste Wereldoorlog inderdaad zo gastvrij? Natuurlijk leverde de opvang van zo’n groot aantal Belgen veel praktische problemen op (stel je dat nu eens voor!). Er werd een flink beroep gedaan op de Nederlanders, doordat levensmiddelen, banen, woningen en brandstoffen gedeeld moesten worden. Toch kwam men er samen goed uit. De bouw van de dorpen heeft veel spanningen voorkomen.
De tentoonstelling Belgen op de vlucht is van 4 oktober 2014 t/m 4 januari 2015 te zien in Museum Flehite, Westsingel 50 in Amersfoort. De tentoonstelling past in een reeks van activiteiten in Amersfoort die door diverse instellingen worden georganiseerd om te herdenken dat 100 jaar geleden veel Belgen naar het noorden vluchtten om aan het oorlogsgeweld van WOI te ontsnappen.
ARCHIEF EEMLAND EN DE EERSTE WERELDOORLOG
Op vrijdag 24 oktober 2014 organiseert Archief Eemland in samenwerking met Europeana een collectiedag voor materiaal uit de Eerste Wereldoorlog.
Bent u in het bezit van bijzondere documenten, objecten, foto’s uit de Eerste Wereldoorlog? Of kent u interessante verhalen uit de Eerste Wereldoorlog? Bewaar het materiaal nog even en kom langs op 24 oktober 2014 op locatie in het Eemhuis.
Achterkant ansichtkaart verzonden uit Kamp Zeist op 6 mei 1918 door een Belgische geïnterneerde militair. Tijdens de Eerste Wereldoorlog waren in en rond Amersfoort veel Belgische militairen geïnterneerd.
Op de collectiedag worden eigenaren geïnterviewd over de achtergrond van het door hen ingebrachte object of document. Vervolgens wordt het voorwerp of het document gefotografeerd of gescand en samen met het persoonlijke verhaal opgenomen in www.hetbewarenwaard.nl (zie hierna) en doorgespeeld naar het digitale archief van Europeana. Doel hiervan is de historische voorwerpen, documenten en verhalen te bewaren voor het nageslacht. Na afloop kunnen bezoekers hun spullen weer mee naar huis nemen. Eventueel kan materiaal bewaard worden bij Archief Eemland. Hou onze website en social media in de gaten voor meer informatie of neem alvast een kijkje op de thema website 1914-1918 van Europeana.
ARCHIEF EEMLAND ROEPT AMERSFOORTERS OP SCHOENENDOZEN TE DELEN
Bijna iedereen heeft op zolder een schoenendoos vol oude foto’s, brieven of dagboeken. Sinds donderdag 12 juni jl. is de website “het bewaren waard” online, dé digitale oplossing voor iedereen die op zolder een schoenendoos vol historische herinneringen bewaart. Op www.hetbewarenwaard.nl kan de inhoud van uw schoenendoos veilig bewaard en met anderen gedeeld worden. Deze landelijke primeur start in Amersfoort maar zal naar verwachting snel uitgroeien.
Ongezien op zolders
Archief Eemland vindt het zonde dat al die waardevolle documenten ongezien in schoenendozen blijven liggen en roept Amersfoorters daarom op om die online te delen met stadsgenoten. Dan zijn de bronnen gelijk veilig bewaard voor de toekomst. Een account aanmaken op www.hetbewarenwaard.nl is gratis. Deelnemers krijgen dan de ruimte om tot 1 GB aan digitaal materiaal veilig op te slaan. Medewerkers van Archief Eemland helpen u graag.
Persoonlijke schoenendoos in het depot
Denkt u dat de inhoud van uw schoenendoos een toevoeging kan zijn voor de collectie van Archief Eemland? Neem dan contact op met één van de publieksarchivarissen. Zij kunnen beoordelen of de inhoud van uw schoenendoos een plaats verdient in het depot. U krijgt dan een persoonlijke archiefdoos bij Archief Eemland.
Picturae
Archief Eemland heeft de website samen met Picturae ontwikkeld. Picturae biedt erfgoedinstellingen, bedrijven en gemeentes een compleet traject bij het online ontsluiten van hun collecties. Picturae werkt voor instellingen als het Van Gogh Museum, Magnum Photos, het Nationaal Archief, Beeld en Geluid en World Press Photo.
CURSUS HUISONDERZOEK
Hoe zag mijn huis er oorspronkelijk uit? Wat is er in de loop der tijd allemaal verbouwd? Wie heeft er vroeger in mijn huis gewoond? Hoe kan ik achter de geschiedenis van mijn eigen huis komen? In de cursus ‘Huisonderzoek: Op zoek naar de geschiedenis van mijn huis’ leert u onderzoek te doen naar de geschiedenis van uw eigen woning, straat, buurt of wijk.
U krijgt toelichting over Archief Eemland, de publieksruimte, de Studeerkamer, de website en de verschillende collecties. Met behulp van bouwtekeningen, foto’s, kadaster, adresboeken, bevolkingsregister en het notarieel archief zet u ook uw eerste onderzoeksstappen waarbij de cursusleider u begeleidt.
Datum: dinsdag 16 september 2014
Tijd: 19:30 uur-21.30
Locatie: Publieksruimte Archief Eemland (3e verdieping Eemhuis), Eemplein 73 in Amersfoort
Kosten: € 30 per persoon.
Om u op te geven voor de cursus stuurt u een e-mail naar archiefeemland@amersfoort.nl.
Aanmelden kan tot uiterlijk 9 september 2014. De cursus gaat door bij minimaal 9 deelnemers.
TENTOONSTELLING WIJKMUSEUM SOESTERKWARTIER
Vriend & Vijand, 25 jaar Stadsvernieuwing in Amersfoort & het Soesterkwartier (13 september t/m 15 november 2014.
Op zaterdag 13 september a.s. (Open Monumentendag) zal Wethouder Pim van den Berg onze nieuwe tentoonstelling openen. Het onderwerp “Vriend en Vijand” is ontleend aan het thema van de landelijke maand van de geschiedenis die in oktober gehouden wordt. Met de keuze van dit onderwerp lopen we in het Soesterkwartier dus een beetje op de troepen vooruit.
Centraal onderwerp: 25 jaar geruzie over het Centraal Stadsgebied met het Stadsbestuur van Amersfoort. Eind jaren tachtig zijn er in Amersfoort plannen gemaakt om het gehele centrale stadsgebied (CSG) een facelift te geven. Amersfoort was aangewezen als groeistad en moest zich gaan ontwikkelen van een slapend provinciestadje tot een centrumplaats van betekenis. Dit proces heeft indertijd in de politieke wereld van Amersfoort tot veel onrust geleid. Sommige bewoners van Amersfoort en ook bewoners van het Soesterkwartier pikten het niet. De berichten over het verzet tegen het CSG haalden zelfs de landelijke pers met koppen als “Twist over Manhattan aan de Eem”. Deze foto- en knipselexpositie tracht een beeld te geven van wat de metamorfose van de stad voor de Soesterkwartierders heeft betekend. Nu na 25 jaar is de stad bijna klaar en het aanzien best waard. Is de tijd rijp om vrede te sluiten?
Laatste boerderij aan deze kant van de Eem moet gered worden:
Behalve aan het Centraal Stadsgebied is er ook aandacht besteed aan de Soesterkant van de wijk. Aan een klein binnenweggetje tussen de Amsterdamseweg en de Peter van de Breemerweg (Soest) staat boerderij Birktwijk. De tegenoverliggende boerderij (Birkt 7) is dit jaar al gesloopt. De gevelsteen van de laatstgenoemde boerderij heeft de gemeente geschonken aan het wijkmuseum Soesterkwartier. Deze zal op 13 september door de wethouder worden onthuld.
Dat feit is aanleiding om in het kader van het thema Vriend&Vijand aandacht te besteden aan enkele boerderijen in de Birkt. Als het aan de initiatiefnemers van deze tentoonstelling ligt wordt de historische boerderij Birktwijk herbestemd tot een mooie toeristische pleisterplaats en wordt daarmee een eeuwenoude route in de richting van Soest en Eemland in ere hersteld.
De expositie is te bezichtigen in de zaal achter de museumwoning, St. Bonifaciusstraat 61. Iedere zaterdag, van 12.00-17.00 (per 1 november van 11.00-16.00 uur en na afspraak. Ook beide Open Monumentendagen geopend. (www.wijkmuseumsoesterkwartier.nl of bel: 033-4635661 of 06-22422725)
VRIJWILLIGERS GEZOCHT VOOR NACHT VAN DE BUITENPLAATS
Op zaterdag 13 september organiseert Landschap Erfgoed Utrecht de tweede editie van de Nacht van de Buitenplaats. Circa 30 buitenplaatsen staan letterlijk en figuurlijk in de schijnwerpers. Iedereen kan op deze sfeervolle avond genieten van verrassende activiteiten op verschillende feeëriek verlichte buitenplaatsen. Dit culturele programma varieert van muziek, dans en theater tot verhalenvertellers, avondwandelingen en een diner, en vindt plaats in de gemeenten Utrecht, Bunnik, De Bilt, Soest, Zeist en Utrechtse Heuvelrug.
Om deze avond in goede banen te leiden zijn wij op zoek naar enthousiaste vrijwilligers die ons willen helpen. U hebt de taak om de gastheer/vrouw te ondersteunen op een buitenplaats (o.a. ontvangen en wegwijs maken van de bezoekers, kleine hand- en spandiensten). U helpt in de namiddag de eigenaar mee met het klaarmaken van de locatie (bijvoorbeeld aansteken en/of klaarzetten verlichting, ontvangen acteurs) en na afloop met licht opruimwerk. Wij streven er naar per buitenplaats twee vrijwilligers te hebben. De werktijd op de avond zelf is tussen circa 17.00 uur en 23.00 uur afhankelijk van de programmering op de locatie.
Wij verwachten geen inhoudelijke kennis over de buitenplaats van u. Maar wel een open en gastvrije houding. U kunt zelfstandig werken en eventueel improviseren indien nodig. Tevens beschikt u over eigen vervoer. Vanzelfsprekend hebt u toegang tot het programma van de betreffende locatie.
Lijkt het u leuk ons te helpen deze avond? En een kijkje te nemen achter de heggen en hagen van de buitenplaatsen? Meld u dan aan bij Marielle Veenhof (vrijwilligerswerk@landschaperfgoedutrecht.nl) met daarbij uw eventuele voorkeur voor een bepaalde gemeente.
AGENDA
Dinsdag 30 september 2014 OVF-lezing: Betsie van Ravenhorst; “Oorlog en vrede” Struikelstenen (Het Joodse leven in Amersfoort voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog).
Woensdag 1 oktober 2014 RCE; Maand van de Geschiedenis; voor programma zie www.amersfoort-erfgoed.nl
Dinsdag 28 oktober 2014 OVF-lezing: Gerard Raven / Jeanette Pors; “Oorlog en vrede” (n.a.v. expositie Belgische vluchtelingen in Museum Flehite).
Woensdag 29 oktober 2014 RCE; Maand van de Geschiedenis; voor programma zie www.amersfoort-erfgoed.nl
Donderdag 20 november 2014 Historische Kring Leusden: Najaarslezing: Johan de Kruijff over het schijnvliegveld dat in de oorlogsjaren in Den Treek heeft gelegen. (Aanvang 20.00 uur in de Gereformeerde kerk “De Koningshof” aan de Hamershof in Leusden)
Dinsdag 25 november 2014 OVF-lezing: Guido Delahaye; 200 jaar Katholiek Lager Onderwijs in Amersfoort (1814-2014).
Donderdag 27 november 2014 Presentatie Jaarboek 2014 (17.00 uur) in de Oud Katholieke Kerk
Dinsdag 24 maart 2015 Algemene ledenvergadering OVF
De OVF-lezingen – tenzij anders vermeld – worden gehouden in Museum Flehite, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor leden van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50.
Met het oog op de beveiliging van het museum moet u er rekening mee houden dat te laat komen bij de lezingen betekent dat u voor een dichte deur komt te staan. We sluiten de deur om 20.00 uur.
NGV WERKGROEP LEZINGEN EN ACTIVITEITEN
Zie ook www.ngv.nl bij afdeling Amersfoort e.o.
Donderdagmiddag 11 september 2014 genealogisch spreekuur. Ook op de donderdagmiddagen 9 oktober, 13 november en 11 december 2014.
Zaterdagmiddag 20 september 2014 bijeenkomst computergenealogie. Tevens een workshop met medewerking van Rob Dix over genealogie in Duitsland.
Donderdagavond 16 oktober 2014 spreekt Mr. H.A.G. Verouden over “De valkuil van naamsveranderingen”.
Dinsdagavond 4 november 2014 spreekt Willem van Maren over “Kastelen in de Gelderse Vallei”, na een korte algemene afdelingsledenvergadering.
Dinsdagavond 16 december 2014 spreekt Kees Schipper over “De Nieuwe Hollandse Waterlinie”.
Donderdagavond 15 januari 2015 spreekt Gerrit Woertman over “Genealogie en nu op zoek naar DNA?”
Voorts afdelingsbijeenkomsten dinsdag 17 februari 2015, dinsdag 17 maart 2015, donderdag 16 april 2015 en donderdag 7 mei 2015.
HISTORISCH CAFE
U bent op donderdag 11 september 2014 vanaf 17.00 uur weer van harte welkom bij het Historisch Café van Archief Eemland en partners. Locatie KAdE Cafe, Eemhuis, Eemplein 73.
De presentatie wordt verzorgd door de afdeling Monumentenzorg van de gemeente Amersfoort.
Zoals altijd zal er tijdens dit café gelegenheid zijn om anderen met historische belangstelling te ontmoeten. U kunt gerust iemand die zich op vrijwillige basis, dan wel vakmatig bezig houdt met de geschiedenis van Amersfoort en omgeving meebrengen.