VAN HET BESTUUR
Nieuwe Lid:
Gegevens verwijderd om privacy redenen.
Koninklijke Onderscheiding
H.J. van der Lee
Nieuwsbrief juni
In de maand juni zal er geen Nieuwsbrief verschijnen.
WIE WEET HIER MEER VAN? (1)
Ons lid, de heer R. Murk, is als vrijwilliger verbonden aan het Cavaleriemuseum (hierna CM) te Amersfoort. Het CM heeft onlangs door middel van een schenking een vijftal (opgerolde) doeken ontvangen waarop met olieverf militair gerelateerde afbeeldingen zijn aangebracht. Gezien o.a. de samenhang qua onderwerpen bestaat het vermoeden dat deze doeken afkomstig zijn uit de destijds gesloopte prins Willem III-kazerne te Amersfoort.
Teneinde daaromtrent meer duidelijkheid te verkrijgen heeft het CM een oproep laten plaatsen in de huis-aan-huisbladen Stad Amersfoort en Amersfoort Nu. Nadere informatie wordt zeer op prijs gesteld, aangezien er van de voormalige Willem III-kazerne erg weinig is overgebleven. Het ziet er naar uit dat de doeken destijds op muren (in de kazerne?) geplakt zijn geweest (er zitten nog resten stucwerk op de achterkanten). De doeken zijn opgerold en hebben vermoedelijk tientallen jaren op een zolder gelegen.
De basisgegevens zijn:
Afbeelding Bereden Artillerie in stelling, lengte 290 cm, hoog 146 cm, gesigneerd P.J. Lanman (of P.J. Landman?)
Tafereel Afstamming Regiment Huzaren van Sytzama, hoogte 192 cm, breedte 135 cm
Tafereel Afstamming Rijschool, hoogte 195 cm, breedte 134 cm
Portret Willem van Oranje, ovaal, hoogte 140 cm, gesigneerd Landman ‘33
Portret, Wilhelmina, ovaal, hoogte 110 cm
Mocht er bij de OVF-leden nadere informatie beschikbaar zijn waarmee de herkomst van de doeken nader zou kunnen worden bepaald, dan zou het CM dat zeer waarderen. Omtrent de toekomstige bestemming van de doeken is nog geen enkele beslissing genomen, noch zijn toezeggingen gedaan. Voor nader overleg kan contact worden opgenomen met Rutger Murk (T: 0651-968418 en 033-4556990; E: rutger@familiemurk.nl)
WIE WEET HIER MEER VAN? (2)
De heer W.F. Mezger van het Cavaleriemuseum hoopt dat de OVF-leden hem kunnen helpen via de Nieuwsbrief. Hierbij een foto waarop een officiersdiner van de Queens Own Rifles of Canada te zien zou zijn, ergens in Amersfoort in 1945. Zijn vraag is of iemand de plek herkent. Hij dacht zelf aan Hotel De Witte, maar vergelijking met foto’s van dat hotel tonen aan dat dat onwaarschijnlijk is. Maar waar is het dan wél?
EERSTE HERDENKINGSSTENEN GELEGD IN AMERSFOORT
Op 30 april 2015 zijn de eerste zestien Herdenkingsstenen voor verzetsstrijders en voor Joodse
slachtoffers geplaatst in Amersfoort. Voor de huizen waar ze woonden in de jaren veertig van de vorige eeuw worden zwart granieten stenen van 12×12 cm met daarin de naam, leeftijd en plaats van overlijden geplaatst. In totaal worden meer dan 430 stenen gelegd, als tekens in de stad die getuigen van stadgenoten die een gruwelijk lot ondergingen in de Tweede
Wereldoorlog. Nabij de ingang van het museum Flehite is een herdenkingssteen geplaatst voor Albertus Nicolaas den Ouden (28 jaar oud geworden). Deze steen is gefinancierd door de OVF.
Den Ouden woonde in de oorlog aan de Breestraat 80. Hij was als verzetsstrijder actief in meerdere verzetsgroepen in Amersfoort en omgeving. Deze groepen hielden zich bezig met spionage, hulp aan Joden en geallieerde piloten, sabotage en overvallen. Albertus is gearresteerd na verraad en zat gevangen in Scheveningen en vervolgens in verschillende kampen in Nederland en Duitsland. In het kamp Nordhausen-Dora is hij overleden op 10 februari 1945.
ALBERT BOERSMA VOORZITTER NAIRAC
Ons lid van de collectiecommissie, Albert Boersma, is sinds 15 april voorzitter van de Stichting
Museum Nairac (Barneveld). Museum Nairac in Barneveld is sinds begin 2013 een zelfstandige
stichting met een eigen bestuur. Dit bestuur heeft de zeggenschap over het bedrijfsbeleid en de financiën van het museum en draagt hierover ook de verantwoordelijkheid.
In het voorjaar van 1878 liep burgemeester Nairac samen met een van de oprichters van de OVF, kapelaan en gemeentearchivaris Van Rootselaar, meermaals te wandelen op de Leusderhei. Het moet burgemeester Nairac zijn geweest die Van Rootselaar op de grafheuvels heeft gewezen. Op 28 augustus 1878 begaven enkele heren zich naar de Leusderberg om nader wetenschappelijk onderzoek te doen. Wetenschappelijk was het in onze ogen van nu nauwelijks. De spade erin en maar hopen dat je wat gaat vinden. Welnu, men had een gelukkige dag: verschillende urnen en crematieresten werden gevonden. Op 2 september van datzelfde jaar werd een wetenschappelijke commissie opgericht, onder voorzitterschap van
Van Rootselaar. Overigens woonde die in het grote huis met tuin waarop de nieuwe voorzitter in Amersfoort uitkijkt. Die wetenschappelijke commissie werd uiteindelijk de OVF, die aan de
wieg stond van museum Flehite. Kortom, de band van het museum in Barneveld met Amersfoort is vanuit de historie zeer groot.
Museum Nairac is gesloten op zondag, maandag en op feestdagen (Bevrijdingsdag!). Op dinsdag tot en met vrijdag is het museum geopend van 11.00 uur tot 17.00 uur en op zaterdag van 13.00 uur tot 17.00 uur. Adres: Brouwerstraat 1, Barneveld (aan de voet van de Grote Kerk)
PAUL BALTUS DIRECTEUR MONDRIAANHUIS
Sinds juni 2014 is Paul Baltus algemeen directeur van Amersfoort in C, de museumkoepel waar ook het Mondriaanhuis onderdeel van uitmaakt. Vanaf heden is hij daarnaast ook directeur van het Mondriaanhuis. Deze functie werd het afgelopen jaar waargenomen door Onno Maurer, die deze taak tijdelijk combineerde met zijn functie als directeur van Museum Flehite.
Paul Baltus woont in Utrecht, hij heeft aanzienlijke kennis en ervaring op het gebied van management en sponsorwerving voor culturele instellingen. Hij heeft van oudsher beroepsmatig verkeerd in de wereld van cultuur, musea en architectuur. Tot voor kort was hij lid van de directie van DOMunder, het ondergronds publiekscentrum in het hart van Utrecht, waar 2000 jaar geschiedenis is te aanschouwen.
Baltus zal de komende periode een toekomstbestendig plan ontwikkelen voor het
Mondriaanhuis.
IN HET WATER GEVONDEN, Het Amersfoortse Mirakelboek
Naar het handschrift Brussel (Koninklijke Bibliotheek Albert I, 8179-8180) uitgegeven en hertaald door Dick E.H. de Boer, Juliette Duisterwinkel en Ludo Jongen (ISBN 978-90-8704-505-0)
In december 1444 werd buiten de Amersfoortse Kamperpoort een pijpaarden beeldje van Onze Lieve Vrouw onder het ijs gevonden. Zodra het was “gered”, vonden wonderen plaats die aan dit beeldje werden toegeschreven. De geruchten daarover verspreidden zich als een lopend vuurtje. Een eeuw lang voltrokken zich nog veel meer mirakelen. Daarvan zijn er 542 schriftelijk overgeleverd, als korte verhaaltjes die alle aspecten van het leven raken. De tekst daarvan is bewaard in drie handschriften uit het begin van de zeventiende eeuw. Een van die handschriften werd vervaardigd op verzoek van Heribert Rosweyde, een van oorsprong Utrechtse, geleerde jezuïet die in Antwerpen informatie verzamelde over het katholieke geloofsleven in de noordelijke Nederlanden.
Dit boek biedt een hertaling in modern Nederlands van het Amersfoortse Mirakelboek, samen met het dossier van Rosweyde. De inleiding geeft een beeld van de historische en religieuze context.
Presentatie
De presentatie van dit boek zal naar verwachting plaats vinden op 24 september a.s. De uitgave werd mogelijk onder meer door bijdragen van de OVF/Stichting Fonds Bos en het
PrinsBerhardCultuurfonds/Van Hoorn-Kosterfonds. Leden van de OVF zullen bij voorintekening een reductie krijgen op de prijs van dit boek (omvang ca. 296 blz., prijs ca. € 25,00) . In de Nieuwsbrief van juli a.s. ontvangt u daarover meer informatie.
KINDERWORKSHOP ‘KIDS & KITSCH’ IN DE MEIVAKANTIE
Wat is kunst en wat is kitsch? Tijdens de creatieve kinderworkshop ‘Kids & Kitsch’ in de meivakantie komen kinderen dat te weten. Workshop Kids & Kitsch start op donderdag 7 mei om 14.00 uur in Museum Flehite. Tijdens deze workshop gaan kinderen met
workshopdocent Anna Skubisz (kunst)voorwerpen in de tentoonstelling ’30 jaar Tussen Kunst en Kitsch’ bekijken en komt spelenderwijs het verschil tussen kunst en kitsch ter
sprake. Daarna gaan de kinderen zelf creatief aan de slag met veel glans en glitter. Aan het einde van de workshop wordt het ‘kitschwerk’ tentoongesteld voor de ouders en na afloop mag het eigen werkstuk mee naar huis.
Praktische informatie
Donderdag 7 mei, van 14.00 – 15.30 uur.
Kosten: € 7,50 per kind (inclusief materialen, limonade en koek)
Adviesleeftijd: voor kinderen van c.a. 6 – 12 jaar
Reserveren is gewenst en kan via info@museumflehite.nl of 033 –2471100.
Maximaal 15 kinderen per workshop.
AVOND OVER MODERNE DEVOTIE IN AMERSFOORT
Donderdagavond 28 mei a.s. vindt er een avond plaats over de Moderne Devotie in Amersfoort. De avond vindt plaats in de Joriszaal van de Oud Katholieke Kerk Sint Georgius op ’t Zand (ingang Boldersstraat 2). Vanaf 19.30 uur is de kerk open, om 20.00 uur begint het programma. Het initiatief voor deze avond komt van de Actuele Moderne Devotie Beweging in Nederland (www.postmodernedevotie.nl) en wordt gesteund door de Raad van Kerken Amersfoort en Museum Flehite.
De heren Gerard Raven, conservator van het Museum, en Mink de Vries, coördinator van de Actuele Moderne Devotie zullen de inleidingen verzorgen. Daarna is er ruimte om met elkaar in gesprek te gaan over het thema “Wat kan een beweging van toen voor ons nu betekenen.”
Voorafgaand aan deze bijeenkomst, zal er een rondleiding gegeven worden langs plekken van de Moderne Devotie. Vertrek om 18.40 uur voor de Oud Katholieke Kerk.
BEVRIJDING IN GLAS IN LOOD
Vanaf 1 mei is de vaste zaal over de Tweede Wereldoorlog uitgebreid met een opmerkelijk glas -inloodraam. De familie De Smalen liet het maken omdat hun dochter Irene net na de bevrijding werd geboren, op 10 mei 1945.
Veel Amersfoorters herinneren zich fotowinkel De Smalen aan Kortegracht 6. Willem de Smalen en zijn vrouw Jo Venhorst woonden aan de Schutterhoeflaan 95 (nu 5) in Leusden. De blijdschap over de bevrijding werd in huize De Smalen nog vergroot door de geboorte van een dochter op 10 mei 1945. Daarom noemden ze haar Irene Victoria (Latijn voor vrede en overwinning).
Voldoende reden om voor de geboorte een bijzonder raam te laten maken. De glazenier was Alex Luigjes sr; hij werkte en woonde drie huizen verderop aan de
Kortegracht.
Op het raam ligt een dankbare vrouw op haar knieën en komen tanks aanrijden. Het raam heeft altijd het huis van de familie gesierd.
Het museum heeft voor het raam van 115×153 cm een lichtkast gemaakt, waarmee het kon worden opgehangen in de oorlogszaal. Het licht vormt een prachtige afsluiting van een donkere periode uit de plaatselijke geschiedenis.
AGENDA VOOR AMERSFOORT – VANUIT HISTORIE NAAR TOEKOMST
Hoe ziet de toekomst van Amersfoort eruit? Amersfoort heeft in korte tijd een enorme groei
doorgemaakt. Verwacht wordt dat Amersfoort nog doorgroeit tot ruim 160.000 inwoners in 2040. Toch heeft de crisis ook zijn impact op Amersfoort. Er is stagnatie in de groei te bespeuren. Het accent ligt meer op inbreiding, binnenstedelijke transformatie, herbestemming en herontwikkeling. In het kader van ‘Atlas op tournee’ organiseert FASadE op 20 mei een bijeenkomst voor professionals, bestuurders en bewoners. Aanleiding is het verschijnen van de ‘Atlas van de verstedelijking’ van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. De bijeenkomst begint om 14.00 uur in het Auditorium van de RCE, Smallepad 5, en wordt om 17.00 uur afgesloten met een borrel.
Wilt u deze bijeenkomst bijwonen, dan kunt u zich aanmelden via Henriëtte Jongejan:
secretariaat@amersfoort-in-c.nl Let op: vol is vol!
Tentoonstelling Atlas op tournee
Onderdeel van het programma ‘Atlas op tournee’ is de tentoonstelling ‘Verstedelijking in Nederland. 1000 jaar ruimtelijke ontwikkeling’. In de tentoonstelling is er telkens extra aandacht voor de stad die de Atlas bezoekt. De tentoonstelling is van 19 mei tot 1 juni 2015 te zien in de centrale hal van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Smallepad 5, 3811 MG Amersfoort.
Voor meer informatie kunt u terecht op de website van FASadE:
http://www.fasade.nl/index.php/portfolio/agendavooramersfoort-vanuit-historie-naar-toekomst/
WEBSITE ARKEMHEEN-EEMLAND VERNIEUWD
De website van het Nationaal Landschap Arkemheen-Eemland (www.arkemheen-eemland.nl) is
vernieuwd en nu ondergebracht bij VVV Amersfoort. Hiermee is de toekomst en het beheer van de website beter gewaarborgd. U kunt uw nieuws, activiteiten, evenementen of andere
wetenswaardigheden aanleveren per e-mail: info@vvvamersfoort.nl .De VVV zorgt er dan voor dat dit op de website wordt geplaatst.
AGENDA
Dinsdag 26 mei 2015: OVF-lezing; Lex van de Haterd: LKV De Ploegh
Donderdag 28 mei 2015: Avond over Moderne Devotie in Amersfoort (zie bericht in deze
Nieuwsbrief)
Zaterdag 13 juni 2015 (10.00 – 11.30 uur): OVF-wandeling Belgenmonument o.l.v. het Gilde (informatie volgt nog)
Dinsdag 8 september 2015: OVF-lezing; Janny Venema: Wolfert van Kouwenhoven, een van de stichters van Nieuw Amsterdam
Donderdag 24 september 2015: Presentatie “In het water gevonden”, het Amersfoortse Mirakelboek.
Dinsdag 29 september 2015: OVF-lezing; Hans Krabbendam: Thuis in twee werelden; emigratie toen en nu (n.a.v. de expositie in Museum Flehite)
Woensdag 30 september 2015: Maand van de Geschiedenis; (Stadhuis; 20.00 uur)
Dinsdag 27 oktober 2015: OVF-lezing; Sander Wassing: De Bloedraad.
Vrijdag 29 april 2016 (voorlopig): Brongerslezing.
De OVF-lezingen – tenzij anders vermeld – worden gehouden in Museum Flehite, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor leden van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50.
Met het oog op de beveiliging van het museum moet u er rekening mee houden dat te laat komen bij de lezingen betekent dat u voor een dichte deur komt te staan. We sluiten de deur om 20.00 uur.
NGV WERKGROEP LEZINGEN EN ACTIVITEITEN
Zie ook www.ngv.nl bij afdeling Amersfoort e.o.
Donderdagavond 7 mei 2015 houdt Bert Willemen een lezing over ‘Met hond en hondenkar terug in de historie’.
Donderdagmiddag 21 mei 2015 spreekuur familiegeschiedenis.
Donderdagmiddag 10 september 2015 spreekuur familiegeschiedenis.
Zaterdagmiddag 19 september 2015: computermiddag.
Donderdagmiddag 8 oktober 2015 spreekuur familiegeschiedenis.
Donderdagavond 15 oktober 2015 spreekt Saskia Klooster (NIMH) over ‘Genealogische
opzoekingen in het archief van de Koninklijke Marine’
Dinsdagavond 3 november 2015 spreekt Odette Franssen over Geneanet. Na een
afdelingsledenvergadering.
Donderdagmiddag 12 november 2015 spreekuur familiegeschiedenis.
Donderdagmiddag 10 december 2015 spreekuur familiegeschiedenis.
Dinsdagavond 15 december 2015 spreekt Peter Eyckerman over ‘Datering van oude foto’s’.
Donderdagmiddag 14 januari 2016, 11 februari, 10 maart, 14 april , 12 mei, 9 juni 2016 spreekuur familiegeschiedenis.
HISTORISCH CAFE
Op 1 mei opent de Kunstvaarroute, een grote buitententoonstelling in en om de middeleeuwse grachten van Amersfoort. Dit jaar staat de Kunstvaarroute in het teken van de Amersfoorter Piet Mondriaan. Veertien hedendaagse kunstenaars reageren op een periode uit Mondriaans werk: landschap, symbolisme, kubisme, abstractie jaren 20/30 en Victory Boogie Woogie. Kunsthistorica Katjuscha Otte is nauw betrokken bij de totstandkoming van de route. Zij zal tijdens het Historisch Café van 21 mei uitgebreid vertellen over Piet Mondriaan.
Iedere maand vindt er een korte presentatie plaats over een historisch onderwerp of daaraan verwant. Daarnaast is er altijd volop gelegenheid om anderen met historische belangstelling te ontmoeten. De toegang is gratis, drankjes zijn voor eigen rekening. U bent van harte welkom.
LEZINGEN IVN / LANDSCHAP ERFGOED UTRECHT / UTRECHTS LANDSCHAP / NATUUR- EN MILEUFEDERATIE
De samenwerkende Utrechtse natuur- en milieuorganisaties hebben vorig jaar de handen ineen
geslagen om hun vrijwilligers een groter aanbod van interessante, boeiende lezingen te kunnen
bieden. Deze worden gehouden op landgoed Oostbroek in De Bilt. U kunt gratis deelnemen, maar aanmelden is noodzakelijk.
2 juni: NatuurWerkt!
30 juni: De das in de provincie Utrecht
25 augustus: Landschapsfotografie
29 september: Het nachtleven van de boommarter
27 oktober: Ringslangen
24 november: De relatie tussen groene leefomgeving en gezondheid