Nieuwsbrief juni 2017

VAN HET BESTUUR

Nieuw leden:
Gegevens verwijderd om privacy redenen.

Overleden:
Gegevens verwijderd om privacy redenen.

Leden werven leden
Het bestuur van de OVF is gestart met een ledenwerfactie. Eén onderdeel is de actie “Leden werven leden”. OVF-leden kunnen voor € 15 een cadeaulidmaatschap aanbieden. Misschien een idee voor een vriend of kennis, waarvan u weet dat er historische interesse bestaat en aan wie u toch van plan was een boek of boekenbon te geven? Geeft u de personalia van het nieuwe lid (adres en e-mail) door aan de OVF-voorzitter jellehekman@xms.nl en het nieuwe lid wordt met een welkomstpakket verblijd!

In het kader van deze ledenwerfactie zal de Oudheidkundige Vereniging zichtbaar zijn en proberen met het aantrekkelijk aanbod van de vereniging nieuwe leden te werven.
Leden die willen helpen bij deze ledenwerkacties zijn van harte welkom. Op dit moment zijn de volgende activiteiten gepland:
Zaterdag 1 juli, 12.00-16.00 uur, kraam op de Varkensmarkt.
Zaterdag 9 september, kraam tijdens de Open Monumentendag.
Zaterdag 30 september, 14.30 -16.00 uur, kraam tijdens Amersfoort Aangenaam.
Aanmelden bij de OVF-voorzitter jellehekman@xmsnet.nl of tel.nr. 06-22783912.

Lezingen OVF
Vanaf september 2017 zullen de OVF-lezingen gehouden worden op de derde dinsdag van de maand in plaats van de tot dusver gebruikelijke laatste dinsdag van de maand.
Gezien de ervaringen van de laatste keren moet u rekening houden met het volgende. Uiteraard is ieder van harte welkom bij de lezingen maar onder andere in verband met de brandveiligheid is de maximale zaalcapaciteit 80 personen. Heel af en toe dreigt dit maximum overschreden te worden. Toegang vindt dan plaats in volgorde van binnenkomst.”

Forum Ruimtelijk Erfgoed Flehite
Het ‘Forum Ruimtelijk Erfgoed Flehite’ is een werkgroep binnen de Oudheidkundige Vereniging Flehite, die zich bezighoudt met het behoud van het cultuurhistorisch erfgoed in de gemeente Amersfoort.
Het cultuurhistorisch erfgoed omvat waardevolle gebouwen en monumenten, historisch waardevol landschap, tuinen en groen, archeologische waarden, stedenbouwkundige patronen en ensembles. Voor meer informatie verwijzen we naar het – Beleidsplan ‘Forum Ruimtelijk Erfgoed Flehite’
Wilt u meer weten over het beleidsplan van dit Forum en zijn doelstelling, stuur dan een e-mail naar: forumruimtelijkerfgoedflehite@historisch-amersfoort.nl

MUSEUM FLEHITE GERARD HORDIJK – BUURMAN EN VRIEND VAN MONDRIAAN
(21 mei t/m 24 september 2017)

In het jaar dat heel Nederland 100 jaar De Stijl viert, organiseert Museum Flehite een tentoonstelling over Gerard Hordijk (1899 – 1958). Deze Nederlandse kunstenaar verschilde in stijl, onderwerpen en opvattingen hemelsbreed met de schilders die zich destijds aansloten bij De Stijl. Toch is er sprake van een band tussen Hordijk en De Stijl. In 1927 woonde Hordijk namelijk gelijktijdig met Piet Mondriaan in het ateliercomplex aan de Rue du Départ in Parijs. Hordijk maakte in 1927 een portret van Mondriaan en de twee schilders raakten bevriend. Hun zeer verschillende artistieke opvattingen stond een levenslange vriendschap niet in de weg.

In zijn Parijse periode werd Mondriaan al beschouwd als een belangrijke kunstenaar, maar zijn nu wereldberoemde abstracte composities wist hij niet of nauwelijks aan de man te brengen. De ‘grote’ Mondriaan werd in die tijd regelmatig ondersteund door zijn destijds commercieel wel succesvolle vriend Gerard Hordijk: een schilder wiens naam tegenwoordig bij velen waarschijnlijk niet meer bekend is.
Gerard Hordijk staat in kunsthistorisch opzicht in de schaduw van buurman en vriend Piet Mondriaan, maar was een kleine eeuw geleden wel een van die kunstenaarsvrienden die ervoor zorgden dat de grote avant-gardist in zijn levensonderhoud kon voorzien. Passend in het jaar van De Stijl wordt in Museum Flehite in Amersfoort iets van dat contrast opgeheven en wordt het uit beeld geraakte oeuvre van Hordijk aan het museumpubliek getoond. Een oeuvre dat op een haar na werd vernietigd.

De tentoonstelling over Hordijk past in de traditie van Museum Flehite om Nederlandse kunst uit tijdvak 1850-1950 te tonen. Ook sluit het aan bij de focus op privéverzamelingen; het merendeel van de geëxposeerde werken is afkomstig uit de collectie Meentwijck. Daarnaast is werk te zien uit de collectie van het Gemeentemuseum Den Haag en uit de collectie Marcel Gieling te Utrecht, alsmede werk uit enkele andere particuliere collecties.
Bij de tentoonstelling verschijnt de gelijknamige publicatie, Gerard Hordijk, Buurman en vriend van Piet Mondriaan (Boiten boekprojecten, € 19,50).

EXPOSITIE IN WIJKMUSEUM SOESTERKWARTIER
Gezondheidszorg toen en nu is het thema van een aantal exposities dat dit jaar in de Themakamer van het Wijkmuseum Soesterkwartier wordt gehouden. Hierbij zullen alle facetten tussen geboorte en overlijden (museaal) worden behandeld.
oals gebruikelijk is het wijkmuseum gratis toegankelijk, maar koffie of thee kost één euro en donaties zijn van harte welkom.

MONTEVERDI IN AMERSFOORT
“Strijd & Liefde” is het thema van het tweede festival Monteverdi XL in Amersfoort. Het wordt van 3 t/m 5 juni gehouden op diverse locaties in de binnenstad. Juist in dit Monteverdi-jaar 2017 worden diverse madrigalen uitgevoerd met een aantal tragische heldinnen in de hoofdrol. Tot de uitvoerenden behoren de klavecinist Siebe Henstra, barokensemble Le Nuove Misiche (gastheer van dit festival), The Continuo Company en Het Nieuw Bach Ensemble o.l.v. Krijn Koetsveld. Het laatste concert heet “Monteverdi meets Jazz”. Samen met sopraan Klaartje van Veldhoven vertaalt het Rembrandt Frerichs Trio barokmuziek naar de tegenwoordige tijd.

In dit kader biedt het Mondriaanhuis op maandag 5 juni podium aan een minilezing van operadramaturg Willem Bruls. Hij gaat in een korte lezing (25 min.) nader in op leven, werk en gedachtegoed van deze bijzondere kunstenaars. De lezing wordt afgesloten met een optreden van Lotte Beukman en Angela Stevenson op Gamba in het Mondriaancafé met muziek van Monteverdi en tijdgenoten. Aansluitend kan een bezoek worden gebracht aan de tentoonstelling in het Mondriaanhuis.

Datum: maandag 5 juni (2e Pinksterdag) Tijd: 10.30 uur Duur: ca 45 minuten (lezing plus muziek) Locatie: Mondriaanhuis Amersfoort, Kortegracht 11, Amersfoort Kosten: de lezing is gratis voor bezoekers van het festival Monteverdi XL
Meer info: www.monteverdixl.com

JAZZ IN HET MONDRIAANHUIS
Tijdens Amersfoort Jazz 2017, op zaterdag 10 en zondag 11 juni, wordt het Mondriaanhuis tijdelijk een jazzclub dankzij het Edu Ninck Blok Trio.
In Mondriaans geboortehuis geeft het trio drie concerten die zijn gewijd aan de grote hartstocht van Piet Mondriaan ná de beeldende kunst: de jazz. De leidraad is daarbij steeds de platencollectie die de kunstenaar naliet bij zijn overlijden in 1944.
Uit deze collectie en uit de talrijke brieven die Mondriaan schreef, blijkt dat hij een goed oor had voor kwaliteit. Toen Europeanen nog maar nauwelijks hadden gehoord van Louis Armstrong en Duke Ellington, begreep Mondriaan al dat deze musici géén eendagsvliegen waren.

Mondriaans jazzcafé wordt verzorgd door Edu Ninck Blok (trompet/bugel) en de Amersfoorters Hans Knapp (gitaar) en Jeroen de Valk (bas). Ninck Blok is een groot kenner van kornettist Bix Beiderbecke, een van Mondriaans idolen. Het trio laat werk horen van Armstrong, Ellington en Beiderbecke, maar ook latere muziek die hierop is geïnspireerd. De Valk is de biograaf van Chet Baker, de grote lyrische trompettist die in zijn jeugdjaren ook naar Beiderbecke luisterde.

Locatie en tijd
Zaterdag 10 juni: van 17.00 – 18.00 uur en 19.00 – 20.00 uur
Zondag 11 juni: 16.00 – 17.00 uur
Locatie: Mondriaanhuis, Kortegracht 11, Amersfoort.
Entree voor de concerten is gratis.

BOEKENMARKT
Op zaterdag 10 juni a.s. van 10 – 13 uur, is er weer een boekenmarkt in het inloophuis “De Ontmoeting”, De Bekroning 2 in Amersfoort.
Het aanbod is groot. Van de meest moderne thrillers via literaire romans naar streekromans en theologische boeken. Ook kinderboeken zijn er volop.
Zoals gebruikelijk was het aanbod in de afgelopen maanden zo groot dat alleen de kwalitatief beste boeken de markt gehaald hebben en op u liggen te wachten tegen een zeer acceptabele prijs.
Daarmee steunt u het werk van het inloophuis.
Over win/win gesproken!

LEZINGEN IN HET KADER VAN 200 JAAR FRANCISCUS XAVERIUSKERK
Dit jaar 200 jaar geleden werd de St.-Franciscus Xaveriuskerk aan het Zand ingewijd. In dat kader staan in de maand juni twee lezingen op het programma die worden gehouden door auteurs van het onlangs verschenen gedenkboek.
Op 6 juni houdt drs. Ruud Meier een lezing onder de titel: Sint Franciscus Xaveriuskerk in Amersfoort. Van plaatselijke schuilkerk tot landelijke omroepparochie.
Op 27 juni spreekt drs. Annemieke Hoogenboom over architectuur en kunst, met in het bijzonder aandacht voor de reliekenverzameling.
Beide lezingen beginnen om 20.00 uur in de kerk aan het Zand, toegang gratis.

TIEN JAAR GREBBELINIEONTWIKKELING IN LEUSDEN IN BEELD
Over de Grebbelinie en het Landschapsontwikkelingsplan is een korte film gemaakt die we graag bij u onder de aandacht willen brengen.
Sinds 10 jaar is het Landschapsontwikkelingsplan de basis voor de ontwikkeling van de Grebbelinie in Leusden. Voorbeelden zijn het zichtbaar maken van het cultuurhistorisch erfgoed van de Grebbelinie en natuurontwikkeling voor padden, vleermuizen, ringslangen. Na 10 jaar is gekeken hoe het plan uit 2006 uiteindelijk geworden is. De uitkomsten van deze evaluatie zijn weergegeven in de film Lijn In Het Landschap. De film, gemaakt door Thom Deelstra, laat sprekende beelden zien van de landschapsontwikkeling in Leusden.
Gerestaureerde kazemat op de Asschatterkeerkade
Bekijk de film Lijn In Het Landschap (opent in YouTube)
De film is ook per onderwerp te bekijken:
Grebbelinie ontwerp (opent in YouTube)
Grebbelinie in Leusden (opent in YouTube)
Vleermuizen in Leusden (opent in YouTube)

DE AUTOBUSDIENST AMERSFOORT-SOESTERBERG-UTRECHT VAN JAN LEGUIT
Deze bussen deden dienst van 1923 tot einde 1941. Zij vormden een belangrijke concurrentie voor de trams van de O.S.M. (de latere N.B.M.), vooral omdat de route vanaf Huis ter Heide rechtstreeks naar Villa Vollenhove liep en niet zoals de rails van de tram een grote omweg via Zeist maakten.
Dit boek vermeldt niet alleen de grote rivaliteit tussen Leguit en de trams en een aantal andere busondernemers, maar laat ook zien hoe het openbare vervoer zich vanaf einde negentiende eeuw ontwikkelde rond de stad Utrecht en in het oostelijk deel van de provincie, met name in en tussen Zeist, De Bilt, Soest en Amersfoort.
Veel voor ons nu onbekende namen komen in dit boek naar voren, Van der Wijngaard en Van Geerestein in Soest, de Z.A.B.O. in Zeist, de E.B.O. in Driebergen en Sagitta in Rijsenburg, maar ook destijds zeer bekende firma’s, zoals B.A.B. (De Bilt), Tensen (Soest), Brockway (in Zeist U.B.B.M. en landelijk N.B.B.M.) en De Haas (Veenendaal) worden genoemd. Sommige van deze firma’s komen uitgebreid aan de orde.
Vanaf 1930 maakte Leguit ook talloze tochten met touringcars naar veel landen in het westen van Europa, maar ook naar Biarritz, Noord-Italië en Dalmatië. Door de overheid, maar ook door de gevolgen van de Duitse bezetting, werd Leguit in 1942 over de zijlijn weggespeeld.

Al voordat de trams in 1949 voorgoed verdwenen, kreeg zijn oude concurrent N.B.M. na de oorlog het monopolie tussen Amersfoort en Utrecht in de bussector. Na vanuit Soesterberg nog weer met enige bussen te hebben geopereerd, besloot vrijgezel Jan Leguit in 1951 een nieuw bedrijf in Twente te beginnen. Dit hield hij gaande tot zijn onverwachte dood in 1954.
De 22 jaar oude Jan Richtering Blenken, de oudste zoon van zijn enige zuster Greet, werkte bij hem. Hij hield nog enige tijd leven in dit bedrijf. Na zijn faillissement en na banen als buschauffeur her en der, startte neef Jan onder de naam van zijn oom in 1965 een nieuw bedrijf in Zeist op Steynlaan 1-3. Dit was in eerste instantie een benzinestation van de PAM met reisbureau, wasserij en onderstel behandeling. Weldra schafte hij ook een aantal autobussen aan. Samen met zijn broer Marten had hij wisselend succes, maar ook dit bedrijf ging al in de loop van 1968 ten onder. Jan Richtering Blenken beëindigde zijn carrière als bouwer van prachtige modellen schaal 1:12 van historische auto’s. Hij overleed in 2010.

Dit boek met 186 pagina’s bevat ruim 250 illustraties, waaronder een groot aantal prachtige, nooit eerder gepubliceerde foto’s uit de nalatenschap van Leguit en Richtering Blenken en van diverse andere busondernemingen – en van een aantal trams.
Dik Top woont sinds 1967 in Noorwegen (met een paar onderbrekingen in Zweden). Hij heeft vanaf 1987 (gedeeltelijk in samenwerking met anderen) zeven boeken over Soesterberg geschreven, waarvan het laatste Een eeuw vliegkamp en dorp Soesterberg in 2013 verscheen. In 1996 kwam een boek over vliegtuigbouwer Frits Koolhoven van hem uit.
Het boek over Leguit werd op 12 april in Soesterberg gepresenteerd. Het kan worden besteld bij: bernhard@progarments.nl. Het is ook te koop in boekhandels in Soesterberg, Soest, Amersfoort, Zeist en De Bilt. Tevens in het Nationaal Militair Museum op Soesterberg.
De verkoopprijs van het boek is 19,95 euro.

AGENDA
Dinsdag 19 september 2017: Jan Carel van Dijk: De Amersfoortse industrie in de afgelopen eeuw (n.a.v. expositie in museum Flehite)
Dinsdag 17 oktober 2017: Jos Bazelmans: Het geluk van Jos Bazelmans (over het gevonden “oerbos”) (Maand van de Geschiedenis, thema: Geluk). Locatie nog niet bekend.
Donderdag 23 november 2017: Presentatie Jaarboek Flehite 2017 in de Joriskerk.
Vrijdag 13 april 2018: Brongerslezing in RCE. Spreker Luc. Panhuysen.

De OVF-lezingen – tenzij anders vermeld – worden gehouden in Museum Flehite, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor leden van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50.

Met het oog op de beveiliging van het museum moet u er rekening mee houden dat te laat komen bij de lezingen betekent dat u voor een dichte deur komt te staan. We sluiten de deur om 20.00 uur.
In principe is er vrije inloop, maar onder andere in verband met de brandveiligheid is de maximale zaalcapaciteit 80 personen. Heel af en toe dreigt dit maximum overschreden te worden. Toegang vindt dan plaats in volgorde van binnenkomst.

TENTOONSTELLINGEN
Museum Flehite (21 mei t/m 24 september): Gerard Hordijk, Buurman en vriend van Piet Mondriaan
Wijkmuseum Soesterkwartier: Gezondheidszorg toen en nu.
Archief Eemland: Van Werk- tot Broedplaats. Werken en Wonen in het Eemkwartier
KAdE: (6 mei t/m 3 september) De kleuren van de Stijl
In De Kleuren van De Stijl zoomt Kunsthal KAdE in op het kleurgebruik van De Stijl kunstenaars en kijkt vervolgens verder hoe kunstenaars na WO II onderzoek bleven doen naar de autonome kracht van kleur: via het abstract expressionisme en de concrete kunst in de jaren zestig en zeventig naar hedendaagse kunstenaars die kleur als zelfstandig element onderzoeken. De tentoonstelling is tot en met 3 september te bewonderen. Openingstijden dinsdag t/m zondag van 11 – 17 uur en tot 18 jaar gratis toegang

HISTORISCH CAFE
De erfgoedorganisaties van Amersfoort organiseren iedere tweede donderdag van de maand het Historisch Café. Iedereen die zich (vakmatig) bezighoudt met de geschiedenis van Amersfoort en omgeving is dan van harte welkom in Museum Flehite tussen 17 en 18 uur. Omstreeks 17h30 zal een rondje langs de partners worden gehouden om aan elkaar te vertellen waarmee elk bezig is.

Het volgende HC is op 8 juni a.s. Gastheer is dan het Archief Eemland.

In de zomer is er geen Historisch Café.

NGV WERKGROEP LEZINGEN EN ACTIVITEITEN
Belangstellenden hartelijk welkom. Aanmelden is niet nodig en de toegang is gratis.
Zie www.ngv.nl/wwwAFT/
Zaterdag 16 september 2017 Genealogisch café en computermiddag.
Woensdag 18 oktober 2017 spreekt Jan van Holsteyn over Verborgen verleden.
Donderdag 16 november 2017 algemene ledenvergadering en John Boeren spreekt over “De 25 gouden regels voor de genealoog”.
Zaterdag 25 november 2017 Algemene Vergadering van de NGV in Driebergen.
Woensdag 13 december 2017 nog niet bekend.