VAN HET BESTUUR
Algemene Ledenvergadering
Op 22 maart 2016 hopen we onze Algemene Ledenvergadering te houden in Museum Flehite, aanvang 20 uur. Tijdens die vergadering kunt u weer kennis maken met de activiteiten van en binnen de vereniging. Ook zal de vernieuwde website van de vereniging tijdens deze bijeenkomst worden gepresenteerd.
De agenda voor deze vergadering is als volgt:
1. Opening door de voorzitter.
2. Berichten van verhindering, ingekomen stukken en mededelingen.
3. Vaststellen van de notulen van de Algemene Ledenvergadering van 24 maart 2015.
4. Terugblik en vooruitblik OVF waaronder:
• Jaarverslag 2015
• Jaarrekening 2015
• Verslag Kascommissie
• (Her)benoeming Kascommissie
• Begroting 2016
• Voorstel de contributie voor 2017 niet te verhogen
• Jaarverslag Collectiecommissie.
5. Presentaties e.d.
• De Activiteitencommissie aan het woord.
• De Collectiecommissie aan het woord.
• Museumdirecteur Onno Maurer spreekt over de laatste nieuwtjes en gaat in op het onlangs door de OVF verworven schilderij van Jakob Nieweg (portret van W. Jos de Gruyter).
• Introductie geheel vernieuwde OVF-website.
• Introductie geheel vernieuwde Tijdbalk, gekoppeld aan de OVF-website.
6. Bestuurssamenstelling. O.a. een aftreden (de heer Theisens) en de benoeming van drie nieuwe bestuursleden. Voor een nadere kennismaking met de voorgestelde kandidaten, zie het bericht hierna.
Eventuele tegenkandidaten kunnen tot uiterlijk 20 maart aangemeld worden.
7. Overige mededelingen
8. Wat verder ter tafel komt.
9. Rondvraag.
10. Sluiting.
We vergaderen zonder pauze. Na afloop is er een hapje en een drankje.
Alle vergaderstukken liggen vanaf 11 maart 2016 ter inzage bij de balie van Museum Flehite en zijn ook te vinden op de website van de Vereniging: www.historisch-amersfoort.nl
Nieuwe Leden
Gegevens verwijderd om privacy redenen.
CV van de voorgestelde bestuurskandidaten
Klaas de Boer (1953).
Hij groeide op in De Alblasserwaard en werd al vroeg lid van de Nederlandse Jeugdbond ter Bestudering van de Geschiedenis. Logisch dat hij koos voor geschiedenis en archeologie als studie. In die tijd richtte hij Matrijs op, nog steeds een uitgeverij met een mooi historisch fonds. Hij zocht zijn loopbaan in deze bedrijfstak, waar hij onder meer managementfuncties had bij Kosmos, Kluwer, Bohn Stafleu, van Loghum en Lannoo.
Sinds 1998 woont hij in Amersfoort, waar hij actief lid is van de Rotary en voorzitter van het Monteverdi XL festival. Momenteel werkt hij als senior consultant bij recruitmentburau 227 Media in Maarsbergen.
Jelle Hekman (1953).
Van-huis-uit historicus. Zijn interesse in geschiedenis heeft hij altijd behouden, maar beroepsmatig is hij een andere kant op gegaan. Na een baan bij het ministerie van sociale zaken, heeft hij lang gewerkt voor de gemeente Utrecht.
Vanaf 1986 woont hij Amersfoort en vanaf toen is zijn liefde voor de historie van de stad gegroeid. In de loop der jaren heeft hij veel boeken gelezen en verzameld over de Amersfoortse geschiedenis van de uitgave “Ach Lieve Tijd” tot “Bruit van de Eem” en natuurlijk de jaarboeken van de OVF.
Jarenlang is hij actief geweest in de Amersfoortse politiek, als raadslid en als wethouder voor de PvdA. Vanuit die tijd heeft hij de meeste boeken over de nieuwe Amersfoortse wijken verzameld.
Vanaf 2011 werkt hij als griffier van de gemeenteraad van de nieuwe gemeente Stichtse Vecht.
Naast zijn werk heeft hij bestuursfuncties vervuld bij “Levende Historie” en de voetbalvereniging ASC Nieuwland en momenteel is hij voorzitter van Fietsboot Eemlijn.
Berend Spoelstra (1953).
Al 55 jaar is Berend een stadsbewoner: Groningen, Rotterdam, Brussel en sinds 1986 Amersfoort. Hij heeft gewerkt in de petrochemie en in de (semi)overheidssector voor industriële en milieuprojecten (afvalverwerking en bodemsanering). Bij milieu gaat het vaak om herstel van wat in het verleden fout is gegaan door industriële activiteiten. Sinds 2003 werkt hij bij de gemeente Amsterdam en het waterschap Amstel, Gooi en Vecht. Als projectdirecteur van het Schoonmaken van de Vecht heeft hij veel te maken gehad met archeologie van grote historische waarde. Door de geconstrueerde verhalen leeft de historie. Het is volgens hem van groot belang dat verhalen van het verleden blijven leven en daar zet hij zich in het Amersfoortse graag voor in.
Evenementencommissie
Jan Bouwman is toegetreden tot de commissie. Hij gaat de technische hulp bij de lezingen verzorgen. Hij zou het prettig vinden als er nog iemand technische hulp zou kunnen geven wanneer hij een keer afwezig is. Is er onder de leden iemand die deze rol van secundus op zich wil nemen?
Verder gaat Jan Bouwman de website van de vereniging beheren.
BRONGERSLEZING 2016
Dit jaar zal er weer een Brongerslezing zijn. Deze tweejaarlijkse gebeurtenis beoogt een ontmoetingsplatform te bieden aan geïnteresseerden in historie en erfgoed in de regio Eemland. Zowel leden van de OVF als van de Historische Kring Hoogland, de Historische Kring Leusden, de Historische Vereniging Soest-Soesterberg en de Historische Vereniging Bunscote zijn hierbij van harte welkom.
Dit jaar hoopt Timo d’Hollosy, stadsarcheoloog in Amersfoort, de lezing te verzorgen. De titel van zijn lezing is “Dodendans: belevenissen bij het opgraven van skeletten in Amersfoort”
De Brongerslezing vindt plaats op vrijdagavond 29 april a.s. in het gebouw van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Smallepad 5 te Amersfoort, aanvang 20.00 uur.
Voorafgaande aan de lezing, vanaf 18.30 uur, is er een ontmoeting, waarbij gezorgd wordt voor “soep en brood”.
Ook kunt u dan kennis maken met de activiteiten van de historische verenigingen in onze regio.
De “Blue Suspenders” zullen de muzikale omlijsting van de lezing verzorgen.
Deelname is gratis. Wel moet u zich aanmelden als deelnemer door middel van een (e-mail)bericht aan P. Jonkman, Ternatestraat 38, 3818 CR Amersfoort / p.jonkman@kpnmail.nl. Daarbij vermelden met hoeveel personen u komt, of u gebruik maakt van de maaltijd en van welke vereniging u lid bent.
ONDERZOEK WEDEROPBOUWBOERDERIJEN IN AMERSFOORT
Wij zijn twee stagiaires bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en zijn bezig met het achterhalen van gegevens over wederopbouwboerderijen in Nederland. We proberen een onderzoeksmethode te ontwikkelen en deels uit te voeren om zo de huidige adressen van wederopbouwboerderijen te achterhalen. De RCE heeft nu alleen de historische adressen van de wederopbouwboerderijen. Deze historische adressen zijn afkomstig uit de jaren 40 en 50 van de vorige eeuw. Het gaat hier vaak nog om een wijknummer met een huisnummer erachter.
Onze vraag aan u is of u mogelijk in het bezit bent van huidige adresgegevens, of informatie hebt over de wederopbouwboerderijen die gesloopt zijn in de (oude) gemeente Amersfoort. Wij hebben al contact gehad met de Historische Kring Hoogland die ons waardevolle informatie heeft gegeven over de wederopbouwboerderijen in de voormalige gemeente Hoogland.
Simone van Wijk & Sarah van Vuuren (S.van.Vuuren@cultureelerfgoed.nl)
MINI-TENTOONSTELLING DE CONTEXT
Museum Flehite; 20 februari t/m 1 mei 2016
De Context is de titel van een kleine tentoonstelling die tot en met 1 mei 2016 te zien is in Museum Flehite in Amersfoort. De expositie, samengesteld door gastcurator Vincent van Velsen, onderzoekt de architectuur van expositieruimtes, de ervaring van de bezoeker en de manier waarop kunst in musea hangt.
De verzameling van omstandigheden en feiten die een bepaalde toestand definiëren. Dat is de beschrijving die Van Dale geeft als het woord ‘context’ wordt opgezocht. De Context is een expositie waarin precies die omstandigheden en feiten centraal staan. De tentoonstellingsruimte met zachte kleuren, rechte muren en relatieve afzondering van de buitenwereld wordt veelal aangenomen als objectieve omgeving waarin de kunst optimaal tot haar recht komt. In deze tentoonstelling wordt de blik juist op deze neutrale randvoorwaarden gericht. Ze worden bevraagd en centraal geplaatst, aan de kaak gesteld en beschouwd. Wat gebeurt er in deze ruimte, hoe zit deze in elkaar, hoe wordt deze betreden, bekeken en door de bezoeker ervaren? Hierbij gaat het om het licht, geur, kleur en het uiterlijk van de expositieruimte in het algemeen, maar ook om het hangen van de werken en de directe architectuur van de zaal in Museum Flehite. Het zijn de onopgemerkte aanwezigheden, onbewuste betekenissen en de manier waarop deze worden ervaren en nadien herinnerd die gezamenlijk De Context vormen.
De Context toont schilderijen en foto’s van ruimtes in galeries en musea. Zo is er een serie van digitaal bewerkte foto’s van de Franse kunstenaar Alexandre Lavet te zien. Hij haalde met Photoshop alle kunstwerken uit de expositieruimtes weg, waardoor we nu eens niet kijken naar de kunst die daar gewoonlijk te zien is, maar naar de ruimtes zelf: hoe zien deze er uit? Hoewel ze allemaal dezelfde witte muren hebben, kennen ze ook vele verschillende vormen en maten, opmerkelijke plafonds of vreemde vloeren, met soms een trapje, deur of een raam. Elk detail in de omgeving telt. Want het zijn dit soort onderdelen die de ruimtes eigenzinnig maken en van grote invloed zijn op de manier waarop de kunst wordt getoond en dus ook op hoe de bezoeker deze ervaart.
De Context toont werk van: René Daniëls, Laurent-David Garnier, Katinka van Gorkum, Seán Hannan & Steven van Grinsven, Maarten ’t Hart, Alexandre Lavet, Reinier Lucassen, Maarten Overdijk, Stefan Peters, Veerle Thoben.
De tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door Uitgeverij Castrum Peregrini.
TOON KELDER IN MUSEUM FLEHITE
20 februari t/m 12 juni; Toon Kelder – Romantisch modernist
Toon Kelder (1894-1973) was een onverzettelijk mens. Zijn drang tot vernieuwing ging boven alles. Dat ging zo ver dat hij regelmatig zijn oude werk vernietigde. In zijn lange leven ontwikkelde hij zich van een expressionistisch schilder, via verschillende artistieke experimenten, uiteindelijk tot een abstract beeldhouwer.
Vanaf 20 februari 2016 toont museum Flehite het werk van deze Nederlandse kunstenaar. In dialoog met de constant veranderende samenleving zocht Kelder constant naar nieuwe technieken, vormen en stijlen. Zo verwierf hij zich een plaats binnen de modernistische avant-garde van ons land, maar heeft hij, vooruitlopend op de gevestigde smaak, nooit de waardering gekregen die hem op basis van zijn bijzondere oeuvre toekwam. In de tentoonstelling ‘Toon Kelder-Romantisch modernist’ wordt deze artistieke ontwikkeling in al haar facetten getoond. Tegelijk met de expositie verschijnt onder dezelfde titel een uitgebreide monografie over Toon Kelder, waarin de kunsthistoricus Jaap Versteegh op boeiende wijze het leven en werk van deze ‘Romantisch modernist’ heeft beschreven. Een kunstenaar om van te houden.
VERZOEK OM STEUN VOOR DE HERUITGAVE VAN DE VERZAMELDE WERKEN VAN JOANNES TOLLIUS
De Amersfoortse musicus en musicoloog Simon Groot, die later dit jaar aan de Universiteit Utrecht op zijn onderzoek naar het leven en de werken van Tollius zal promoveren, heeft de transcripties verzorgd en is nu op zoek naar financiële steun om de heruitgave te kunnen realiseren. Hiervoor is ca € 3.000 nodig. Aan het Amersfoortse publiek wordt daarom gevraagd een donatie te doen. Elk bedrag is uiteraard welkom! Bij een donatie van € 100 of meer worden de drie nieuwe uitgaven als tegenprestatie aan de donateur overhandigd, bij een donatie van € 150 of meer komen daar ook de twee reeds verschenen uitgaven bij en is de set dus compleet.
De Stichting Fonds Bos heeft toegezegd de bijdragen vanuit de OVF te verdubbelen tot een maximum van € 1.500.
Wanneer u een bijdrage wilt doen, maak dat dan kenbaar bij Simon Groot (sigro@planet.nl) onder vermelding van naam en naw-gegevens. Bedragen kunnen worden overgemaakt naar IBAN NL14 INGB 0009 2676 33, t.n.v. Cantus Firmus, o.v.v. donatie uitgave Tollius.
(zie voor bredere informatie de Nieuwsbrief van februari)
NIEUWE VOORZITTER VOOR HET WIJKMUSEUM SOESTERKWARTIER
Joke Sickmann heeft in goed overleg met het bestuur besloten terug te treden als voorzitter. Het bestuur wordt nu vertegenwoordigd door Gezina Tuinstra (voorzitter/conservator; tel. 033-4635661) en Roel Buitenhuis (secretaris/penningmeester).
De reden hiervan is dat Joke, naast haar vele maatschappelijke activiteiten, het voorzitterschap van het museum als een te grote belasting ervaart. Zij zal uiteraard alle lopende activiteiten, waarbij zij in de uitvoerende sfeer direct betrokken is, afronden. Het spreekt voor zich dat een persoon als Joke moeilijk gemist kan worden, maar soms gaan de dingen zoals ze gaan.
Het bestuur heeft daarom, in overleg met Joke, haar bereid gevonden een adviesrol op zich te nemen. Zij kan gemakkelijk specifieke activiteiten begeleiden en zo nodig zelf uitvoerende taken op zich nemen, dit uiteraard onder verantwoordelijkheid en in nauw overleg met het bestuur.
Jaartentoonstelling “waar is de industrie gebleven?”
Vanaf 20 februari t/m 30 april a.s.: Sopla, Oldekott, Dorlas, PFW (Polak Frutal Works), Fruit- en Groenteveiling, de ambulante groentehandel en verder Erdal, Slachthuis en de Noackfabriek.
Wijkmuseum Soesterkwartier, St. Bonifaciusstraat 61. Iedere zaterdag open van 11 – 16 uur en na afspraak www.wijkmuseumsoesterkwartier.nl. Daar is ook de nieuwe DVD “Soesterkwartier EigenWijs” te koop. Meer weten over de expositie? Zie http://www.soesterkwartier.info/schoensmeer-en-sigaren-wat-hebben-ze-gemeen.
BRONNEN EERSTE WERELDOORLOG OP BelgenGezocht.nl
Tijdens de Eerste Wereldoorlog verbleven 19.000 Belgische vluchtelingen in en rond Amersfoort. Archief Eemland heeft kranten, foto’s en gezinskaarten uit die oorlogsjaren in haar collectie. Deze hebben een podium gekregen op de themawebsite www.BelgenGezocht.nl. Donderdag 11 februari is de website geopend door burgemeester Lucas Bolsius.
Amersfoort in de Eerste Wereldoorlog
Belgische soldaten en officieren werden in 1914-1918 in Amersfoort en omstreken geïnterneerd. Hun vrouwen en kinderen kwamen met deze militairen mee. In totaal waren er 19.000 Belgische vluchtelingen in en rond Amersfoort. Een enorm aantal in vergelijking met de 25.000 inwoners uit de stad. De provincie Utrecht en de gemeente Amersfoort herdenken de periode op verschillende manieren. Archief Eemland sluit hierbij aan met deze themawebsite en een expositie in het najaar.
Kranten en foto’s
Op de website BelgenGezocht.nl kan de Nederlandstalige en Franstalige krant De Kampbode bekeken worden. Deze werd tussen 1915 en 1918 geschreven door de geïnterneerde militairen in Kamp Zeist. Vier overige regionale kranten uit deze oorlogsjaren zijn zelfs op trefwoord doorzoekbaar gemaakt. Het leven in de kampen en dorpen is zichtbaar in de ruim vierhonderd foto’s en de web-exposities.
Groeiende collectie gezinskaarten
Extra bijzonder zijn de 1.600 gezinskaarten waarop zo’n 6.000 militairen, officieren en hun gezinsleden in Amersfoort werden geregistreerd. Deze zijn nooit eerder getoond. De kaarten verschijnen als een groeiende collectie online. De scans moeten namelijk nog voorzien worden van online beschrijvingen. Iedere scan plus beschrijving die gereed is, wordt na een dag zichtbaar op BelgenGezocht.nl. Op de gezinskaarten staan onder andere ieders naam, geboortedatum, woonplaats in België en Amersfoort en de datum van vestiging en vertrek. De digitalisering van de kaarten maakt het mogelijk om verder onderzoek te doen naar de Belgische vluchtelingen. Nazaten kunnen hierdoor hun Belgische voorouders zoeken.
Hulp nodig
Via het vrijwilligersproject www.VeleHanden.nl kan iedereen helpen om de scans te voorzien van beschrijvingen. De resultaten worden op www.belgengezocht.nl gepubliceerd. Deelnemers sparen voor een boekenbon en een boek over Amersfoort. Aanmelden kan op www.velehanden.nl.
HET BIZARRE VERHAAL VAN ONS VERGETEN BUURLANDJE MORESNET
Lezing van Philip Dröge over zijn nieuwe boek Moresnet op vrijdagavond 18 maart 2016 bij boekhandel Veenendaal.
Van 1816 tot 1918 lag Moresnet aan de Nederlandse zuidgrens. Het landje had 300 inwoners, die zich in de loop van de tijd een echt volk begonnen te voelen.
Philip Dröge onderzocht het merkwaardige verhaal achter Moresnet: hoe kon dit onwaarschijnlijke landje ontstaan? Wie woonden er? Hoe was het leven in dit staatsrechtelijke unicum? Dröge vertelt tijdens de lezing over dieven, gokkers, smokkelaars, mijnwerkers en een dromer die van Moresnet de ideale samenleving wilde maken – en daar bijna in slaagde.
De toegang bedraagt € 7,– inclusief koffie en/of thee. De deuren gaan om 19.30 uur open; de lezing begint om 20.00 uur. Na afloop zal Philip Dröge zijn boek signeren. Plaatsen kunnen telefonisch en per e-mail gereserveerd worden.
Boekhandel Veenendaal, Langestraat 33, Amersfoort; T: 033-4613232
E: boekhandel.veenendaal@planet.nl
HOOP OP TOEKOMST – BELGISCHE VLUCHTELINGEN IN NEDERLAND
Boek met gratis DVD; Uitgave: Davidsfonds / Wbooks; ISBN: 978-94-625-8137-1;Prijs: € 27,50
Tijdens de inval van Duitse legers in augustus 1914 in België vluchtten meer dan een miljoen Belgen naar het neutrale Nederland, een land dat toentertijd maar zes miljoen inwoners had. In allerijl moest opvang voor de vluchtelingen geregeld worden om hen niet alleen onder te brengen, maar ze ook te eten te geven, voor kleding te zorgen en medische hulp te bieden.
Het boek van Ingeborg Kriegsman gaat over de communicatie die de Belgen met elkaar in de diverse vluchtoorden voerden, via de zogenoemde ‘kampkrantjes’. Deze krantjes werden door de bewoners van de vluchtoorden zelf geschreven, geredigeerd en uitgegeven. Daarin verschenen bijdragen die over allerlei onderwerpen gingen die hen interesseerden, of waar ze zorg over hadden.
De film van Leo van Maaren (75 min.) laat voor het eerst het gehele verhaal van de Belgische vluchtelingen zien aan de hand van getuigenissen door nabestaanden zowel vanuit Nederlands als Belgisch perspectief met uniek en authentiek filmmateriaal uit 1916, afkomstig van het EYE Film Instituut en het Imperial War Museum.
AGENDA
Dinsdag 22 maart 2016: OVF: Algemene Leden Vergadering; Museum Flehite
Vrijdag 29 april 2016: Brongerslezing. T. d’Hollosy: Dodendans, belevenissen bij het opgraven van skeletten in Amersfoort (locatie RCE); zie bericht in deze Nieuwsbrief
Dinsdag 31 mei 2016: OVF-lezing. Hans van den Broek: Koorts en honger, geneeskunde in vroeger tijd op het platteland
De OVF-lezingen – tenzij anders vermeld – worden gehouden in Museum Flehite, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor leden van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50.
Met het oog op de beveiliging van het museum moet u er rekening mee houden dat te laat komen bij de lezingen betekent dat u voor een dichte deur komt te staan. We sluiten de deur om 20.00 uur.
HISTORISCH CAFE
Donderdag 10 maart, 17 uur, Historisch Café in Museum Flehite. We praten met elkaar over een nieuwe opzet. Wat vindt u van een pure netwerkbijeenkomst, zoals we in 2002 begonnen zijn in het museum? Op één plek, zonder betaling, zonder lezing? Laat uw stem horen!
Deze keer zijn de drankjes gratis. Wel doet het Museum een beroep op OVF-leden om te helpen bij het schenken en opruimen van het glaswerk etc. Als u beschikbaar bent hiervoor, wilt u dat dan melden bij p.jonkman@kpnmail.nl
NGV WERKGROEP LEZINGEN EN ACTIVITEITEN
Zie www.amersfoorteo.ngv.nl
donderdagavond 17 maart 2016 spreekt Aat Oosterbroek over Delpher: De krant als bron voor genealogisch onderzoek.
dinsdagavond 12 april 2016 spreekt Willem van Maren over ‘Genealogie vóór 1600’ (en ledenvergadering).
zaterdag 23 april 2016 Algemene Vergadering van de NGV in Driebergen.
dinsdagavond 10 mei 2016 spreekt Frans van Bodegom over Reunion.
donderdag 2 juni 2016 Famillement in Utrecht.
zaterdagmiddag 17 september 2016 computermiddag.
donderdagavond 17 november 2016 ledenvergadering en lezing.
zaterdag 26 november 2016 Algemene Vergadering van de NGV in Driebergen.
zaterdag 22 april 2017 Algemene Vergadering van de NGV in Driebergen.
LEZINGEN GILDE AMERSFOORT
14 april 2016: 14.00-16.00 uur: Jan Carel van Dijk: De binnenstad in kaart gebracht; Armen de Poth, Celzusterenkamer.