VAN HET BESTUUR
Presentatie Jaarboek
Het Historisch Jaarboek Flehite 2018 zal op 22 november a.s. worden gepresenteerd in de Joriskerk. De redactie heeft weer gezorgd voor een gevarieerde inhoud. Allerlei onderwerpen komen aan de orde. Zo schrijft William ten Brink over kazernes en economie, Johan Galjaard over de architect Zuiderhoek en Jos Hilhorst over Willem Rijksz, rentmeester van het Sint-Pietersgasthuis tussen 1527 en 1531. Ludo Jongen beschrijft de St. Ansfriduskerk, Michelle Meuffels de bioscopen en Saskia Stouten de woonwijk Jeruzalem en Jericho. Dick van Wees levert een artikel over de katholieken rond 1672. En uiteraard zijn er weer de jaarverslagen van de gemeentelijke afdelingen Monumentenzorg en Archeologie.
Bij de presentatie, die om 17.00 uur begint, vertelt Michelle Meuffels iets over de vooroorlogse bioscopen in Amersfoort.
Na afloop van de presentatie zal het Jaarboek uitgereikt worden aan de leden (vanaf ca. 17.30 uur tot 19.00 uur). Leden van de OVF ontvangen het Jaarboek OP VERTOON VAN HUN LEDENPAS. Om kosten van verzending te besparen stelt het bestuur het zeer op prijs als de aanwezigen bij de presentatie, naast hun eigen boek, ook dat van kennissen die de presentatie niet kunnen bijwonen komen halen.
Het bestuur doet een beroep op de leden om te helpen bij de bezorging van de dan nog overgebleven boeken. Als u bereid bent om een aantal boeken te bezorgen in de wijk waar u woont, wilt u dat dan melden aan P. Jonkman (p.jonkman@kpnmail.nl)?
Jacob van Campenpenning voor A. Veldhuizen
Bij zijn afscheid als notaris van Amersfoort ontving ons lid Aart Veldhuizen donderdag 11 oktober jl. de Jacob van Campenpenning (voorheen erepenning) van de stad Amersfoort uit handen van burgemeester Lucas Bolsius. Deze erepenning, die tot nu toe slechts vijf keer is uitgereikt, ontving hij voor zijn uitzonderlijke verdiensten voor de regio Amersfoort.
Naast het notarisambt bij VBC Notarissen in Amersfoort, vervult Aart Veldhuizen al jarenlang diverse maatschappelijke functies op velerlei terrein. Voor verschillende charitatieve, culturele, kerkelijke en maatschappelijke instellingen in de regio Amersfoort en in het land is hij een kundig, betrokken en integer bestuurder met een scherpe kijk op zaken. Hij treedt op als initiator van uiteenlopende maatschappelijke en culturele projecten, heeft zitting in comités van aanbevelingen ter bevordering van het werven van fondsen en maakt deel uit van verschillende werkgroepen.
Veldhuizen levert een belangrijke bijdrage aan de kennis en de historie van de stad. Hij was onder meer betrokken bij de Oudheidkundige Vereniging Flehite als voorzitter en ook als voorzitter van de Stichting Fonds Bos en hij was voorzitter van de Stichting Amersfoortse Publicaties (SAP). Hij is voorzitter van de stichting Burgerweeshuis en als Kanunnik verbonden aan het Capittel van Sint-Joris.
Daarnaast is hij onder andere rentmeester van het College van de Malen op Hoogland, voorzitter van de Thomas Scheltus stichting en voorzitter van de vereniging maatschappij van Welstand te Eindhoven.
Ook heeft hij zich verbonden aan Meander Medisch Centrum en haar voorgangers: hij is actief voor de Raad van Toezicht, de Kunststichting, Stichting Bijstand en laatstelijk in de Vrienden Stichting van Meander Medisch Centrum.
Koninklijke onderscheiding voor H.G. Dane
Op vrijdag 28 september jl. reikte locoburgemeester Kees Kraanen een koninklijke onderscheiding uit aan ons lid H.G. Dane, voorzitter van de algemene kerkenraad van de Protestantse Gemeente Amersfoort. Hij ontving de onderscheiding voor zijn jarenlange inzet voor de kerk en samenleving tijdens zijn afscheid als voorzitter.
“De heer Dane is erin geslaagd de kerk in het open veld van de samenleving te laten staan. In belangrijke veranderings- en besluitvormingsprocessen binnen de Protestantse Kerk draagt hij bij aan werkbare en toepasbare oplossingen. Dit doet hij open minded, bescheiden, tactisch en met grote kennis van zaken” aldus de locoburgemeester. Binnen de Gereformeerde Kerken in Nederland was hij één van de eersten die zich bekwaamde in conflictbemiddeling. Met die expertise werd hij ingeschakeld bij conflicten in lokale kerken. Ook werd hij secretaris van de eerste landelijke commissie voor de behandeling van klachten inzake seksueel misbruik in pastorale relaties. In 2000 werd hij benoemd tot (laatste) algemeen secretaris van de Gereformeerde kerken in Nederland (GKN). In deze functie was hij nauw betrokken bij het verenigingsproces van de GKN met de Nederlandse Hervormde Kerk en de Evangelisch-Lutherse Kerk in Nederland.
Na zijn pensionering in 2014 is hij actief in verschillende kerkelijke functies in en buiten Amersfoort en als vrijwilliger voor de Dienstenorganisatie, in de functie van vertrouwenspersoon.
Ledenstand
Per 1 november heeft de OVF 623 leden.
LEZING HET CAPITTEL VAN SINT JORIS
Zingende kanunniken als statussymbool voor middeleeuws Amersfoort.
Fred van Kan, voormalig directeur Archief Eemland en nu directeur van het Gelders Archief, schreef een boek over het Capittel van Sint Joris, dat vorige maand verscheen.
Op 14 november a.s. houdt Fred van Kan over dit onderwerp een lezing.
Het Capittel van Sint Joris werd opgericht in 1337. Een kapittel was een gemeenschap van kanunniken dat de koorgebeden verzorgde. Voor de Reformatie kende ons land 43 kapittels, maar alleen het Capittel van Sint Joris heeft zowel Reformatie als Napoleontische tijd doorstaan. De lezing zal vooral gaan over de middeleeuwse periode, bloeitijd van het Capittel.
Woensdag 14 november 2018, 20 uur | Sint-Joriskerk, Hof 1, Amersfoort
Toegang gratis, aanmelden niet nodig – inloop vanaf 19.30 uur
HISTORIEZUCHT, GESCHIEDENIS VOOR IEDEREEN
OVF-lezing 15 januari 2019
Geschiedenis lijkt zo’n vanzelfsprekend deel van het menselijk leven. Toch is dat niet altijd zo geweest. Tot diep in de achttiende eeuw was geschiedenis iets voor de adel, de kerk, de justitie en een paar oudheidkundigen. Pas rond 1800 is er in heel Europa een omslag in het historisch besef. Geschiedenis wordt bij wijze van spreken geratiseerd. Over heel Europa steeg de belangstelling voor geschiedenis explosief. Musea worden opgericht of opengesteld, er komen bibliotheken die voor iedereen toegankelijk zijn, geschiedenisonderwijs wordt voorgeschreven en er komen leerstoelen voor vaderlandse geschiedenis. Voor het eerst werd historisch erfgoed gekoesterd. Marita Mathijsen noemt deze negentiende-eeuwse obsessie met geschiedenis ‘historiezucht’. In de brede context van Europese ontwikkelingen, geconcentreerd op Nederland, plaatst zij ‘historiezucht’ in het nationalisme, de Verlichting en de romantiek van de negentiende eeuw.
Prof. dr. Marita Mathijsen is emeritus hoogleraar Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Zij is gespecialiseerd in de negentiende eeuw en schreef daarover vele studies. Ze publiceert geregeld in NRC Handelsblad en de Volkskrant. Haar boek over de mentaliteitsgeschiedenis van de negentiende eeuw, De gemaskerde eeuw, is een klassieker. Historiezucht, over de hang naar geschiedenis, kwam op de lijst van de beste tien historische boeken van 2013. Begin 2018 publiceerde zij de biografie Jacob van Lennep. Een bezielde schavuit, dat zeer gunstig ontvangen werd en in korte tijd driemaal herdrukt moest worden.
REFLECTIE. HERMAN COPPUS IN HET MONDRIAANHUIS
Te zien van 3 november 2018 t/m 10 maart 2019
Vanaf zaterdag 3 november a.s. toont het Mondriaanhuis onder de titel ‘Reflectie’ diverse werken van Herman Coppus. In twee zalen van het museum zijn van hem papierreliëfs en sculpturen in glas en brons te zien. Coppus laat zich in zijn werk vooral inspireren door het constructivisme uit de vorige eeuw. Hij heeft daarin een geheel eigen beeldtaal weten te ontwikkelen met een uitgesproken aandacht voor kleur, ritme en lichtwerking.
Een groot deel van het werk van Herman Coppus (Horst 1955) bestaat uit geometrische vormen die zich in een vierkant of rechthoek herhalen tot een patroon. Hoewel Coppus zich in zijn kleurgebruik beperkt tot de primaire kleuren en zwart en wit, laten zijn werken door reflectie en schaduwwerking vanuit verschillende standpunten een verrassend rijk palet van steeds wisselende kleurschakeringen zien. Wie langer stilstaat bij zijn papierreliëfs, ziet een ingenieus en steeds veranderend spel van vorm en licht.
Laatbloeier
Als kunstenaar zou je Coppus een laatbloeier kunnen noemen. Hij maakt al ruim twintig jaar autonoom werk, maar pas sinds de laatste vijf jaar toont hij het actief aan de buitenwereld. Na diverse exposities bij galeries en kunstmanifestaties is de tentoonstelling in het Mondriaanhuis zijn eerste museale presentatie in Nederland.
Engelengeduld
Zijn opleiding volgde Coppus aan de Stadsacademie van Maastricht, tegenwoordig de Academie Beeldende Kunsten Maastricht. Daarna volgde een loopbaan als docent in beeldende vakken en kunstgeschiedenis. Sinds eind jaren ’90 combineert Coppus het lesgeven met het kunstenaarschap.
Coppus woont en werkt in Ravenstein, het schilderachtige vestingstadje aan de Maas in Noord-Brabant. In het sfeervolle historische pand waarin het echtpaar Coppus woont, staat midden in woonkamer de werktafel van de kunstenaar. Aan deze tafel werkt hij, omringd door zijn eigen kunstwerken, dagelijks aan zijn reliëfs. Met engelengeduld en een aan perfectionisme grenzende precisie, snijdt Coppus daar de kubussen of andere vormen die nodig zijn voor het patroon waar hij op dat moment aan werkt.
Drie reliëfs van Herman Coppus
ZOEKPLAATJE (06)
De beschrijving bij deze aquarel (object 1000-973) luidt: “Aquarel van een waltoren”. Op de achterkant staat: “Gezicht aan de walgracht te Stompert – nr. 22”.
Deze afbeelding is gebruikt op een nieuwjaarsgroet van drukkerij B. Kramer. Daar staat de beschrijving “detail van de toren van de Monnikendam in Amersfoort, naar een ets van P. van Dam”.
Zeker is dat dit niet onze Monnikendam is. Maar wat dan wel? We kennen de Stompert als hoogste punt van de Heuvelrug. Maar is er ook een Stompert (geweest) in Amersfoort?
Bij Mariënhof zat vroeger een toren in de muur.
Is er iemand die een suggestie heeft voor wat hier is afgebeeld? Reacties naar witteagnes@gmail.com.
SAVE THE DATE: 13 MEI 2019
Het duurt nog even, maar zet de datum vast in je agenda: op maandag 13 mei, de 400e sterfdag van Johan van Oldenbarnevelt, organiseert Amersfoort een Stadsbijeenkomst in theater De Lieve Vrouw. Deze bijeenkomst markeert het herdenkingsjaar Johan van Oldenbarnevelt met diverse sprekers. Ook kom je te weten welke activiteiten de stad in 2019 organiseert rond Oldenbarnevelt.
De Regiegroep Johan van Oldenbarnevelt 2019 verbindt en coördineert activiteiten die in 2019 worden georganiseerd rond de herdenking van het 400e sterfjaar van de in Amersfoort geboren Johan van Oldenbarnevelt. Maandelijks wordt een nieuwsbrief verzorgd.
AGENDA
Donderdag 22 november 2018; Presentatie en uitreiking Jaarboek 2018 (Joriskerk).
Dinsdag 15 januari 2019; Marita Mathijsen: Historiezucht; de obsessie met het verleden in de 19e eeuw (in het kader van het OVF-jubileum).
Dinsdag 19 februari 2019; Miriam Kolk: Caspar van Wittel, een Nederlands meester-schilder in Italië.
OVF-lezingen worden gehouden in de “Stad van Cahen”, Muurhuizen 104 in Amersfoort, beginnen om 20.00 uur en zijn gratis toegankelijk voor leden van de OVF. Voor niet-leden bedraagt de toegangsprijs € 3,50.
De zaal gaat open om 19.30 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Eemhuis (11 juni ’18 t/m 6 januari ‘19): Schatten van Amersfoort, expositie naar aanleiding van het 140-jarig bestaan van de OVF.
Rietveldpaviljoen (13 oktober ‘18 t/m 6 januari ‘19) Salon’ 18 / Amersfoort – Utrecht, een selectie van hedendaagse kunst uit Utrecht, Amersfoort en omgeving te zien. Samenwerking KAdE en Museum Flehite.
Kunsthal KAdE: (15 september ’18 t/m 6 januari ’19): A Balancing Act, over het zoeken naar evenwicht in de beeldende kunst
Mondriaanhuis (3 november ‘18 t/m 10 maart ‘19): Reflectie, Herman Coppus.
Wijkmuseum Soesterkwartier:
(vanaf 3 november) Kijkdozen en pop-upboeken.
HISTORISCH CAFE
De erfgoedorganisaties van Amersfoort organiseren tweemaandelijks op de tweede donderdag van de maand het Historisch Café. Iedereen die zich (vakmatig) bezighoudt met de geschiedenis van Amersfoort en omgeving is dan van harte welkom van 17.00 – 18.00 uur. Omstreeks 17.30 uur zal een rondje langs de partners worden gehouden om aan elkaar te vertellen waarmee elk bezig is.
Het komende HC is op 8 november a.s.
NGV WERKGROEP LEZINGEN EN ACTIVITEITEN
Belangstellenden hartelijk welkom. Aanmelden is niet nodig en de toegang is gratis.
Zie www.ngv.nl/wwwAFT/
Donderdag 15 november 2018; lezing van Paul Koulen over Eemlandse voorouders in Berbice, Demerara en Essequibo + afdelingsledenvergadering.
Zaterdag 24 november 2018; Algemene Vergadering van de NGV in Driebergen.
Donderdag 13 december 2018; lezing van Wim Zondag over “Koninklijke akten, de burgerlijke stand en het naamrecht vanaf ca. 1800”.
LEZINGEN GILDE AMERSFOORT
Leden van de OVF kunnen – zonder introducées en voor zover er plaats is – de lezingen bijwonen. Aanmelding van tevoren verplicht via lenske.jonker@gmail.com
Datum : donderdag 1 november
Plaats : “Filalethes”, Havik 29
Tijd : 14.00-16.00 uur ( inloop vanaf 13.30 uur)
Spreker : Ad Bijleveld
Onderwerp : Het springen der kleine kerk in Amersfoort
Ad Bijleveld is één van onze gidsen en sinds 2015 actief in het Gilde. Hij heeft veel belangstelling voor de ‘Metamorfose van Nederland’, zoals de periode tussen 1780 en 1813/15 vaak wordt genoemd. Het is een tijdvak waarin ons land ingrijpende veranderingen ondergaat. Deze middag neemt hij ons mee naar het jaar 1787, het jaar waarin de OLV-kerk is ontploft. Maar wat ging daaraan vooraf en welke nasleep had deze ontploffing? Het wordt ongetwijfeld een boeiende lezing.
Rondleiding Belgenmonument
Op de Amersfoortse Berg staat het grootste oorlogsmonument van Nederland. Het is in 1917 tijdens de Eerste Wereldoorlog gebouwd door Belgische vluchtelingen.
Het fraaie geheel, hoofdgebouw en herdenkingsmuur, is te bezoeken en Gilde Amersfoort verzorgt een rondleiding van ongeveer drie kwartier. We beginnen met kort iets te vertellen over het ontstaan en verloop van deze verwoestende oorlog, die Nederland vergeten lijkt te hebben, maar die in België en Frankrijk de Grote Oorlog wordt genoemd. Toen de Duitsers België in 1914 binnenvielen, vluchtten een miljoen burgers en militairen naar Nederland. De meesten keerden binnen een jaar weer terug. We vertellen hoe vluchtelingen die bleven in Amersfoort werden opgevangen en hoe zij de oorlog doorkwamen.
Gilde Amersfoort loopt met u rond het monument dat door architecten, kunstenaars en Belgische ambachtslieden in de stijl van de Amsterdamse School is opgetrokken. We gaan het monument op en laten het carillon zien dat regelmatig wordt bespeeld door de Amersfoortse Beiaardschool.
De rondleiding, op iedere dag van het jaar (Kerst en Oud en Nieuw uitgezonderd), dient telefonisch of per e-mail te worden aangevraagd bij Gilde Amersfoort. Prijs € 4 voor volwassenen en € 3 voor kinderen.
TER GELEGENHEID VAN 100 JAAR WAPENSTILSTAND WORDEN ER OP ZONDAG 11, 18 EN 25 NOVEMBER RONDLEIDINGEN GEGEVEN VOORAFGEGAAN DOOR EEN INLEIDING.
OPGAVE VERPLICHT. WE STARTEN OM 11.30 IN HET BERGPAVILJOEN.
Gilde Amersfoort
T 033 – 472 22 36
E gilde@gildeamersfoort.nl
www.gildeamersfoort